صاحبان کسب‌وکارها باید این واقعیت را بپذیرند که در برخی موارد نیاز به استرداد وجه مشتری وجود دارد. بازگرداندن پول مشتری به دلایل مختلف، بابت کالایی که خریداری کرده، گاهی اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین کسب‌وکارها، به ویژه کسب‌وکارهای اینترنتی باید سرویس بازگشت پول به حساب مشتری را جدی بگیرند. در این مقاله به شکل مفصلی پیرامون سرویس ریفاند یا همان سرویس بازگشت پول مطالبی را عنوان خواهیم کرد.
وقتی مشتری به دلایلی کالای خریداری شده را پس می‌فرستد و یا در مواردی قصد دارد آن کالا را تعویض کند، فروشنده لزوما موظف است که خسارت او را به نحوی جبران و رضایتش را جلب نماید. بنابراین بهترین تعریف برای اصطلاح ریفاند، جبران این خسارت خواهد بود. طی چنین سرویسی خریدار در ازای بازگرداندن کالای خریداری‌شده، تمام یا قسمتی از وجه پرداختی خود را دریافت می‌کند.
اما در چه سازکاری سرویس ریفاند امکان‌پذیر است؟ توجه داشته باشید، ریفاند سرویسی است که فقط در مورد تراکنش‌های انجام‌شده توسط درگاه پرداخت اینترنتی، به مشتریان ارائه می‌شود. در چنین سازکاری، خریدار کالا را بازپس می‌فرستد و سپس درخواست بازگشت پول را نیز برای فروشنده ارسال می‌کند؛ در اینجا فروشنده تراکنش برگشت وجه را فعال می‌کند و پول را به حساب مشتری بازگشت می‌دهد.
زمانی که از طریق درگاه پرداخت خریدی صورت می‌گیرد، برای تایید باید وریفای از طریق سایت به بانک صادر شود و سپس به اصطلاح ستل پرداخت صورت بگیرد، بصورت پیش فرض بانک بعد از وریفای تراکنش و ارسال نشدن دستور دیگر، بانک، ستل پرداخت را مثبت در نظر می‌گیرد و تراکنش را موفق ثبت می‌کند. حال دستور دیگری با عنوان Refund وجود دارد که با ارسال آن به بانک، درخواست بازگشت تراکنش داده می‌شود در واقع با این دستور تراکنش را ناموفق و برگشت زده می‌شود. یعنی بجای ارسال دستور ستل، درخواست ریفاند ارسال می‌شود.
اما از آن‌جا که هر قانونی، لزوما باید حقوق هر دو طرف یک معامله را در نظر بگیرد، در برخی موارد ممکن است پس از انصراف و بازگرداندن محصول خریداری شده، پولی به مشتری بازگردانده نشود و یا دست‌کم تمام پول به حساب او واریز نگردد. بارزترین مثال برای چنین مواردی، لغو بلیط هواپیما پس از خرید است که شامل جریمه‌ی لغو سفر می‌شود و ریفاند به طور کامل صورت نمی‌گیرد.
اصولا عملیات سرویس بازگشت پول در ایران کمی پیچیده است. در واقع شرکت‌هایی مانند پرداخت‌یارها و برخی از بانک‌ها که خدمات پرداخت ارائه می‌کنند، خیلی مایل به انجام عملیات بازگشت پول نیستند. از این رو فروشندگان نیز برای مشتریان خود در ایران، به منظور اعلام درخواست بازگشت پول، زمان معین و کوتاهی را تعریف می‌کنند، که معمولا چند ساعت است. با توجه به این تمهیدات، عموما عملیات سرویس ریفاند در ایران به‌صورت غیرخودکار و با ارتباط مستقیم فروشنده و مشتری انجام می‌شود که مسلماً با پیچیدگی‌های زیادی همراه خواهد بود.
اخیراً پرداخت‌یارهای معتبری مانند شرکت رایان‌پی و امثال آن، در این زمینه گام‌های موثری برداشته و به دنبال اصلاح سازکار و فرهنگ سرویس بازگشت پول به حساب مشتری هستند.
همان‌طور که گفته شد، عملیات سرویس ریفاند هنگامی صورت می‌پذیرد که مشتری درخواست بازگشت پول را برای فروشنده ارسال کند. اما چه دلایلی برای انجام عملیات سرویس ریفاند از مشتری پذیرفته خواهد شد؟ در ادامه فهرستی از این موارد را با هم مرور خواهیم کرد:
بسیاری از فروشندگان به ویژه در کسب‌وکارهای اینترنتی، این امکان را برای مشتریان خود قائل می‌شوند که در صورت بازپس فرستادن محصول به دلایل مختلف یا نارضایتی از خدمات، قسمتی و یا تمام پول پرداخت‌شده را به مشتری بازگردانند.
بنابراین گاهی ممکن است مشتری درخواست تعویض کالا را داشته باشد و گاهی ممکن است به کل بخواهد کالای خریداری شده را پس بدهد و یا از خدمات ارائه شده مطلقا رضایتی نداشته باشد، در هر دو صورت بر اساس تمهیدات فروشندگان عملیات ریفاند کامل یا ریفاند جزئی صورت می‌پذیرد.
به طور کلی ریفاند مالیاتی به دو صورت انجام می‌شود، اول بازپرداخت مالیات، مربوط به زمانی که بدهی مالیاتی کم‌تر از پرداخت مالیات باشد.
دوم در مورد خریدهای معاف از مالیات، مربوط به زمانی‌که هر گونه پرداخت مالیاتی به خریداران پس داده می‌شود.
گاهی ممکن است علت انجام ریفاند بروز مشکل در درگاه پرداخت و یا سایت فروشگاهی باشد. برای نمونه ممکن است مشکلات اینترنتی یا بانکی، سبب شود مشتری به تصور این که تراکنش انجام نشده، چندین بار مبلغ مورد نظر را برای فروشنده واریز کند. در چنین مواردی پس از مرتفع شدن مشکل، مبالغ از طریق عملیات ریفاند به حساب مشتری بازگردانده می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیش‌تر در رابطه با مشکلات احتمالی درگاه‌های پرداخت می‌توانید به این مقاله مراجعه نمایید.
اصولا بازگشت وجه یک عملیات پیچیده است. در واقع عملیات ریفاند چند سازمان مختلف درگیر خواهند شد و از آن‌جا که هر کدام از سازمان‌های مرتبط سازکارهای مخصوص به خود را دارند، این عملیات زمان‌بر می‌شود. به ویژه در سیستم بانکی ایران که بسیاری از فرآیندهای مربوط به بازگشت وجه به صورت اتوماتیک عمل نمی‌کنند و لزوما به شکل دستی هدایت و مدیریت می‌شوند. با این اوصاف ریفاند در ایران گاهی میان چند روز تا چند هفته به درازا می‌انجامد. برای نمونه بازگشت پول در صورت بروز خطا در درگاه پرداخت معمولا تا ۷۲ ساعت کاری انجام می‌شود اما گاهی ممکن است انجام عملیات در مواردی بسیار طولانی‌تر نیز باشد.
همان‌طور که گفته شد، اکنون برخی از درگاه‌های پرداخت ایرانی، سرویس بازگشت پول را نیز به پنل مدیریتی خود اضافه کرده‌اند. بنابراین چنانچه در خریدهای اینترنتی، که تراکنش نهایی توسط یکی از درگاه‌های پرداخت معتبر صورت می‌پذیرد، به هر دلیلی تصمیم گرفتید کالای خریداری شده را پس بدهید، می‌توانید با درخواست بازگشت پول، وجه واریزی را طی عملیات ریفاند از فروشنده بازپس بگیرید.
توجه کنید که این عملیات در خریدهای اینترنتی از وب‌سایت‌های خارجی نیز که از درگاه پرداخت پی‌پال استفاده می‌کنند امکان‌پذیر است. در خریدهای خارجی شما تا ۱۸۰ روز برای درخواست بازگشت پول فرصت خواهید داشت.
در سیستم درگاه پرداخت، عملیات ریفاند مانند یک تراکنش معمولی تسویه وجوه انجام می‌شود. درگاه پرداخت مبلغ مورد نظر را در لحظه به حساب مشتری بازمی‌گرداند، اما ممکن است اکوسیستم بانکی و باگ‌های موجود در آن، سبب شود مبلغ با تاخیر به حساب مشتری بازگردد.
منبع : رایان پی
