با ظهور کارتهای اعتباری و به تبع آن دستگاههای کارتخوان، نقش وجه نقد در مراودات مالی مردم کمرنگ شد. چندی بعد و در سالهای اخیر سرویسهای پرداخت الکترونیکی در اشکال مختلفی مانند درگاه پرداخت، لینک پرداخت و کدهای QR، به عنوان رقیبی جدی برای کارتخوانها وارد عرصهی تراکنشها شدند. اما از آنجا که مردم اصولا در جریان تغییراتی اینچنینی، روند کندی را طی میکنند، اکنون کاربران زیادی هستند که همچنان گرایش به استفاده از کارتخوانها را دارند. این کاربران گاهی صاحبان کسب و کارهایی هستند که روزانه تراکنشهای زیادی انجام میدهند و به قاعده اگر قابلیتهای درگاه پرداخت اینترنتی را بشناسند، آنرا به جای کارتخوانها برمیگزینند. بنابراین در بسیاری از مواقع عدم شناخت کافی از این ابزار نوین پرداخت، سبب انتخاب کارتخوانها میشود. در این مقاله تلاش میکنیم با بیان نقاط قوت و ضعف هر دو ابزار پرداخت مذکور، کاربران را به سمت انتخابی بهینه و مناسب سوق بدهیم.
بر اساس مادهی یک قانون مالیات مرتبط با کسب و کارهای فروشگاهی دارندهی دستگاه کارتخوان، این کارتخوانها الزاما باید امکان اتصال به سامانهی مودیان و قابلیت ارائهی صورتحساب الکترونیکی را داشته باشند. از طرف دیگر سامانهی مودیان که مدیریت آن به عهدهی سازمان مالیاتی است برای هر مودی، یک پوشه ویژهی الکترونیکی در نظر میگیرد که مودیان فقط میتوانند از طریق آن به تبادل اطلاعات با سازمان مالیاتی بپردازند. توجه کنید که موارد فوقالذکر همگی الزامی است و اجرای آن برای تمام صاحبان کسب و کارهایی که از کارتخوان استفاده میکنند، ضروری خواهد بود. این در حالی است که درخواست درگاه پرداخت رایانپی به عنوان یک درگاه پرداخت واسط نیازی به ارائهی کد مالیاتی نخواهد داشت.
یکی دیگر از وجوهی که میتوان به کمک آن قیاس صحیحی میان کارتخوانها و درگاه پرداخت اینترنتی انجام داد، فیزیکی بودن کارتخوانها و نیاز به حمل آنها میباشد. تصور کنید مشاغلی که نیاز مبرمی به فرآیند پرداخت در محل دارند، مانند پیکهای موتوری، رستورانهای مختلفی که سرویس دلیوری ارائه میدهند و امثال اینها، همواره با معضل حمل کارتخوان مواجهاند. علاوهبر مسئلهی حمل کارتخوانها که یک معضل همیشگی برای پیکها به شمار میرود، کارتخوانهای سیار معایب دیگری نیز دارند. برای نمونه همانطور که میدانید پایانه های فروش سیار مانند کارتخوانهای سیار، میتوانند اهدافی برای سرقت و هک توسط کلاهبرداران باشند. تجربه نشان داده اصولا کارتخوانهای سیار پتانسیل بیشتری برای دستبرد کلاهبرداران فضاهای الکترونیکی دارند.
یکی دیگر از نقاط ضعف کارتخوانهای سیار که باید به آن اشاره کنیم، مسئلهی باتری آنها است. پیکهای موتوری همواره باید نگران دوام باتری کارتخوان همراهشان نیز باشند و گاهی نیز پیش میآید که کاغذ رسید دستگاه به پایان میرسد و پیک از آن بیخبر است و این خود میتواند موجبات نارضایتی مشتری را فراهم آورد.
در حالیکه استفاده از درگاه پرداخت رایانپی، مثلاً در شکل لینک پرداخت، میتواند مناسبترین جایگزین کارتخوانها در اینگونه مشاغل باشد و معضل حمل کارتخوان را برای همیشه حل و فصل کند. لینک پرداخت را میتوان به وسیلهی پیامک برای مشتری ارسال کرد و یا حتی به کمک پنل مدیریتی آن، این امکان وجود دارد که در قالب یک فاکتور آنلاین پیش از رسیدن پیک به محل، لینک را به دست مشتری رساند. آنگاه مشتری با لمس لینک پرداخت به ساگی وارد صفحهی پرداخت میشود و واریز وجه را انجام میدهد.
در این صورت پیک به طور کلی از روند دریافت و پرداخت وجه خارج میشود. در نهایت سرعت و امنیت تراکنشهای درگاه پرداخت رایانپی به علاوهی امکانات و قابلیتهای جانبی این درگاه پرداخت، جای هیچ تردیدی را برای جایگزین نمودن این روش الکترونیکی در ازای استفاده از کارتخوانها باقی نمیگذارد.
برخی از کسب و کارها به ویژه کسب و کارهای نوپایی که یا در بستر اینترنت فعالیت میکنند و یا هنوز موفق به کسب مجوزهای لازم نشدهاند، بر اساس قوانین و البته شرایط امکان بهرمندی از کارتخوانها را ندارند. در نظر بگیرید که یک مغازهدار که به تازگی کسب و کاری راه انداخته و هنوز در مراحل ابتدایی کسب جواز است، چهطور میتواند در آن ماههای حیاتی ابتدایی، یک روش پرداخت امن و معتبر را به مشتریانش معرفی کند، حال آنکه داشتن کارتخوان، علیالحساب تا اخذ جواز برای او ممکن نخواهد بود. در مقابل، درگاه پرداخت رایانپی، اگرچه روشی با امنیت بسیار بالا و نظارت و پشتیبانی مطلوب است، در عینحال مراحلی ساده و کوتاه را برای دریافت این سرویس، پیش روی کاربران قرار داده است. در حقیقت صاحبان هر نوع کسب و کاری در هر مرحلهای از فعالیت خود، میتوانند تنها در طی ۲۴ ساعت یک درگاه پرداخت از سایت رایانپی دریافت کنند. برای این منظور فقط کافی است درخواست خود را در سایت رایانپی ثبت کنید و از مرحلهی احراز هویت عبور نمایید. پس از آن و در ۲۴ ساعت درگاه پرداخت در شکل مطلوب و کاربردیاش در اختیار شما قرار خواهد گرفت. این نکته نیز در اینجا گفتنی است که استفاده و نصب و راهاندازی درگاه پرداخت رایانپی، اصولا نیازی به بهرمندی از دانش خاصی ندارد و به سادگی انجام میشود.
امنیت تراکنش، برای کاربران از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. بنابراین هر کاربری ترجیح میدهد، ابزاری را برای انجام تراکنشهای مالی خود انتخاب کند که دارای نظارتهای کافی قانونی میباشد. با این وصف و با توجه به اینکه اکنون کارتخوانهایی تحت عنوان کارتخوانهای اجارهای در بازار موجود است و نظارت کافی برآنها نیز وجود ندارد، استفاده از کارتخوانها تا اندازهای نامطمئن شده است و این نکته در میان کاربران از اعتبار این روش پرداخت کاسته است. بر طبق آمارها بیشترین میزان سوءاستفاده از کارتخوانها، توسط دلالان و به کمک کارتخوانهای سیار و اجارهای صورت میپذیرد. عموما دستفروشها از این نوع کارتخوانها استفاده میکنند و کاربر میتواند به وضوح بر روی فیش رسید پرداخت، مشاهده کند که دستگاه متعلق به کسب و کار ثابت دیگری است و در ازای یک اجارهی مقرر در اختیار دستفروشها قرار میگیرد. با این اوصاف به نظر میرسد، قوانین نظارتی حاکم بر سازکار کارتخوانها خیلی مدون و قابل اعتماد نمیباشد.