منبع : غزال
در میانه بحران کرونا، ما به آسیب‌پذیری زنجیره‌های تامین، خدمات بهداشتی-درمانی و سایر سیستم‌های حیاتی و اساسی پی بردیم. بر همین اساس بسیاری از مدیران اعلام کرده‌اند که می‌خواهند تابآوری کسب و کار خود را بالا ببرند ولی روش آن را نمی‌دانند. مراکز علمی کمی وجود دارند که تابآوری اقتصادی را تدریس کنند و جعبه ابزار مدیریتی بیشتر تحت تسلط روش‌های بهبود عملکرد مالی شرکت قرار دارد.
در نتیجه، شرکت‌های کمی هستند که واقعا و در عمل قادر به طراحی، اندازه‌گیری و مدیریت کسب و کار خود باشند.
ما تابآوری کسب‌وکار را «ظرفیت کسب و کار برای جذب و نگه‌داشت فشار و استرس، بهبود عملکرد پس از بحران‌های اساسی و شکوفایی مجدد پس از تغییر شرایط» تعریف می‌کنیم. امروزه تاب آوری نسبت به گذشته اهمیت دوچندانی یافته است؛ زیرا محیط کسب و کارها پویاتر و غیرقابل پیش‌بینی‌تر شده است. این شرایط به دلیل نیروهای متعدد از جمله شتاب تحول دیجیتال گرفته تا روابط درهم تنیده‌ی اقتصاد جهانی و مسائل بحرانی مانند نابرابری و تغییرات است که به کسب و کار فشار وارد می کنند.
مزایای تاب آوری کسب و کار
هنگامی که یک کسب و کار با عوامل بحران‌زا و غیر قابل پیش‌بینی روبرو میشود، در صورتی که از اصول تابآوری کسب و کار استفاده کرده باشد از مزیت‌هایی نسبت به سایر کسب‌و کارها برخوردار خواهد بود.
۱ .مزیت پیش‌بینی
اولین فایده تاب آوری، مزیت پیش‌بینی می‌باشد که توانایی کسب و کار در تشخیص زودهنگام تهدیدات را نشان می‌دهد. البته گاهی پیش‌بینی به سرعت در بهبود عملکرد سازمان منعکس نمی‌شود، بلکه صرفا شما را به تشخیص نشانه‌ها حساس‌تر می‌کند. برای مثال هنگامی که شرکت‌ها شروع به تهیه طرح‌های تاب آوری کسب و کار می‌کنند، برخی علایم خود را نشان می‌دهند. هنگامی که بحران کووید-۱۹ اتفاق افتاد بیشتر کسب و کارها پیش‌بینی در این زمینه نداشتند و بنابراین خیلی کند عمل کردند. در واقع مزیت پیش‌بینی بر سرعت و کیفیت عملکرد سازمان و حتی مزایای بعدی تاب آوری اثرگذار است.
۲. مزیت تاثیر
دومین مزیت تاب آوری کسب و کار، مزیت تاثیر است. مزیت تاثیر توانایی کسب و کار در مقاومت بهتر یا تحمل فشار اولیه وارده بر اثر بحران را نشان می‌دهد. این امر از طریق آمادگی بهتر برای بحران و پاسخ چابک‌تر خود را نشان می‌دهد.
۳. مزیت بهبود سریع
سومین اثر مثبت تاب آوری کسب و کار، مزیت بهبود سریع است. این مزیت توانایی بهبود و بازیابی سازمان پس از ضربه وارد شده از طریق شناسایی اصلاحات مورد نیاز برای بازگشت به موقع به عملکرد بهینه و موثر کسب و کار است.
۴. مزیت نتایج بهینه
در آخر، مزیت نتایج بهینه است که افزایش سازگاری و تطبیق‌پذیری نهایی سازمان و بهبود نتایج و عملکرد در دوران پسابحران از آن جمله می‌باشد.
این مزایا مجموعا برتری قابل ملاحظه‌ای را برای کسب و کاری که از اصول تاب آوری پیروی می‌کند به ارمغان می‌آورد. همان‌طور که در پی بروز بحران کرونا در چین مشاهده شد، بیشتر بخش‌های کسب و کارها به صورت همزمان دچار افت بهره‌وری شده و رو به ورشکستگی بودند ولی در طی فاز بهبود، عملکرد شرکت‌ها به صورت خلاقانه‌ای بهبود یافت و بیشتر سازمان‌ها به روش‌های متفاوت از این وضعیت بحرانی نجات پیدا کردند.
بحران‌ها فرصت‌های مناسبی برای تغییر هستند. بحران کرونا، فرصت منحصربفردی برای سازمان‌ها برای بازنگری در مدل‌های کسب و کارشان و ایجاد سیستمی با تاب آوری بیشتر فراهم کرده است. این امر از طریق شش اقدام زیر رخ می‌دهد.
۱ .مزیت را در سختی بیابید
به دنبال کاهش یا حذف کامل عامل تهدید خارجی و آسیب‌های ناشی از آن نباشید، بلکه با تطبیق‌پذیری در برابر واقعیت جدید و شرایط شکل گرفته بر اثر آن، به دنبال تولید مزیت و ایجاد خلاقیت باشید. از خودتان بپرسید بحران کنونی چه شرایطی ایجاد کرده و کسب و کار شما می‌تواند چه بهره‌گیری مثبتی از این شرایط داشته باشد؟
۲. نگاه رو به جلو داشته باشید
در کوتاه‌مدت، یک بحران تمامی تمرکز و منابع یک سازمان را به خود اختصاص می‌دهد و انرژی همه کارمندان صرف دست و پنجه نرم کردن با شرایط دشوار جدید میشود ولی در یک دوره بلندمدت، نیازهای جدید و عدم توانایی رقبا در تطبیق‌پذیری با بحران به عنوان فرصتی جدید محسوب میشود. بحران‌ها همچنین می‌توانند مقدمه‌ای مناسب برای تسریع تغییرات سازمانی باشند. یکی از نقش‌های کلیدی مدیران در این زمینه، آماده ساختن سازمان برای تغییرات بلندمدت در شرایط فعلی است.
۳. از دیدگاه سیستمی و مشارکتی استفاده کنید
در شرایط عادی، یک کسب‌وکار می‌تواند با بهره‌گیری از مدل‌های اقتصادی استاندارد به حداکثرسازی عملکرد و سوددهی برسد. در مقابل، تاب آوری بر روابط بین عناصر مختلف سازمان و سیستم کسب و کار در شرایط بحرانی تمرکز دارد. این دیدگاه همچنین بر محیط سازمان در شرایط اضطراری و نحوه عملکرد آن تکیه می‌کند. بنابراین، تفکر سیستمی و راه‌حل‌های مرتبط با آن در این زمینه اهمیت بالایی پیدا می‌کند. تفکر سیستمی هم به نوبه خود مشارکت تمامی ذینفعان و کنش‌گران مرتبط با کسب و کار از جمله کارمندان، مشتریان و سایر کسب وکارهای همکار را می‌طلبد.
۴. از شاخص‌هایی فراتر از عملکرد اقتصادی بهره بگیرید
سلامتی یک کسب و کار لزوما به ارزش اقتصادی آن بستگی ندارد. بلکه شاخص‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، تطبیق‌پذیری و سایر عوامل تاب آوری کسب و کار پایدار در سلامت آن نقش دارند. هر سازمان باید مجموعه‌ای از شاخص‌ها را در دسته‌بندی‌ها و ابعاد گوناگون تعریف و طبقه‌بندی کند تا در مواقع لازم از پایداری کلی کسب و کار ارزیابی صورت گیرد.
۵. تنوع ایجاد کنید
تابآوری وابستگی شدیدی به توانایی کسب و کار در تولید روش‌ها و گزینه‌های متنوع در پاسخ به شرایط مختلف دارد. تنوع هم از طریق راهکارهای خلاقانه و نگاه کردن به مسائل با لنزهای جدید به دست می‌آید. یک کسب و کار تاب آور از راهکارهای خلاقانه، تنوع و تفاوت استقبال می‌کند.
از شاخص‌هایی فراتر از عملکرد اقتصادی بهره بگیرید.
۶. تغییر را پیش‌فرض کسب و کار خود در نظر بگیرید
جک ما، موسس برند موفق علی بابا، تغییر را به عنوان اساسی برای سازمان میبیند نه ثبات آن. تاب آوری به کاملا به معنای اصلاحات سازمانی در شرایط ناگهانی نیست؛ بلکه عمدتا به معنی بازسازی مداوم کسب و کار و سیستم آن در طول تغییرات مداوم است. این امر از غیرقابل انعطاف شدن سازمان جلوگیری می‌کند و با ایجاد تغییرات خرد و گام به گام کمتر کسب و کار را در معرض خطرات بزرگ قرار می‌دهد
در شرایط فعلی، بسیاری از کسب و کارهای کوچک برای ادامه فعالیت و سوددهی با چالش‌های منحصر به فردی مواجه هستند. این شش استراتژی به شما کمک می کند تا پایگاهی قوی تر بسازید تا به شما کمک کند تاب آوری کسب و کار خود را افزایش داده و از بحران عبور کنید. در ادامه به بررسی 6 استراتژی برای ایجاد تاب آوری کسب و کاری قوی‌تر و انعطاف پذیرتر می‌پردازیم.
6 استراتژی برای ایجاد تاب آوری کسب و کاری قوی‌تر و انعطاف پذیرتر
1. ایجاد ذخایر نقدی کوتاه مدت
اگر پس‌انداز نقدی ندارید، مقداری از پول نقد از کسب و کارتان آزاد کنید تا شما را از شرایط بحرانی نجات دهد. ممکن است ماشین‌آلاتی وجود داشته باشند که دیگر به آن‌ها نیازی ندارید یا وسایل نقلیه‌ای که می‌توانید با فروش آن‌ها پول نقد به دست بیاورید. در صورتی که مجددا به آن‌ها نیاز داشته باشید می‌توانید آن‌ها را اجاره دهید. یک راه دیگر برای افزایش سرمایه در گردش اضافی عبارت است از فروش بخش‌هایی از کسب و کار مانند:
دارایی نقدینگی یا مواد خام اضافی
سرمایه گذاری مجدد برای سرمایه خود
دریافت بازپرداخت ملی برای دارایی های ملی خود
یافتن سرمایه‌گذاران خارجی
به دارایی‌های تجاری در ترازنامه خود دقت کنید تا ببینید به چه چیزهایی نیاز دارید و آنچه که می‌توانید بدون تاثیر بر کسب و کار خود به نقدینگی تبدیل کنید را جدا کنید.
2. پایه‌ها را تقویت کنید
اکنون زمان ایجاد تغییرات دائمی برای تقویت تاب آوری کسب وکار شما است که اغلب شامل کارهایی هستند که به انجام آن‌ها فکر کرده‌اید؛ اما به دلیل ثابت بودن نرخ فروش، زمان کافی یا نیاز به انجام آن‌ها نداشته‌اید. این شامل تاب آوری کسب و کار شما در این شرایط و ادامه دادن با هزینه موثرتر و عین حال حفظ کارایی می‌باشد. زمانی را به مستندسازی هر مرحله از فرایند کسب و کار خود اختصاص دهید تا ظرفیت خود را برای انجام کارهای بیشتر با کمترین هزینه افزایش دهید. راه‌های دیگری که برای افزایش تاب آوری می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
در بازارهای در حال رشد تنوع ایجاد کنید (حتی در مواقع بحران، برخی از مشاغل رونق خواهند گرفت).
ترکیب محصول یا خدمات خود را افزایش دهید.
در مورد شرایط جدید با تامین کنندگان خود مذاکره کنید.
خط مشی‌های خود را اصلاح کنید تا پرداخت‌ها را سریع‌تر دریافت کنید.
تعداد کارکنان غیر ضروری را کاهش دهید.
روی کسب و کار اصلی تمرکز کنید.
چندین تصمیم کلیدی برای قوی‌تر کردن و بالا بردن تاب آوری کسب و کار شما وجود خواهد داشت و احتمالا شما به‌طور غریزی می‌دانید که چه کاری باید انجام شود و چه چیزی باید باقی بماند.
پایه‌ها را تقویت کنید
3. سود ناخالص را حفظ کنید
کاهش سود ناخالص یک علامت هشدار دهنده کلیدی است. بر مواردی که می‌توانند بر سود ناخالص شما تاثیر منفی بگذارند نظارت کنید. این موارد عبارتند از:
افزایش در مواد اولیه یا هزینه‌های محصول
کاهش فروش
افزایش ضایعات در حین تولید
پرداخت‌های معوق از مشتریان
دو یا سه سیگنال هشدار کلیدی را که برای کسب و کار شما مهم هستند را انتخاب کنید و سپس نظارت منظمی برای رفع هرگونه کاهش تنظیم کنید.
4. تشدید وصول پرداخت
یک سیستم کنترل اعتبار کارآمد با محدود کردن میزان اعتباری که به مشتریان ارائه می‌دهید، به تسریع جمع آوری پول نقد شما و کاهش بدهی‌ها کمک می‌کند. می‌توانید گزینه‌های دیگر را نیز در نظر بگیرید.
درخواست سپرده یا چرداخت پیشرفت کار
نظارت بر تاخیر در پرداخت
تنظیم فرایندی برای پیگیری بدهکاران
دریافت بهره با نرخ پایین برای دیرکرد در پرداخت
در نظر گرفتن یک آژانس وصول بدهی یا یک وکیل متخصص برای وصول پول خود
سود ناخالص را حفظ کنید
5. جریان نقدینگی آتی را شناسایی کنید
نقشه‌های جریان نقدی را ترسیم کنید تا مشخص کنید که کسب و کار شما در آینده چگونه خواهد بود. هنگامی که فروش در یک دوره زمانی کاهش می‌یابد (یا متوقف میشود)، موارد پیشگیری احتمالی را ایجاد کنید. می توانید موارد زیر را برای این نقشه‌ها در نظر بگیرید.
هزینه‌هایی تکرارناپذیر
تاثیر بر سود ناخالص و حاشیه سود
مدت زمان لازم برای بهبود وضعیت
کنترل شدیدتر بر موجودی
هرگونه افت در فروش معمولا کاهش متناظری در هزینه‌های متغیر (هزینه کالاهای فروخته شده) خواهد داشت، اما در برخی از مراحل ممکن است متوجه شوید که اگر هزینه‌های ثابت بیش از حد بالا باشند، ادامه تولید برخی از محصولات یا خدمات مقرون به صرفه نباشد. در این موارد، ممکن است مجبور باشید هزینه‌های کلی خود را کاهش دهید (احتمالا کارمندان را از کار برکنار کنید. مکان کسب و کار را جابجا کنید یا خطوط تولید کم‌بازده را متوقف کنید). با نقشه‌های جریان نقدی می‌توانید اقداماتی که ممکن است برای ادامه کسب و کار شما در حال حاضر و آینده انجام دهید را مشخص کنید.
6. از زنجیره تامین خود محافظت کنید
این تنها کسب و کاری نخواهد بود که تحت تاثیر یک بحران قرار می‌گیرد. آنچه ممکن است برای تامین کنندگان کلیدی شما رخ دهد را مشخص کنید و خطراتی که کسب و کارتان در صورت عدم تامین از طرف آن‌ها تهدید می‌کند را شناسایی کنید. این امر به‌ویژه در مواردی که جایگزینی مواد یا محصولات انحصاری دشوار باشد، بسیار حائز اهمیت است. یک برنامه تامین‌کننده جایگزین ایجاد کنید و اگر تامین کننده فعلی شما قادر به ارائه خدمات نباشد، به‌عنوان پشتیبان با آن‌ها ارتباط برقرار کنید.
از زنجیره تامین خود محافظت کنید
جمع بندی
اکثر کسب و کارهای موجود در بازار عمدتا بر تحصیلات مرتبط با مدیریت بازرگانی و تجربیات عملی در این زمینه تکیه دارند و بر بهبود عملکردهای مدیریتی صرف تمرکز کرده‌اند. در صورتی که تمرکز بر بهبود مهارت‌های مرتبط با تاب آوری کسب و کار نه تنها ریسک‌های کسب و کار را کاهش می‌دهد، بلکه مزیت رقابتی برای سازمان محسوب میشود.
اندی وارهل بازیگر قدیمی آمریکایی جمله معروفی دارد. او می گوید «در آینده، هر فرد تنها به مدت ۱۵ دقیقه مشهور خواهد بود.» امروزه در دنیای پیچیده و بی‌ثبات کسب و کارها، عملکرد و بهره‌وری بالا امری کاملا عادی و گذرا است. آن چه اهمیت دارد حفظ و پایداری این عملکرد با بهبود تاب آوری کسب و کارها است.
