سیستمی برای بهسازی و آراستگی در محیط می باشد. (تفاوتی نمی کند این محیط، محیط کار است، محیط خانه است و یا حتی خودرو شخصی) این نظام کمک می کند، همواره محیطی آراسته داشته باشیم.
نظام آراستگی یا 5S شامل 5 مرحله با نام های زیر می باشد:
ساماندهی (Seiri): تفکیک ضروری از غیر ضروری
نظم و ترتیب (Seiton): مرتب کردم و مشخص کردن مکان هر وسیله ای
نظافت (Seiso): تمیز کاری و نگهداری محیط به صورت همواره تمیز
استانداردسازی(Seiketsu): تدوین دستورالعمل ها و استانداردها برای حفظ و تداوم آراستگی
انضباط(Shitsuke): فرهنگ سازی برای انجام عادت افراد به انجام صحیح کارها
با رعایت این اصول می توان سازمانی آراسته داشت، البته این نکته نیز قابل توجه است که اجرای نظام آراستگی زمان بر بوده و نیازمند گذر زمان و صبر است، هیچ گاه نمی شود، نظام آراستگی و 5S را در یکروز یا یک هفته انجام داد.
عوامل موثر در اجرای 5S:
عوامل متعددی بر اجرای این سیستم، تاثیر می گذارند. شدت اثر برخی از این عوامل به حدی است که اجرا یا عدم اجرای این سیستم، منوط به آن ها است. شدت این تاثیر وابسته به عوامل و شرایط و ماهیت خاص هر سازمانی است.
به طور کلی می توان این عوامل را در پنج دسته طبقه بندی نمود:
1- عوامل برون سازمانی
2- عوامل درون سازمانی
3- عوامل فردی
4- عوامل کاری
5- عوامل سیستمی
مزایای پیاده سازی 5S:
ایجاد یک نظم فراگیر
زیمنه سازی برقراری انضباط سازمانی
کاهش ابهام در کار
زیباسازی محیط کار
بهداشتی شدن محیط کار و رفع آلودگی های آن
ایمن شدن محیط کار و کاهش حوادث و بیماری های کاری
آسان شدن و کم زحمت شدن انجام کار
دسترسی آسان تر و راحت تر به اسناد، قطعات، ابزار و سایر لوازم مورد نیاز و جلوگیری از گم شدن آن ها
کاهش اشتباهات و دوباره کاری ها
افزایش روحیه کارکنان
بهبود روابط کارکنان
کاهش خستگی و آزردگی روانی ناشی از کار
فراهم شدن شرایط لذت بردن از کار
کاهش خرابی ماشین آلات
تثبیت و بهبود کیفیت
افزایش راندمان و کارایی
کاهش زمان انجام کارها
کاهش وابستگی امور به اشخاص و امکان ایجاد گردش شغلی در سازمان
کاهش ضایعات ناشی زا نابسامانی و در هم ریختگی
جلوگیری از ضایع و فاسد شدن مواد فاسد شدنی
چلوگیری از استفاده اشتباه و نابجا از فرم ها، مواد، قطعات و ابزارهای نسبتا مشابه
افزایش طول عمر ابزار و ماشین آلات
نهادینه شدن فرهنگ بهره وری
تشخص بخشی (شخصیت دادن) به کارکنان
جلب نظر مشتریان
افزایش تعلق سازمانی
زمینه سازی فرهنگ خود انظباطی
کاهش استعفاء و ترک سازمان
افزایش جذابیت محیط کار
