تا به حال در مهمانی ها بچه های پر جنب و جوش دیده اید؟ که به اصطلاح از دیوار راست بالا می روند و قادر هستند وسایل یک اتاق را در عرض چند دقیقه زیرو رو کنند؟
اغلب افراد به این کودکان برچسب بیش فعالی بودن می زنند. یکی از اختلالات روانی که عموما تشخیص داده می شود، اختلال کاستی توجه و بیش فعالی است نوعی اختلال عصبی – رشدی که الگوی بادوام بی توجهی و یا بیش فعالی را شامل می شود.
در این مقاله قرار است به بیش فعالی و اختلال توجه بپردازیم.
به احتمال زیاد شما اصطلاحADHD را به مفهوم رایج آن شنیده اید. ADHDاکنون معنی گسترده تری دارد که خیلی از افراد برای توصیف کردن کودک یا بزرگسالی استفاده می کنند نشانه های او به راحتی در انواع موقعیت های اجتماعی و تحصیلی آشکار هستند.
والدین معلمان و دوستان که توسط رسانه های گروهی که بیش فعالی را در کودکان و بزرگسالان پوشش می دهد حساس شده اند، ممکن است کودکانی را که کلاس یا محیط خانه را مختل می کنند، به صورت افرادی که به این اختلال مبتلا هستند یا در معرض اخطر قرار دارند، در نظر بگیرند، زیرا آن ها علائم بیش انگیختگی و حواسپرتی نشان می دهند. اما این سوال که چه رفتار هایی اختلال قابل تشخیصی را تشکیل می دهند، کاملا روشن نیست.
افرادی که ملاک های تشخیص را برآورده می کنند تا حد شدیدی الگوهای رفتاری دارند که در آنها بی توجه و بیش فعال / تکانشی هستند. در صورتی که کودکان هر دو مجموعه ملاک ها را برای مدت 6 ماه براورده کرده باشند متخصصان بالینی می توانند آنها را مبتلا به بیش فعالی از نوع مختلط تشخیص دهند.
اگر آنها فقط ملاک های بیش فعالی را براورده کنند به مدت 6 ماه تشخیص متتخصان عمدتا بر بیش فعالی-تکانشگری است و اگر ملاک های بی توجهی را به مدت 6 ماه براورده کنند تشخیص متخصصان عمدتا بر بی توجهی است.
1.اغلب نمی تواند به جزئیات توجه دقیق کند یا در تکالیف تحصیلی کار یا فعالیت های دیگر بی دقتی می کنند.
2.اغلب در حفظ کردن، توجه درتکالیف، یا فعالیت های بازی مشکل دارد.
3.اغلب وقتی مستقیما با او صحبت می شود به نظر نمی رسد که گوش می کند.
4.اغلب از دستورالعمل ها پیروی نمی کند و نمی تواند تکالیف درسی، کارهای عادی یا وظایف در محیط کار را تمام کند.( نه به علت رفتار لجبازی یا ناتوانی در درک کردن دستورالعمل ها)
5.اغلب در سازمان دادن به تکالیف و فعالیت ها مشکل دارد.
6.اغلب از انجام دادن تکالیف که به تلاش ذهنی مستمر نیاز دارند(مثل تکلیف درسی یا تکلیف خانگی) اجتناب می کند آن را دوست ندارد یا اکراه دارد.
7.اغلب لوازم ضروری برای تکالیف یا فعالیت ها را گم می کند(مثل اسباب بازی ها تکالیف مدرسه مداد کتاب یا لوازالتحریر).
8.اغلب به راحتی به وسیله ی محرک های نامربوط دچار حواس پرتی می شود.
9.اغلب در فعالیت های روزمره فراموش کار است.
1.اغلب دست و پاها بی قرارند و در صندلی وول می خورند.
2.اغلب در کلاس یا موقعیت های دیگری با حالت نشسته انتظار می رود صندلی خود را ترک می کند.
3.اغلب در موقعیت های نامناسب می دود یا از چیزها بالا می رود.(توجه: در نوجوانان یا بزرگسالان ممکن است به احساس بی قراری محدود باشد).
4اغلب نمی تواند ساکت بازی کند یا به فعالیت های اوقات فراغت بپردازد.
5.اغلب در حال جنب و جوش است طوری عمل می کند گویی موتوری او را به حرکت وا می دارد.
7.اغلب بیش از اندازه صحبت می کند.
8.اغلب قبل از اینکه سوالی کامل شده باشد پاسخ را از دهان می پراند(مثلا جملات افراد را کامل می کند نمی تواند در گفت و گو منتظر نوبت بماند)
9.اغلب منتظر نوبت ماندن برایش دشوار است(مثل زمانی که در صف منتظر است).
10.اغلب مزاحم دیگران می شود(برای مثال وسط گفتگوها بازی ها یا فعالیت ها می پرد).
پژوهشگران میانگین شیوع این اختلال را در سرتاسر دنیا 29/5 درصد براورده می کنند اما دامنه ی میزان شیوع بسته به کشور و منطقه ی دنیا خیلی تفاوت دارد.
کودکانی که این اختلال را تجربه می کنند با چالش های متعددی روبرو هستند. در طول سال های تحصیلی کودکان مبتلا، ممکن است نمرات کمتر، مشکلات انضباطی مکرر و قرارگیری در کلاس های آموزش ویژه داشته باشند. وقتی آنها به اوایل بزرگسالی می رسند به احتمال بیشتری دچار اختلالات مصرف مواد می شوند.
گرچه یک زمانی پژوهشگران و متخصصان بالینی تصور می کردند که نشانه های این اختلال در نوجوانی کاهش می یابند اما اکنون می دانند که افراد مبتلا همچنان در نوجوانی و بزرگسالی این نشانه های را تجربه می کنند.بیش فعالی در سال های پیش دبستانی و اوایل کودکی خیلی آشکار است در نوجوانی کاهش می یابد اما مشکلات بی توجهی باقی می مانند و مشکلات اشکار در کارکرد های اجرایی برجسته می شوند.
کارکرد های اجرایی تکالیف نظیر به خود اندیشی خویشتنداری برنامه ریزی دوراندیشی به تاخیر انداختن ارضا تنظیم عاطفه و مقاومت در برابر حواس پرتی را شامل می شوند. بزرگسالان مبتلا، به احتمال بیشتری کاستی هایی در حافظه ی کوتاه مدت، توجه مستمر، فصاحت کلامی و سرعت پردازش دارند مشکلاتی که باعث می شوند آنها از بزرگسالان عادی پیشرفت تحصیلی کمتری داشته باشند.
نوجوانان مبتلا می توانند دامنه ی گسترده ای از مشکلات رفتاری تحصیلی و میان فردی داشته باشند که مشکلاتی را برای انها و روابط آنها با خانواده دوستان و مربیان ایجاد می کنند. انها گرایش دارند خیلی ناپخته باشند احتمالا با والدین خود دچار تعارض می شوند مهارت های اجتماعی بسیار ضعیفی دارند و به فعالیت های مخاطره آمیز بیشتر نظیر سوءمصرف مواد، آمیزش جنسی محافظت نشده و رانندگی بی باک می پردازند.
تشخیص در دختران نوجوان خیلی پیچیده است در نتیجه مربیان و متخصصان بالینی اغلب از آن غافل می شوند زیرا نشانه های آنها کمتر از نشانه های پسرها اشکار هستند. نشانه ها در دخترها فراموشکاری، بی نظمی، عزت نفس پایین و تضعیف روحیه را شامل می شوند.
انها برخلاف پسرها نشانه های خود را درونی می کنند و مضطرب و افسرده و گوشه گیر می شوند. از سوی دیگر برخی دختران نوجوان تصویر نشانه ای را آشکار می سازند که در آن پرحرف یا از لحاظ هیجانی بیش از حد واکنش پذیر می شوند.
بنابراین تشخیص و درمان زود هنگام می تواند عملکرد افراد مبتلا را به بهنجاری سوق دهد.
