اگر کلاس آنلاین دانشگاهی برگزار کردهاید، احتمالاً با این صحنه آشنا هستید:
۲۰ نفر وارد جلسه میشوند، اما فقط دو نفر حرف میزنند. بقیه، بیصدا و بیتفاوت، جلسه را نگاه میکنند.
این بیتفاوتی تصادفی نیست. بیشتر اوقات، اشکال از طراحی و اجرای کلاس است، نه از دانشجو. در این یادداشت کوتاه، خلاصهای از روشهای واقعی افزایش مشارکت در کلاسهای آنلاین دانشگاهی را میخوانید نکاتی که در هر سامانهی LMS قابل پیادهسازی هستند.
۱. پیش از شروع کلاس، زمین را آماده کنید
کلاس آنلاین فقط همان ۹۰ دقیقهی زنده نیست؛ از قبل آن شروع میشود.
اگر استاد بدون آمادهسازی محتوای پیشکلاسی وارد شود، دانشجو نمیداند قرار است چه بیاموزد.
کافی است پیش از شروع:
خلاصه و هدف جلسه را در سامانه LMS بنویسید.
فایلهای مقدماتی را بارگذاری کنید.
یک سؤال کوتاه یا آزمون پیشکلاسی طراحی کنید.
این کار ساده باعث میشود ذهن دانشجو قبل از جلسه فعال شود و آمادگی مشارکت پیدا کند.
۲. در طول کلاس، جریان را از سخنرانی به تعامل تبدیل کنید
بیشتر اساتید فکر میکنند اگر چت باز باشد، تعامل شکل گرفته. اما تعامل واقعی زمانی اتفاق میافتد که دانشجو احساس کند حضورش در کلاس تأثیرگذار است.
در تدریس آنلاین مؤثر:
هر ۱۵ دقیقه از دانشجویان سؤال بپرسید.
از ابزار نظرسنجی زنده (در بیگبلو یا ادوب کانکت) استفاده کنید.
تمرین کوتاه درونکلاسی بدهید و بخواهید از طریق LMS ارسال کنند.
این فعالیتها باعث میشوند کلاس زنده، پویا و قابل پیشبینی نباشد و دانشجو از «حالت تماشاگر» خارج شود.
۳. ریتم کلاس را کنترل کنید
تمرکز دانشجویان در آموزش آنلاین بیشتر از ۲۰ دقیقه دوام ندارد.
اگر کلاس شما پیوسته و بدون وقفه است، حتی بهترین محتوا هم بیاثر میشود.
در عمل بهتر است:
هر بخش تدریس را با یک گفتوگو یا تمرین کوتاه همراه کنید.
از نمایش تصویری و نمودار برای توضیح مفاهیم استفاده کنید.
هر جلسه را با جمعبندی روشن تمام کنید.
۴. ارزیابی را به پایان ترم محدود نکنید
کلاس مؤثر، بازخورد مستمر دارد.
بهجای یک آزمون بزرگ در پایان، ارزیابیهای کوچک و پیوسته طراحی کنید:
آزمون کوتاه، تکلیف سریع، یا پروژهی گروهی.
۵. ارتباط بعد از کلاس را زنده نگه دارید
یادگیری واقعی در زمان بین جلسات اتفاق میافتد.
دانشجویان باید جایی برای پرسش و گفتوگو داشته باشند نه در پیامرسانهای پراکنده، بلکه در خود سامانه.
استفاده از انجمن گفتگو یا تالار پرسش و پاسخ داخل LMS باعث میشود ارتباط آموزشی حفظ شود و تعامل ادامه پیدا کند.
🔹 جمعبندی
برای افزایش مشارکت در کلاس آنلاین باید سه اصل را رعایت کنید:
آمادهسازی پیشکلاسی
تعامل هدفمند در طول کلاس
بازخورد و ارتباط مستمر پس از آن.
بدون ابزار مناسب، اجرای این سه اصل سخت است ولی با یک LMS حرفهای، میشود آن را به روال تبدیل کرد.
💡 اگر تدریس آنلاین دارید...
اگر شما هم استاد دانشگاه یا برگزارکنندهی دوره آنلاین هستید و میخواهید مشارکت دانشجویان را بالا ببرید،
سامانه مدیریت یادگیری ریلاین (Reline) دقیقاً برای همین طراحی شده است:
برای اینکه کلاس شما فقط برگزار نشود، بلکه یادگیری در آن اتفاق بیفتد.
