تاب آوری شناختی سالمندان و موسیقی ، زوال عقل یک فرایند شناختی محسوب می شود و پاسخهای عاطفی افراد بر اساس تفسیرهایشان شکل می گیرد, با مداخلات موسیقی در افراد سالمند و بازنشسته, تاب آوری شناختی آنها نیز افزایش می یابد.
پیری نرمال با زوال شناختی پیشرونده همراه است. ساناز شاهوردی مترجم و نویسنده خانه تاب آوری در ادامه این مطلب آورده است اما آیا می توانیم مغزمان را آموزش دهیم تا این روند را به تاخیر بیندازد؟ یک تیم پژوهشی کشف کرد که تمرین موسیقی و گوش دادن به آن, با تحریک تولید ماده خاکستری, می تواند زوال شناختی را در سالمندان سالم تغییر دهد.
برای دستیابی به این نتایج, محققان بیش از ۱۰۰ فرد بازنشسته ای را که قبلا هرگز تمرین موسیقی نکرده بودند, زیر نظر گرفتند. آنها به مدت شش ماه برای یادگیری موسیقی و آموزش پیانو ثبت نام کردند. این نتایج, چشم اندازهای جدیدی را برای حمایت از پیری سالم مطرح می کنند. نتایج با تصویر برداری عصبی گزارش شده اند.
در طول زندگی مان, مغز ما خود را بازسازی می کند. مورفولوژی و ارتباطات مغزی مطابق با محیط و تجربیات؛ مثلا, زمانی که ما مهارتهای جدیدی را یاد می گیریم یا بر عواقب ناشی از سکته غلبه می کنیم, تغییر می کنند. با این حال, با بالارفتن سن, این
” انعطاف پذیری مغز” کاهش می یابد. همچنین مغز, ماده خاکستری, جایی که نورونهای با ارزش ما قرار دارند, را از دست می دهد. این حالت به عنوان “آتروفی مغز” شناخته می شود.
به تدریج, یک زوال شناختی ظاهر می شود. حافظه کاری, در هسته بسیاری از فرایندهای شناختی, یکی از عملکردهای شناختی است که بیشترین آسیب را می بیند. حافظه کاری به صورت فرایندی تعریف می شود که برای دستیابی به هدف, اطلاعات در آن به طور خلاصه نگه داری می شوند, درست مانند به یاد آوری شماره تلفن و یا ترجمه جمله ای از یک زبان خارجی, که یادآوری آنها تا زمانی که نوشته شوند, کافی است.
مطالعه ای توسط UNIGE, HES-SO Geneva و EPFL انجام شده است که آشکار می کند, تمرین موسیقی و گوش دادن فعال می تواند از زوال حافظه کاری جلوگیری کند. چنین فعالیت هایی که باعث افزایش انعطاف پذیری مغز می شوند, با افزایش حجم ماده خاکستری همبسته اند. اثرات مثبت می توانند در حافظه کاری نیز اندازه گیری شوند. این مطالعه در بین 132 فرد بازنشسته سالم در محدوده سنی بین 62 تا 78 سال انجام شده است. یکی از شرایط برای شرکت در پژوهش, این بود که آنها در طول زندگی شان هیچ درس موسیقی را بیش تر از 6 ماه, فرا نگرفته باشند.
تمرین موسیقی در مقایسه با گوش دادن به موسیقی
ما افرادی را می خواستیم که مغزشان هیچ اثری از انعطاف پذیری مرتبط با یادگیری موسیقی نداشته باشد. بنابراین, حتی یک تجربه یادگیری مختصر در طول زندگی فرد, می توانست آثاری را بر مغز بگذارد, که سبب سوگیری در نتایج مان می شد؛ این مورد را دامین ماریه، نویسنده اول این مطالعه، یکی از همکاران پژوهشی در مرکز تصویربرداری زیست پزشکی CIBM ، دانشکده پزشکی و مرکز بین دانشکده‌ای علوم عاطفی (CISA) UNIGE، و همچنین دانشکده علوم بهداشت ژنو؛ توضیح می‌دهد.
شرکت کنندگان بدون توجه به انگیزه نواختن یک ساز, به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه دوم درسهای مربوط به
گوش دادن فعال را فرا می گرفت که بر تشخیص ساز و تحلیل ویژگی های موسیقیایی در محدوده گسترده ای از سبک های موسیقی متمرکز بود. این کلاسها یک ساعت ادامه داشتند. شرکت کنندگان در هر دو گروه, باید تکالیفی را به مدت نیم ساعت در روز انجام می دادند.
اثرات مثبت بر هر دو گروه
” پس از شش ماه, ما متوجه اثرات مشترکی برای هر دو مداخله شدیم. تصویربرداری عصبی, افزایش در ماده خاکستری در چهار ناحیه مغز را نشان می داد که درگیر عملکرد شناختی سطح بالا در تمام شرکت کنندگان, شامل نواحی مخچه درگیر در حافظه کاری, بودند. عملکردشان 6% افزایش یافته بود و این نتیجه مستقیما با انعطاف پذیری مخچه مرتبط بود”؛ این نتیجه را جیمز کلارا, نویسنده بعدی این مطالعه, استاد خصوصی دانشکده روانشناسی و آموزش علومUNIGE و استاد تمام مدرسه علوم سلامت ژنو, بیان می کند. همچنین دانشمندان متوجه شدند که کیفیت خواب, تعداد درسهایی که در طول دوره مداخله دنبال می شود و مقدار تدریس روزانه, تاثیر مثبتی بر درجه بهبود عملکرد دارند.
تاب آوری شناختی سالمندان و موسیقی
با توجه به مفهوم تاب آوری که در مواجهه افراد با مشکلات و مسائل معنا می یابد, قرار گرفتن در جمع به واسطه موسیقی, میل و انگیزه افراد را برای افزایش تاب آوری و همراهی با گروه دوستان همسو افزایش می دهد. همچنین از آنجایی که زوال عقل یک فرایند شناختی محسوب می شود و پاسخهای عاطفی افراد بر اساس تفسیرهایشان شکل می گیرد, با مداخلات موسیقی در افراد سالمند و بازنشسته, تاب آوری شناختی آنها نیز افزایش می یابد.
با این حال پژوهشگران, متوجه تفاوتهایی نیز بین دو گروه شدند. در پیانیست ها, حجم ماده خاکستری در قشر شنوایی اولیه سمت راست- ناحیه ای کلیدی برای پردازش شنوایی- ثابت مانده بود در حالی که در گروه شنوندگان فعال کاهش نشان می داد. دامین ماریه می گوید: ” علاوه بر این, یک الگوی مغزی عمومی از آتروفی در تمام شرکت کنندگان ارائه شد. بنابراین, نمی توانیم نتیجه گیری کنیم که مداخلات موسیقیایی, باعث جوانسازی مغز می شوند. این مداخلات فقط می توانند از سالخوردگی در برخی نواحی مشخص جلوگیری کنند”.
این نتایج نشان می دهند که تمرین و گوش دادن به موسیقی, باعث افزایش انعطاف پذیری و ذخیره شناختی می شود. نویسندگان این پژوهش, باور دارند که این مداخلات سرزنده و قابل دسترسی باید به یک اولویت اصلی سیاست برای روند پیری سالم تبدیل شود. گام بعدی برای این تیم, بررسی پتانسیل این مداخلات در افرادی است که به اختلال شناختی خفیف, مرحله ای بین پیری نرمال و زوال عقلی, مبتلا هستند.
تاب آوری شناختی سالمندان و موسیقی به قلم ساناز شاهوردی مترجم و نویسنده خانه تاب آوری منتشر شده است .
خانه تاب آوری ایران آدرس و نماد تاب آوری در اینترنت فارسی و پایگاهی جامع برای تاب آوری فارسی بشمار می آید .خانه تاب آوری ایران اولین وبسایت تاب آوری روانشناختی کشور است که در تاب آوری فارسی فعالیت میکند این پایگاه تخصصی توسط دکتر محمدرضا مقدسی تاسیس ومدیریت میشود. محمدرضا مقدسی و سایر مترجمین و نویسندگان خانه تاب آوری تاکنون بالغ بر 30 عنوان کتاب تخصصی در این زمینه ترجمه و منتشر کرده اند و این روند کماکان ادامه دارد .
در این پایگاه تخصصی شما میتوانید از بخش های یادداشت ، مقالات ، کتابخانه و رویدادها برخوردار باشید. در بخش مقالات تلاش بر این است که زحمات پژوهشگران این وادی در عرصه های دانشگاهی کشور جمع‌آوری و ارایه شود .
ترجمه های کوتاه ، یا متون برگرفته از کتابهای منتشر شده در ستون یادداشت ارایه میشود . خانه تاب آوری ایران از ارکان چهارگانه ترجمه ، توسعه و ترویج و همچنین تسهیلگری و تدریس تشکیل شده است
در دسته بندی رویدادها هم کارگاههای آموزشی و نشست های تخصصی آورده شده است . در بخش کتابخانه هم تلاش بر این است کتابهای منتشر شده معرفی و حمایت شوند . خانه تاب آوری ایران بعنوان اولین وبسایت تاب آوری روانشناختی کشور در تیرماه ۱۳۹۴ طی مراسمی رسمی راه‌اندازی و رونمایی شده است .
