تاب آوری اجتماعی قبل ازبحران ، حین و و بعد از بحران
به قلم محمدرضا مقدسی خانه تاب آوری ایران
تاب آوری قبل، در حین و بعد از وقوع بحرانهای اجتماعی موضوعیت دارد تاب آوری اجتماعی را میتوان ظرفیت تبدیل و تحول، تطبیق و سازگاری و توان مقابله با تنش و بحرانهای اجتماعی نامید.
تاب آوری اجتماعی از ظرفیت و توانایی خاصی در افراد و گروهها، خانواده و جوامع صحبت میکند که عمدتا یادگیری و سازگاری در تغییرات تحمیل شده، و همچنین قدرت تطبیق با شرایط و متقضیات را در بر خواهد داشت؛ این به ساده ترین معنا برخورداری از آغازی همیشگی است. احیای مهربانی، توسعه سازگاری، قدرت مبتنی بر انعطاف، سرمایه و سازندگی اجتماعی را تقویت میکند وهمزمان موجب و دستاورد تاب آوری است.
زمانی که جامعه ای با نیازهای تازه، خطرات و یا تهدیدات مواجه میشود دچار درهم شکستگی و بحران خواهد شد.از این رو بسیاری از متون بازگشت سریع به شرایط قبل از بحران را تاب آوری نامیده اند.
و براین اساس مطالعات تاب آوری ماموریت اصلی خود را برگشت پذیری در سریع ترین زمان ممکن، و با حداقل آشفتگی و حفظ شایستگی میداند. توسعه تاب آوری باعث میشود که امداد و حمایت های اجتماعی به هنگام و هماهنگ، فراگیر و جامع درحد بهینه اعمال گردد.
نکته جالب توجه این است که تاب آوری قبل، در حین و بعد از وقوع بحرانهای اجتماعی موضوعیت دارد. بنابراین طرح مساله ای به نام تقدم و تاخر تاب آوری و بحران جایز نیست، چراکه تاب آوری در برگشت پذیری، مداخلات و پیشگیری کارساز است تاب آوری در بحرانهای اجتماعی نقش عمده ای ایفا میکند و شناخته شده ترین عاملی که با تاب آوری اجتماعی رابطه معکوس دارد آسیب پذیری اجتماعی است، لذا در هر سامانه ی اجتماعی برای مواجه شدن با تغییرات و تهدیدات بایستی تمهیداتی لحاظ گردد که بتواند به نحو بهینه مواجهه و مقابله کند.
روانشناسی تاب آوری به هرحال ناظر بر فرآیندهای روانی اجتماعی است که میتواند شامل تعامل کودک باخانواده، همسالان، محیط های آموزشی و سایر بزرگسالان خارج از خانه باشد.
بنابراین ترکیب تاب آوری با روشهای بالینی، آموزشی، مددکاری و مشاوره بسترساز و حامی رشد و بالندگی انسان خواهد بود و توسعه تاب آوری است که به پروتکل های درمانی، مداخلاتی وانواع روشهای توانمندسازی اعنبار می بخشد. مشارکت های مدنی و حمایت های اجتماعی نیز در همه حال بر تاب آوری فردی و سلامت اجتماعی تاثیرات عمیق میگذارند، چرا که باور افراد (به ویژه آسیب دیدگان، مددجویان و توان خواهان) نسبت به خود در حمایت های اجتماعی پرورده میشود.
حمایت های اجتماعی میتواند با تقویت جریان رشد و کاهش اثر صدمات، تاثیر انتخاب های نادرست، اتفاقات تلخ و بلایای طبیعی را کاهش دهد و از این طریق به توسعه تاب آوری اجتماعی کمک کند.
چه بسیار از اختلالات رفتاری روانی، آسیب ها و گرفتاری های اجتماعی که از طریق ارتباطات حمایتی و راه حل های مشارکتی بهبود می یابند.
توانمندسازی بر مبنای اندک توانایی به جا مانده از سانحه نیز از دیگر شگفتی های تاب آوری بر اساس حمایتهای اجتماعی است، که البته حداقل دو ویژگی دیگر شامل ویژگی های فردی و عوامل خانوادگی را نیز بایستی در آن لحاظ کرد.
