یکی از دغدغه های رایج و جدی مدیران نقاط کوری است که در تصمیم گیری های آنها لحاظ نشده و ممکن است منجر به خطا های جبران ناپذیر گردد. سازمان آنها بعلت عدم آگاهی کامل در زمان تصمیم گیری با خطر صدمات و هزینه های ناشی از آن تهدید میشود. به همین خاطر امروزه داده محور شدن سازمان ها از اصلی‌ترین دغدغه های رایج مدیران ارشد است.
تجربه فعالیت ما در ریکوبست (Recobest) در مواجه با مدیران سازمان ها نکات جالبی را برایمان ترسیم میکند. ما متوجه شدیم این نگرانی، چه در مدیرانی که سازمان آنها در حوزه دیتا تاکنون کاری نکرده و چه مدیرانی که تیم های بزرگ دیتا دارند به یک شدت دیده میشود. اما به راستی چرا؟
بلوغ داده محوری دارای سطوح متفاوتی است که با حرکت سازمان ها به سمت داده محوری این سطوح به ترتیب در دسترس سازمان قرار میگیرد. سازمانی که تا کنون در حوزه دیتا کاری نکرده است امروز دغدغه مدیرانش در حوزه دیتا از جنس دانستن شاخص هایی مانند هزینه جذب مشتری (CAC: Customer Acquisition Cost) یا نرخ تبدیل مشتری (Conversion Rate) است. در مقابل سازمانی که تیمی بزرگ در حوزه دیتا دارد مساله‌اش بیشتر از جنس فهمیدن تحلیل های پیچیده مانند ارزش طول عمر مشتری (CLV) یا دسته بندی مشتریان (Customer Segmentation) است. لذا هر دو گروه حس ناکامل بودن را دارند.
در هر دو گروه نگرانی های مشترکی نیز وجود دارد آنها از صحت گزارش های دریافتی و نفهمیدن چرایی تغییرات این اعداد نگران هستند. سازمانها علیرغم فعالیت در حوزه دیتا هنوز هم نگران داده محور شدن هستند گویی داده محور شدن یک مسیر و خواستگاهِ دست نیافتنیِ مشترکِ همه مدیران است. اینجاست که فهم سطح بلوغ داده محوری سازمان پر رنگ میشود.
مطالعات کریستفر پن در این خصوص نشان میدهد که سازمان ها در پنج سطح تکامل در داده محوری میتوانند قرار داشته باشند.
پنج سطح بلوغ داده محوری به شرح زیر خلاصه میشود:
1- سازمان مقاوم در برابر داده (Data-resistant Company): سازمان به ضروری بودن داده محوری با شک و ابهام نگاه میکند و باور دارد ممکن است مفید باشد اما اثباتی برای قطعی بودن عمل به شیوه داده محوری وجود ندارد. بیشتر کسب و کارهای سنتی در این گروه قرار میگیرند که دایم با دیالوگ «ما سالیان سال هست که کارمان را بلدیم و به این شیوه انجام میدهیم» مواجه هستیم.
2- سازمان داده‌آگاه (Data-aware Company): سازمان از لزوم موجود بودن داده های خود آگاه هست و به دنبال روندی برای ذخیره سازی بیشتر این داده ها میگردد. سازمان های این سطح بیشتر به دنبال خرید نرم افزارهایی از جنس سیستم های مالی، برنامه ریزی سازمانی (ERP) یا ارتباط با مشتری(CRM) ... هستند. دیالوگ مدیران آن بیشتر تاکید به داشتن سیستم است اما در این مرحله نیز سازمان، از داده های ذخیره شده جز برای بایگانی استفاده دیگری نمی کند.
3- سازمان راهنما با داده (Data-guided Company): این سازمانها بیشتر به دنبال یکپارچگی منابع داده مختلف است و مدیران این سازمان ها بیشتر به دنبال تشکیل تیم های داده و ساختاری هستند که بتوانند سوالاتی که از داده های خود دارند را به پاسخ نزدیک کنند. در این مرحله است که معمولا پروژه های انباره داده (ِData-Warehouse) در سازمان شکل میگیرد.
4- سازمان داده‌فهم (Data-savvy Company): در این سازمان ارزش داده به واقعیت سازمانی بدل شده است و سازمان به دنبال فرهنگ سازی درونی و دانستن بیشتر از داده های خود است. اگر چه این سازمان ها فهم بالایی نسبت به داده های خود دارند اما بازهم به سرمایه گذاری برای دانستن بیشتر از چیستی (what) سازمان خود ادامه میدهند. در این مرحله است که سازمان برای چرایی وقایع نیز سرمایه گذاری خود را شروع کرده است. مدیران این سازمان ها بیشتر تحلیل های پیچیده را با سوالات ساده چرا این گونه است مطرح میکنند.
5- سازمان داده‌محور (Data-driven Company): معمولا سازمان ها به صورت جزئی و مرحله ای به این سطح از بلوغ در داده محوری میرسند. بخشی از سازمان که به این سطح رسیده بسته به نفوذی که در سازمان دارد میتواند در رسیدن سایر بخشهای سازمان به این سطح موثر باشد.
فهمیدن اینکه سازمان در چه سطحی از بلوغ داده محوری قرار دارد گاها توسط تیم های درون سازمان انجام میشود اما نتایج و راهکارهای آن بعلت درگیر بودن ذینفعان در بررسی ها قابل استناد و کارا نیست. بهترین شیوه برای فهمیدن سطح بلوغ داده محوری و چالشهای فعلی و آتی که سازمان در این حوزه برونسپاری اینکار به شرکت های تخصصی در این حوزه است. یکی از ماموریت های ریکوبست کمک به سازمان ها برای فهمیدن سطح بلوغ داده محوری آنهاست . ما به آنها کمک میکنیم با چالشها فعلی و آتی خود در حوزه داده آشنا شوند و در ساختن و یافتن راهکار برای عبور از چالشها؛ دوست و همراه سازمان ها خواهیم بود.
