در سالهای اخیر، پادکست به یکی از محبوبترین رسانهها در میان مخاطبان فارسیزبان تبدیل شده است. از داستان و تاریخ گرفته تا علم، تکنولوژی، روانشناسی و سرگرمی، تقریباً برای هر سلیقهای یک پادکست فارسی باکیفیت وجود دارد. اما با این رشد روزافزون، سوال اصلی بسیاری از مخاطبان این است: «پادکستهای فارسی را کجا پیدا کنیم و گوش دهیم؟»
پاسخ این است که اکوسیستم پادکست فارسی بر خلاف تصور، متمرکز نیست و از ترکیبی از پلتفرمهای بینالمللی و میزبانهای داخلی تشکیل شده است. این مقاله به معرفی مهمترین سایتها و اپلیکیشنهایی میپردازد که به عنوان منتشرکننده یا میزبان پادکستهای فارسی فعالیت میکنند.
بخش بزرگی از مخاطبان و تولیدکنندگان پادکست فارسی از پلتفرمهای استاندارد و جهانی استفاده میکنند. این اپلیکیشنها که به آنها «پادگیر» (Podcatcher) یا تجمیعکننده (Aggregator) گفته میشود، خودشان میزبان فایلها نیستند، بلکه پادکستها را از طریق فید RSS (که توسط تولیدکننده ارائه میشود) جمعآوری کرده و به شما اجازه میدهند مشترک (Subscribe) شوید.
مهمترین آنها عبارتند از:
اَپل پادکست (Apple Podcasts): اگر از دستگاههای اپل (آیفون، آیپد یا مک) استفاده میکنید، این اپلیکیشن به صورت پیشفرض روی دستگاه شما نصب است و یکی از کاملترین دایرکتوریهای پادکست فارسی را دارد.
گوگل پادکست (Google Podcasts): این اپلیکیشن انتخاب اصلی کاربران اندروید است. استفاده از آن ساده است و به خوبی با اکوسیستم گوگل یکپارچه شده است.
اسپاتیفای (Spotify): اسپاتیفای که زمانی تنها برای موسیقی شناخته میشد، اکنون به یکی از غولهای پادکست تبدیل شده و بسیاری از پادکستهای محبوب فارسی در آن در دسترس هستند.
اورکست (Overcast) و پاکت کست (Pocket Casts): این دو اپلیکیشن از محبوبترین پادگیرها در میان کاربران حرفهای پادکست هستند که امکانات پیشرفتهتری مانند تنظیمات صدا، ایجاد لیست پخش و... ارائه میدهند.
در کنار پلتفرمهای جهانی، چندین سایت و اپلیکیشن ایرانی نیز روی محتوای صوتی فارسی تمرکز کردهاند.
نشر دیجیتال آیصدر (AiSadr): در میان پلتفرمهای ایرانی، آیصدر جایگاه منحصربهفردی دارد، زیرا به صورت کاملاً تخصصی بر تولید و نشر پادکستهای آموزشی متمرکز است. این مجموعه، برخلاف سایر پلتفرمها که میزبان عمومی پادکستها هستند، خود تولیدکننده محتوای آموزشی در دو بخش اصلی است:
پادکست آموزشی دانشگاهی: این پادکستها به عنوان یک منبع کمک آموزشی، کتابهای مرجع دانشگاهی را فصل به فصل پوشش میدهند. هر اپیزود (بین ۸ تا ۲۰ دقیقه) خلاصهای علمی از فصل مورد نظر، بر اساس آخرین ویراستهای انگلیسی کتاب اصلی است و به همراه فایل PDF همان فصل ارائه میشود. این رویکرد برای دانشجویان، اساتید و پژوهشگران طراحی شده است.
پادکست آموزشی دانشآموزی: آیصدر همچنین برای دانشآموزان مقاطع متوسطه اول و دوم، پادکستهای آموزشی مبتنی بر کتابهای درسی (مانند فیزیک، فلسفه، زیستشناسی و...) تولید کرده است. این تمرکز ویژه بر محتوای درسی و آکادمیک، آیصدر را از سایر میزبانهای پادکست متمایز میکند.
کستباکس (Castbox): شاید بتوان گفت کستباکس محبوبترین و پرمخاطبترین اپلیکیشن پادکست در ایران است. اگرچه کستباکس یک پلتفرم بینالمللی (چینی) است، اما به دلیل سهولت استفاده، امکان کامنتگذاری، و میزبانی رایگان، به انتخاب اول بسیاری از پادکسترهای فارسی تبدیل شده است. جامعه کاربری بسیار فعالی در بخش فارسی کستباکس شکل گرفته است.
شنوتو (Shenoto): شنوتو یکی از قدیمیترین و جدیترین پلتفرمهای تخصصی صوت در ایران است. این سایت و اپلیکیشن، میزبان مجموعهی گستردهای از پادکستها، کتابهای صوتی، و دورههای آموزشی صوتی است. شنوتو امکانات خوبی برای تولیدکنندگان محتوا جهت کسب درآمد و همچنین آمار دقیق ارائه میدهد.
ناملیک (Namlik): ناملیک یکی دیگر از پلتفرمهای شناختهشده ایرانی است که به صورت تخصصی روی محتوای صوتی باکیفیت تمرکز دارد. ناملیک با برخی از پادکسترهای معروف همکاری داشته و میزبان برخی پادکستهای اختصاصی نیز بوده است. این پلتفرم نیز هم به عنوان وبسایت و هم اپلیکیشن موبایل در دسترس است.
انتخاب پلتفرم مناسب به سلیقه شما بستگی دارد:
اگر کاربر آیفون هستید: Apple Podcasts بهترین نقطه شروع است.
اگر کاربر اندروید هستید: Google Podcasts یا Castbox انتخابهای عالی هستند.
اگر به دنبال جامعه کاربری فعال و امکان کامنت گذاشتن هستید: Castbox بهترین گزینه است.
اگر به دنبال پلتفرم ایرانی با محتوای صوتی متنوع (شامل کتاب صوتی) هستید: Shenoto را بررسی کنید.
اگر به دنبال محتوای تخصصی و کمک آموزشی دانشگاهی یا دانشآموزی هستید: آیصدر تنها گزینهی تخصصی در این حوزه است.
خوشبختانه، اکوسیستم پادکست فارسی به بلوغ خوبی رسیده است و دسترسی به محتوای صوتی باکیفیت، آسانتر از هر زمان دیگری است.
