تاب آوری سازمانی با موفقیت همبستگی دارد
به گزارش لیزنا، سلسله نشست های فرهنگی سی امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با حضور دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب‌آوری ایران، دکتر مهرداد عالی‌پور کارآفرین برتر و استاد دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران، مهندس کاظم آرمان‌پور مدیر مسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی و دکتر سید عباس حسینی نیک مدیر انتشارات مجد ۲۳ آبان ۱۴۰۱ در سرای اهل قلم خانه کتاب ایران برگزار شد.
در ابتدای نشست کاظم آرمان‌پور ضمن تبریک هفته کتاب و کتابخوانی گفت: امسال چهار نشر دانشگاهی در سه بخش همایش، تقدیر از کتاب برگزیده دانشگاهی و تقدیر از ناشر پیشکسوت در حوزه نشر دانشگاهی و برگزاری کتاب دانشگاهی با رویکرد تجهیز کتابخانه نشر دانشگاهی که جزء اولین برنامه های نشر دانشگاهی است در حال انجام است.
در ادامه محمد رضا مقدسی گفت: مفهوم تاب آوری رویکرد تقلیل گرایی نیست در واقع تاب آوری موفقیت ها، خلاقیت و عبور از چالش ها را مدیریت می کند به نوعی که فی الواقع عملکرد مثبتی است. تاب آوری یک رویکرد توسعه گراست و این امکان و فرصت را به ما می دهد که از چالش ها نه تنها سر سالم به در ببریم و به مقصد برسیم بلکه ما را از چالش‌ها نیز عبور می‌دهد.
مقدسی افزود: باید به تاب اوری با دید تازه ای نگاه کرد. چیزی به نام بحران به معنای بحران کلاسیک وجود ندارد در واقع چیزی که ما از آن به عنوان بحران یاد می‌کنیم عبارت است از فرصت خطرناک، که اگر خردمندانه و مدیر و مسئولانه نتوانیم آن را کنترل کنیم ممکن است این ریسک ها و بحران ها به ما آسیب بزنند.تاب آوری مثل خواندن و نوشتن نبوده و نیست اگر به کسی خواندن و آگاهی بیاموزیم فرآیند برگشت پذیری نخواهد داشت و در واقع غیر ممکن خواهد بود که سواد او را ازش بگیریم.
وی افزود: سلامت سازمانی، تعالی و رشد سازمانی و بنگاه های سازمان به وجود آوردنی هستند با خلاقیت می‌توانیم تاب آوری را ایجاد کنیم و اگر نتوانیم از آن خوب مراقبت کنیم متاسفانه فرصت ایجاد تاب‌آوری نیز از بین خواهد رفت. زمانی حوزه تاب‌آوری ناشر نداشت و ناملموس بود و اما بعدا که ناشرینی که ریسک کردند و غایت اندیش بودند و به افق کاری خودشان اهمیت می دادند وارد این عرضه شدند و از این سود بردند.وی گفت: تاب‌آوری رویکرد توسعه گرا است و بنا به نظر بزرگان مفهومی است که متقدم است بر رشد یعنی اول تاب‌آوری سازمانی است و بعد رشد. سازمان ها باید مزیت رقابتی داشته باشند و با توجه به سلیقه مخاطب و نیاز جامعه مخاطبین باید تغذیه شوند. برای تاب‌آوری سازمان ها نیز قطعا باید دارای کوچ حرفه ای، چه از لحاظ درون سازمانی و چه بیرون سازمانی در کنار خود باشند.
خط تولید تاب‌آوری مدیریت است
مقدسی در ادامه با توجه به جنبه مدیریتی تاب‌آوری گفت: اگر امروز آشفتگی و رکوردی در عرصه نشر دانشگاهی داریم و موفقیتی در این عرصه نشر دانشگاهی داریم در هر دو صورت نتیجه خلاقیت و کوتاهی در عرصه مدیریت سازمانی تاب‌آوری است. در این راه نیاز به نقشه راه و تعیین مسیر و همینطور افراد آشنا به این عرصه داریم تا در این بازار پر از فراز و نشیب و پرصعود به ساحل امنیت و شکوفایی برسیم. فعالان در حوزه چاپ و نشر باید با رویکرد و دیدگاه پاتولوژیک به این مسئله نگاه کنند و برای تشخیص این موضوع آگاهیش را کسب و به این عرصه ورود پیدا کنند.
وی گفت: تاب‌آوری قلب پیشگیری است و توسعه تاب‌آوری در هر سازمانی در معاونت پیشگیری جای می‌گیرد. توجه و ایجاد حساسیت پژوهشی در پیش بینی و پیشگیری چیزی جزء آینده پژوهشی روشن نیست. تاب‌آوری بسیار نزدیک به آینده پژوهی می تواند وارد میدان شد البته اصلاح و ترمیم گاهی اوقات بسیار گران و زمان بر خواهد بود و گاهی اوقات آنچنان که باید می تواند هم اثر گذار نباشد. بنابراین اگر با منظر دیدگاه های تاب‌آوری به مسئله نگاه کنیم آنوقت برای توسعه تاب‌آوری مصمم خواهیم بود و قدم های عملیاتی جدی در جهت توسعه تاب‌آوری بر می‌داریم.
تاب آوری سازمانی با موفقیت همبستگی دارد
مقدسی با توجه به اهمیت همبستگی گفت: ارایه یک چهارچوب که افراد، جوامع و خانواده ها و سازمانها راه های غلبه بر استرس ها و ناملایمات را بیاموزند و راه رشد و سلامت را در پیش گیرند از مسائل حائز اهمیت به شمار می‌رود. کسانی موفق خواهند بود که در این راه ها تاب بیاورند. بعضی اتفاقات هستند که می‌افتند و ما باور می‌کنیم، اما بعضی اتفاقات هستند که ما باید باورشان کنیم تا اتفاق بیافتند.
وی گفت: ما شکوفایی چاپ و نشر و توسعه و تعامل کتاب و کتابخوانی در ایران را باور می‌کنیم و قطعا اتفاق می افتد. تفاوت عملکرد فرد، خانواده، جامعه و سازمان را یک چیز تعیین می‌کند و آن تاب‌آوری است. قدرت آسیب از غفلت است و سیستم های هشیار که مراقب خود و خویشتن هستند از ارکان و عملکرد های اصلی خود مراقبت می‌کنند نمی‌توانند آسیب ببینند. اگر مفهوم تاب‌اوری را یک نمودار T شکل فرض کنیم و یک طرف آن را خوب و طرف روبرو را نیز خوب و قسمت پایین را هم بد و روبروی آن را نیز بد تصور کنیم باید بگوییم که اگر در شرایط خوب، نتایج خوب رقم بخورند اتفاق خارج از انتظاری نیفتاده است دقیقا مثل اینکه گل در بهشت می‌روید و همانطور که اگر در شرایط بد، نتایج بد رقم بخورد دور از انتظار نخواهد بود.
وی افزود: اگر در شرایط خوب نتیجه بد به دست آمد یعنی یک جایی تعلل کردیم و سازمانی نتوانسته خروجی های مورد انتظار را دریافت کند. نتیجه نشان دهنده این است که دارایی ها و سرمایه های ادبی، فرهنگی، اقتصادی تباه و هرز رفته اند و ما باید علی رغم تهدیدات و مخاطرات که اسمش را شرایط بد می توانیم بگذاریم نباید قربانی باشیم. ما میخواهیم در شرایط بد قد علم کنیم در برابر طوفان ها و نوسانان ارز در بازار و کاهش اقبال عمومی برای کتاب و کتابخوانی و … باید نتایج خوبی رقم بزنیم و این دقیقا اسمش تاب‌آوری است می‌شود در شرایط بد نتایج خوب گرفت و هیچ وقت راه موفقیت هموار نبوده و نیست.
مقدسی در پایان افزود: تاب‌آوری توانایی عبور موفقیت آمیز است در چالش ها و گرفتاری ها و همواره هر تعریفی از تاب‌آوری با عبارت توانایی آغاز می‌گردد. بخش عمده تاب‌آوری در تغییرات ساختار و سازمان‌هاست. در واقع هر چقدر ما نمره و ضریب تاب‌آوری را افزایش دهیم مقدار آسیب پذیری را کاهش داده ایم.
در ادامه دکتر مهرداد عالی پوراستاد دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران بحث توسعه فرصت ها در فضای کسب و کار را مطرح کرد و گفت: مطالب ارائه شده از بعد نوشته های کتاب های دانشگاهی نباشد بلکه برخوردار از پایه علمی روز و دارای دانش ضمنی باشد در واقع دانش ضمنی نوع دسته کم گرفته دانش و البته با اهمیت تر از دانش در حوزه کار آفرینی است.
امروزه در مکتب اقتصادی اتریش و آمریکا حد اقل در مکتب اقتصادی مدیریت می‌گویند که می شود بدون داشتن دانش ضمنی شما صاحب کسب و کار بزرگ بشید. ما زمانی صاحب دانایی هستیم که دارای دو ویژگی باشیم، اول اینکه دقیق صحبت کنیم که قابل اندازه گیری باشد و دوم اینکه ساده صحبت کنیم. به طور کلی کسی در فضای کسب و کار (صنعت نشر) رشد می کند که هم‌آوری منابع داشته باشد و فرصت را شناسایی کند. کارآفرینی کارش هم‌آوری منابع است.
عالی پور در ادامه افزود: واژه تاب‌آوری یک لغت نیست، یک چتری است که روی یک سری چیز ها را می گیرد اگر برایش ۲۰ کتاب بخوانید، ۲۰ تعریف هم پیدا خواهید کرد. تعاریف متعددی می‌شود راجع به آن داد و با لغت و یا یک خط قابل تعریف نیست اما همواره به پوششی بزرگی از چیزها که زیر هم قرار می‌گیرند اطلاق می‌شود. یک بنگاه تاب‌آوری یعنی کسی که پایش را روی پله هایی بگذارد که پله های آن سازمان سست نباشد،
این تعریف بنگاه تاب‌آور در کارآفرینی است که از سه عنصر نشات می‌گیرد، اول رفتن در زمینه مناسب، دوم ویژگی های فردی و سازمانی شماست و توجه به این موضوع که بیش از ۹۹ درصد از افرادی که می‌خواهند کسب و کاری را راه بیاندازند باید شکست بخورند، چون فرد قابلیت های راه اندازی و کارآفرینی را ندارد و تاب‌آوری اصول خود و زحمات خاص خودش را دارد. هر کارآفرین اولیه در ابتدای کار شور و شوق و هیجان داره اما باید ریسک هایی را هم که این صنف را مورد توجه قرار داده است را بشناسد که شامل ریسک جسمانی،ریسک اخلاقی،ریسک اجتماعی و ریسک اقتصادی است.
جذب سرمایه یکی از ویژگی های کارآفرین است
عالی پور در ادامه به اشتیاق همه افراد کره زمین در رابطه با ایجاد کارآفرینی بر اساس مطالعات انجام شده روانشناسی اشاره کرد و گفت : در حوزه نشر چهار تیپ مختلف داریم، در مرحله اول میل و اشتیاق داشتن به کارآفرینی است، مرحله دوم میل به مبادرت کردن است که از بین ۹۹ درصد مردم جهان تنها ۱۰ درصد از آنها مبادرت به کارآفرینی می‌کنند و سومین مرحله ایجاد کارآفرینی است که باز هم از بین آنها ۹۳ درصد آنان موفق به ایجاد کارآفرینی می‌شوند. اگر میخواهیم تاب‌آوری بالایی داشته باشیم باید سراغ مصادیق نوآوری برویم. و مرحله آخر اصالت دادن به آثار خودمان است برای اینکه توان تاب‌آوری شما بالا رود باید محصول خوب ارائه کنید، مهم ترین عامل شکست کسب و کار ها محصول است. در واقع تاثیر گذاری محصول در میزان ثروت انگیزی شما ۱۷ درصد است.
دکتر عالی پور به ویژگی های فردی در بالا بردن توان تاب‌آوری اشاره کرد و گفت: تاب‌آوری با خواسته روی نمی دهد اول ویژگی های فردی است، دوم ویژگی های زمینه ای است و سوم خلق اثر نو است و در آخر هم خلق اثر اصیل است. هر چیزی که باعث ایجاد و انحصار شود پس سمت تقاضای محصول را کم خواهد کرد. امروزه جهان به سمت حذف زمان انحصار در حوزه ثبت اختراع می‌رود. دنیا تلاش می‌کند سمت عرضه را تشدید کند. در این زمینه هم سه دسته فرصت داریم اول فرصت های تشخیص، دوم فرصت های کشف و سوم فرصت های خلق در بررسی فرصت های تشخیص باید بگوییم به معنای این است که کالایی که هر روز صبح مردم می‌خواهند و هر روز صبح هم تولید می‌شود. هر موقع کالایی سمت عرضه و تقاضایش زنده باشد در واقع نوع فرصت اون کالا زنده است.
وی افزود: استراتژی های سه گانه در دنیا به هزینه، تمایز و تمرکز تقسیم بندی می‌شوند. فرصت های تشخیص در بنگاه های خصوصی یکی از دلایل تاب‌آوری است. نوآوری با سه تعریف ادغام شده به این صورت که مثلا اثر نو در قانون دنیا اثری است که قبلا عرضه نشده، اما کار نوعا جدید این است که کسی همان کار نو را طوری عرضه کند که مصرف کننده فکر کند این کار، کار جدیدی است و اثر اصیل اثری است که بشود انتصابش داد به فرد خاصی که فرق داشته باشد با اثر فرد دیگر. اثر اصلی شما باید بر اساس شخصی سازی شما شاخص باشد.
دکتر عالی پور در ادامه تصریح کرد: شرکت های توسعه یافته جهان امروز سهم اصلی سازمان‌‌هایشان در پیکربندی آن‌هاست. یک کارآفرین در صنعت نشر باید چهار کار انجام دهد اول اینکه سخت ترین کار هر سازمانی تری هارد اس تاب‌اوری است در واقع مرحله اول استراتژی است، مرحله دوم استراکچر،مرحله سوم سیستم و مرحله آخر تولید است. بدون این چهار محرک سازمان یک بنگاه ترجمه است یعنی مطالب تولید شده خارجی را ترجمه کرده و به بازار تزریق می‌کند.
وی افزود: امروز هزینه بازاریابی یک بنگاه نشر در آمریکا ۳۸ درصد است پس قطعا این بنگاه تاب آور خواهد بود. اما بنگاهی که ۱۰۰ درصد سود خالص می‌کند این می‌تواند تبلیغات و برندینگ کند و رشد داشته باشد. اولین کار ما کار کردن در بخش استراتژیک است نشر شما باید در یک حوزه تخصص پیدا کند تا وقتی که تدوین و پیکربندی استراتژیک مثل تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی، امکان سنجی و … انجام نشده باشد نباید حوزه نشر را جدا کرد.
وی در پایان گفت: و مورد آخر اینکه نباید اسرار بر حماقت ورزی داشت. کارها باید با کیفیت باشد، به روز باشد و خاص باشد این مفهوم پیکربندی است. یک محصول شامل چندین مرحله است تا تبدیل به حداقل محصول پذیرفتنی شود تا به حداقل های ممکن برسد و به چاپ برسد. باید تعاملات بین سازمانی را بالا ببریم و بخش بازنگری عملیات و استراتژیک جزء مهم ترین بخش نوآورانه سازمان است. زمانی که شما از داشتن برنامه استراتژیک در نشرتان صحبت کنید باید بدانید برنامه کلانتان چیست. بنابراین تاب‌آوری اصول دارد و اگر همه این کارها را انجام دهید باز هم نمی‌شود به شما قول ۱۰۰ درصد داد که موفق خواهید شد اما اگر تمام مراحل گفته شده و در اول بررسی شرایط خودمون و حتی درمان فردی و بعد توسعه فردی را در نظر بگیریم می‌توان گفت صاحب موفقیت خواهیم شد.
در پایان نشست دکتر سید عباس حسینی نیک درباره تجربه زیستی سازمانی خود در انتشارات در ایام کرونا به چند نکته اشاره کرد و گفت: چهار پایه برای انتشارات و فعالیتم در نظر گرفتم و ارکان مدیریت نشر را چهارگانه می دانم. اول اینکه انتخاب موضوع و محتوا از فعالیت های تخصصی حوزه نشر است و باید حیطه فعالیتمان را محدود کنیم در واقع فعالیت های عمیق و در حوزه ای خاص و ماهر بودن و توجه داشتن دقیق به آن موضوع از ارکان اساسی است که در این موارد مستتر است. دوم عامل انسانی و نیروی انسانی و به عبارتی آمادگی نیروی انسانی مدنظر است که از جمله این‌ها انتخاب دقیق و محدود همکار و آموزش همکاران و اطلاع رسانی به همکاران از وظایف اصلی و امور محوله به آن ها از موارد حائز اهمیت به شمار می‌رود. سوم تدابیر فنی و اجرایی است که اگر ناشران دقت داشته باشند موفق خواهند شد بستن قرارداد های منصفانه با پدیدآورنده است که پدیدآورنده بداند در قبال این کار چه چیزی بهش تعلق می‌گیرد. بخش بعدی انتشار محدود یا افست است. ایجاد سایت مناسب، معرفی و فروش کتاب و موقعیت دفاتر انتشاراتی هم از مسائل حائز اهمیت است. چهارم رسیدگی به امور مالی و اقتصادی است، قیمت کتاب و یا تخفیف که اگر وارد بازار کتاب بشود باعث شود همانطور که شما با انها برخورد کرده بودید با شما نیز برخورد شود. که البته موضوع مدیریت و دریافت وجه و تخفیف باید قانونمند صورت گیرد.
حسینی نیک در پایان گفت: در حوزه نشر وام گرفتن برای کتاب منتشر کردن اشتباه است و توزیع عمده به کتابفروشی ها هم از مسائل مهم این عرصه به حساب می‌آید. اگر کسی کارش انتشارات باشد و وارد این عرصه شود باید شغل اولش و همه فکر و ذکرش انتشارات باشد و بتواند تعامل ایجاد کند بین گروه ها و اصناف های مرتبط در این عرصه. در واقع بسیاری از نقض حقوقی دلیلش نادیده گرفتن مسائل حقوقی در این عرصه است که اگر به نظر من به این مسائل گفته شده توجه داشته باشیم و در صدد برطرف کردن و بهبود و سرعت بخشیدن به عملکرد های لازم باشیم قطعا در این عرصه موفق خواهیم بود.
گزارش: غزاله ورقائی
گزارش تصویری رویداد تاب آوری از خبرگزاری کتاب
