انسان ها همواره در طول تاریخ بشر به دلایل متعددی مهاجرت می کنند. این دلایل گاه برای رسیدن به شرایط بهتر اقتصادی یا اجتماعی، فرصت‌های شغلی، فرصت‌های تحصیلی و یا دور شدن از شرایط نامطلوب می تواند باشد. امروزه مهاجرت به یک پدیده اجتناب‌ناپذیر و مهم تبدیل شده است که با علاوه بر ایجاد فرصت های خوب، با چالش‌هایی نیز همراه است. در این مقاله، به بررسی اثراتی که مهاجرت بر روی انسان دارد می پردازیم و راهکارهایی برای حفظ و بهبود سلامت روانی افراد مهاجر ارائه می دهیم.
سرزمین جدید با خود تفاوت های زیادی به همراه دارد. تفاوت در فرهنگ، زبان و زندگی اجتماعی گاها باعث می شود تا مهاجران دچار نوعی شوک فرهنگی و انزوای اجتماعی شوند. این تجربه می‌تواند منجر به احساساتی مانند عدم تطابق و یا احساس از بین رفتگی در برخی افراد شود. برای مقابله با این انزوا، بهره گیری از خدمات مشاوره‌ای و پشتیبانی روانشناسی به مهاجران و آموزش آنها درباره فرهنگ و روابط اجتماعی درباره محیط جدید بسیار مفید است.
مهاجرت ممکن است با افزایش سطح استرس و اضطراب فردی همراه باشد که ناشی از عدم اطمینان در مورد آینده، تغییرات شغلی، وضعیت اقتصادی و جدایی از خانواده و دوستان می‌باشد.
همانطور که می‌دانید در مسیر مهاجرت، پذیرش تغییرات و سازگار شدن در محیط جدید، از اهمیت بالایی برخوردار است. اما این فرایند، مسیری سخت و گاها چالش‌برانگیز است. مشکلاتی از جمله عدم اطمینان از وضعیت شغلی، مسکن و تحصیلات فرزندان، تفاوت های فرهنگی و اجتماعی، تبعیض نژاد و احساس تنهایی می توانند در ابتدا سخت و طاقت فرسا باشند. داشتن روحیه ی بالا و آگاهی قبل از اقدام به مهاجرت بسیار لازم است. از جمله بهترین راهکار برای ایجاد انعطاف‌پذیری و پذیرش تغییرات استفاده از مشاوره روانشناسی است.
همانگونه که گفتیم مهاجرت علاوه بر اینکه با چالش‌های اقتصادی و محیطی همراه است، بلکه بر احساسات و رفتارهای روانی افراد نیز تاثیرگذار است. روانشناسی مهاجرت به بررسی این تاثیرات می‌پردازد و با توجه به شناخت عوامل روانی که در پس زمینه تصمیمات مهاجرتی فرد وجود دارند، به آماده سازی روحی افراد کمک می کند. این شاخه از علم روانشناسی سعی می کند بهترین راهکارها و مهارت‌های مورد نیاز برای مواجهه با چالش‌های روانی مهاجرت را به افراد ارائه دهد.
از جمله مسائلی که در زمینه روانشناسی مهاجرت مورد بررسی قرار می‌گیرند، تفاوت های فرهنگی، استرس مهاجرت، تنهایی، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس در جریان مهاجرت است. با توجه به شناخت عمیق از این مسائل، مهاجران می توانند از وضعیت روحی مطلوبی برای مواجهه با چالش های پیش رو برخوردار شوند و هرچه سریعتر به سازگاری با محیط جدید برسند.
مشاوره روانشناسی به مهاجران کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری و اندیشه‌های منفی خود را شناسایی کنند و مهارت‌های جدیدی را برای مواجهه با آنها آموزش ببینند. از جمله مسائلی که مشاوره روانشناسی به حل آنها کمک می‌کند، می‌توان به افزایش خودآگاهی، تسلط بر استرس، بهبود روابط اجتماعی و مدیریت احساسات اشاره کرد. مهمترین مزایای مشاوره روانشناسی مهاجرت عبارتند از:
اضطراب و استرس ناشی از مهاجرت می تواند به دلایل مختلفی مانند تفاوت‌های فرهنگی، جدایی از خانواده و دوستان و سایر چالش ها ایجاد شود و به دنبال آن تاثیرات منفی بر روحیه، عملکرد روزمره و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
با استفاده از روش‌ها و مهارت‌های روانشناختی، مهاجران می‌توانند به مواجهه با استرس و اضطراب ناشی از مهاجرت بپردازند و آنها را مدیریت کنند. همچنین، حضور در گروه‌های اجتماعی و شرکت در فعالیت‌های تفریحی و ورزشی گروهی نیز می‌تواند در بهبود روحیه مهاجران تاثیر مثبت داشته باشد.
افسردگی یکی از مشکلات روانی شایع در مهاجران است که ممکن است به دلیل عدم تطابق با محیط جدید، احساس انزوا، فاصله از خانواده و دوستان و اضطراب ناشی از عدم اطمینان درباره آینده رخ دهد.
درمان افسردگی پس از مهاجرت نیازمند رویکردهای گوناگونی است که توسط مشاوره روانشناختی صورت می گیرد. مشاوره روانشناختی می‌تواند به مهاجران کمک کند تا علل و عوامل افسردگی خود را شناسایی کرده و راهکارهای موثر برای مدیریت آن را یاد بگیرند. از جمله این راهکارها می‌توان به تمرینات تفکر مثبت، توانمندسازی شخصی و آموزش مهارت‌های مدیریت استرس اشاره کرد.
آماده‌سازی روحی برای سازگاری با محیط جدید یکی از مهمترین اقدامات در فرایند مهاجرت است که نقش بسیار مهمی در سلامت روانی مهاجران دارد. روانشناسان مهاجرت از ابزارها و تکنیک‌های مختلفی برای کمک به افراد در این زمینه استفاده می‌کنند. در زیر به برخی از راهکارهای روانشناسی برای آماده‌سازی روحی مهاجران برای سازگاری با محیط جدید اشاره می‌کنم:
مهاجرت، علاوه بر فرصت‌هایی که به همراه دارد، با چالش‌های روانی نیز همراه است. با بهره گیری از راهکارهای مناسب و ارائه خدمات مشاوره‌ای و پشتیبانی، می‌توان به حفظ و بهبود سلامت روانی افراد مهاجر کمک کرد و آنها را در فرآیند سازگاری و تطبیق با محیط جدید یاری نمود. کلینیک روانشناسی دکتر زهرا ترابی با سالها تجربه در زمینه روانشناسی مهاجرت آماده کمک به شما عزیزان در این زمینه می باشد.
