هواپیما بهترین انتخاب برای پیمودن مسیرهای طولانی در کوتاهترین زمان ممکن است، به خصوص وقتی که صحبت از سفرهای میان قاره ای باشد. اما در این سفرها هزینه بالای بلیت هواپیما، طولانی بودن مسیر، مصرف زیاد سوخت هواپیماها و در نتیجه تولید گازهای گلخانهای فاکتورهایی غیرقابل چشم پوشی هستند. برای کاهش هزینهها خلبانها و شرکتهای هواپیمایی بهتر از هر کسی میدانند چطور از نیروهای طبیعت مثل وزش باد در کاهش مصرف سوخت بهره بگیرند. بادها تاثیر مهمی روی پرواز هواپیماها دارند.
پژوهشگران دانشگاه ریدینگ انگلیس (University of Reading) می گویند ازآنجا که پروازهای بین قاره ای نمیتوانند حداکثر استفاده از نیروی باد را داشته باشند، ناچار به پرداخت هزینههای بالا برای سوخت و تولید حجم زیادی گاز گلخانهای هستند. برای مثال در حال حاضر پروازهای بین اروپا و آمریکای شمالی به دلیل نبود پوشش راداری در میانه اقیانوس اطلس، مجبورند مسافت بیشتری را طی کنند. از طرفی به علت شلوغ بودن این مسیر، هواپیماها شانس کمتری را برای پرواز در شرایط بادی ایده آل دارند. با ورود نسل جدید ماهوارههایی که در مدار نزدیک زمین و در ارتفاع ۲۰۰۰ متری قرار خواهند گرفت و به دست آوردن دادههای قابل اطمینان تر و با وضوح بالا و پوشش سراسری مسیر، امکان تغییر مسیر پروازها برای استفاده بیشتر از قدرت باد مهیا خواهد شد.
استفاده از مسیرهای بهینه شده با باد، فواصل هوایی را به طور قابل ملاحظهای کاهش میدهد و در نتیجه خیلی زود اثر آن را در کاهش مصرف سوخت و تولید کمتر گازهای گلخانهای میبینیم. گرچه با ارتقای هواپیماها یا حرکت به سمت استفاده از سوختهای زیستی یا باتریها، انتشار گازهای گلخانهای هم بسیار کمتر میشود، اما این تغییرات جدای از این که هزینه و ریسک بالایی دارند، اجرای آنها نیز سالها زمان میبرد. پس سادهترین و ارزانترین راه موجود، بهینه سازی مسیرهای پرواز است.
سهم سفرهای هوایی در تولید گازهای گلخانهای به طور تقریبی ۴/۲ درصد است. اما همین سهم کوچک به سرعت رو به افزایش است و کنترل آن سختتر از دیگر منابع بزرگ تولید گازهای گلخانهای است. بنا بر برآوردها، هر پرواز زمستانی بین لندن تا نیویورک ۶۷۰ کیلوگرم دی اکسیدکربن به ازای هر مسافر تولید میکند. بنابراین با نسل جدید ماهوارهها و احتساب تمام پروازها در زمستان هر سال میتوان از تولید ۷/۶ میلیون کیلوگرم دی اکسیدکربن جلوگیری کرد. گرچه اکنون نیز برای برنامهریزی مسیر پروازها، وزش باد هم تا حدی در نظر گرفته میشود اما کاهش کل هزینههای پرواز اولویت بیشتری نسبت به کاهش مصرف سوخت و آلودگیهای زیست محیطی دارد.
پژوهشگران این دانشگاه ۳۵ هزار پرواز بین نیویورک و لندن را در زمستان سال گذشته بررسی کردند. آنها مسیری را که هواپیماها پرواز کرده بودند با کوتاهترین مسیر ممکن نسبت به بادهای شدیدی که به سمت شرق میوزند و با اجتناب از توقف در مسیر، مقایسه کردند و مشخص شد بعضی از پروازها به دلیل چند صد کیلومتر فاصله هوایی طولانیتری که میپیمایند، ۱۶ درصد مصرف سوخت بیشتری دارند و این معادل افزایش آسیبهای زیست محیطی است. در پایان این انتظار وجود دارد که با استفاده بهتر از دادههای ماهوارهای شاهد کاهش هزینهها و آسیبهای محیط زیستی سفرهای هوایی باشیم.
منبع: روزنامه جام جم، 23 فروردین 1400
