همه ما همواره خواستار فاصله گرفتن و دوری جستن از چالش‌های زندگی هستیم. برخی افراد قادر به انجام این کار هستند، اما برخی دیگر به‌ویژه کودکان دست‌وپنجه نرم کردن با مشکلات برایشان سخت است، به همین دلیل است که تاب آوری کودکان اهمیت داشته و البته که به طور مستقیم با میزان موفقیت و پیشرفت آن‌ها نیز مرتبط است
سوال بنیادی این است که؛ چه چیزی باعث این تفاوت عملکرد هاست؟
این موضوع سال‌هاست مورد توجه پژوهشگران حوزه تاب آوری بوده است و این توجهات و مطالعات دستاوردهایی نیز به‌همراه داشته است.
محمدرضا مقدسی مترجم کتاب تاب‌آوری کودکان ابزارهای پنجگانه‌ای را در تاب آوری کودکان مورد اشاره قرار داده است که می‌تواند برای والدین و مربیان و روانشناسان کودک مفید و مؤثر باشد. این ابزارهای پنجگانه برای تاب آوری کودکان مبتنی بر علم و یافته‌های دانشگاهی است.
۱ ـ روابط:
تاب آوری ریشه در ارتباطات دارد، روابطی مبتنی بر همدلی، حمایت، توجه و مهربانی می‌تواند موجبات توسعه تاب آوری کودکان باشد.
وجود یک فرد مهربان، دلسوز و حامی در زندگی کودکان بسیاری از مشکلات کودکان و نوجوانان را حل می‌کند، این به معنای داشتن روابط متعد و پرشمار اجتماعی و داشتن دوستان زیاد نیست، و حجم بالایی از ارتباطات را مد نظر ندارد، بلکه داشتن شخصی است که می‌توانید با او تماس بلکه حضور و همراهی کسی است که بتوان در هنگام پیش آمدن مسأله یا مشکلی از حمایت و مشورت و او برخوردار بود، اینچنین رابطه‌ای در تاب آوری کودکان بسیار دارای اهمیت است.
۲ ـ قدرت مدیریت، کنترل و نفوذ
اینکه کودکان احساس کنند همه صحنه زندگی‌شان از کنترل و مدیریت ایشان خارج است و بر هیچ بخشی از زندگی خود توانایی اعمال سلیقه و مدیریت ندارند احساس ناخوشایندی است، این موضوع حتی برای بزرگسالان هم می‌تواند آزار دهنده باشد. احساس کاهش نفوذ و کنترل حتی می‌تواند موجب اضطراب باشد.
تسهیلگران تاب آوری و مربیان کودک می‌دانند که تقویات احساس خودکارآمدی در رشد و تحول مثبت کودکان تا چه اندازه می‌تواند در توانایی و تاب آوری مؤثر باشد. کودکان در روند توسعه تاب آوری یاد می‌گیرند برای تغییر بخش‌های قابل تغییر زندگی قیام کرده و اقدام کنند و در قسمت‌های غیر قابل تغییر زندگی با آرامش و خونسردی از سازگاری و پذیرش بهره‌مند باشند و آرامش خود را فدای غیر قابل تغییر بودن دنیا نکند.
۳ ـ فعالیت‌های مثبت و معنامند
تحقیقات متعددی نشان داد نشان می‌دهد که بازی، همراه با تحریک کل مغز، در حفظ و توسعه مهارت‌های اجتماعی و عاطفی مورد نیاز برای توانایی و تاب آوری کودکان مؤثر است.
کودکانی که در یک سرگرمی و تلاش خلاقانه غوطه‌ور می‌شوند یاد می‌گیرند که اگر شکست بخورند پیشرفت می‌کنند و شکست می‌تواند فرصت تجربه و رشد هم باشد.
این کودکان مهارت‌های خود را تقویت می‌کنند و در زمان سختی و چالش با تامل و بررسی رفتار می‌کنند چیزی که موجب شکوفایی و تاب آوری بهینه آن‌ها خواهد بود.
۴ ـ خوش‌بینی خالی از توهم (مبتنی بر واقعیت)
تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی افرادی توانا و منعطف با ناملایمات مواجه می‌شوند، حتی در تنش و چالش هم فرصت رویش را پیدا می‌کنند و این همان کارسازی تاب آوری در زندگی و زیست مثبت است
اینکه بتوانیم حقایق و چالش‌ها را ببینید اما آگاهانه به دنبال چیزهای خوب باشید خوش‌بینی است و با تاب آوری رابطه مستقیم دارد.
۵ ـ کمک به دیگران و شرکت در فعالیت‌های داوطلبانه:
کمک به دیگران بهترین راه کمک به خود ماست، کمک به دیگران تجربه‌ای مثبت و احساسی خوشایند و مسیری برای توسعه روابط و افزایش سرمایه اجتماعی است، کمک به دیگران مقام و منزلت انسانی است، شایسته است والدین و مربیان فرصت‌هایی از این دست را برای کودکان تدارک ببینند. تحول از من به ما یگانه راه شناخته شده رشد و تکامل انسان است.
تاب آوری موضوع شگفت انگیزی است، گنجینه ایست پویا و سیال که تحقیق و تأمل در آن ما را به دانشی ناب و شناختی عمیق از انسان و توانایی‌هایش می‌رساند این گنجینه که از آن تحت عنوان جعبه ابزار تاب آوری یاد می‌شود، مبتنی بر یافته‌های علمی و دانشگاهی برای پرورش و سلامت کودکان کارآمد و مؤثر است.
روانشناسان، مشاوران، تسهیلگران و کنشگران عرصه سلامت و پیشگیری می‌توانند برای مطالعه و بررسی بیشتر در تاب آوری کودکان و شیوه‌های فرزندپروری به سایر آثار منتشر شده در زمینه تاب آوری کودکان مراجعه نمایند
از کودکان خود حمایت کنید، آن‌ها به پشتیبانی شما نیاز دارند، اما حمایت به این معنا نیست که شما به‌جای فرزند خود زندگی کنید! اجازه بدهید کودک چالش‌ها و سختی‌های عادی زندگی خود را تجربه کند و بعد از طی کردن آن‌ها، با او صحبت کنید. از احساساتش بپرسید و با او همدلی کنید. اگر بخواهید جلوی همه ناکامی‌های مسیر زندگی او بایستید در آینده روزگار به سختی او را تحت تاثیر قرار خواهد داد!
جلوی اشتباهات قطعی فرزندتان را نگیرید! بگذارید تکالیف اشتباهش را به همان صورت تحویل بدهد و اسباب‌بازی محبوبش را که عمدا شکسته‌است، تعمیر نکنید. بگذارید کودک از پس چالش‌های کوچک زندگی بربیاید و تاب آوری را در خود افزایش بدهد.
به کودک خود کمک کنید احساسات و هیجانات خود را بشناسد و مدیریت، غلبه، کنترل و ابراز آن‌ها را به او بیاموزید. وقتی یک چالش عاطفی برای فرزند شما اتفاق می‌افتد با صحبت‌های خود نشان بدهید او را درک می‌کنید و کنار او هستید.
