مترجم و نویسنده عفت حیدری
تاب‌آوری زنان و توانمندسازی آن‌ها مسئله‌ای بسیار حایز اهمیت است؛ چرا که زنان قلب تپنده خانواده‌اند و روحیات و منش و ذهنیات آنان رابطه‌ای مستقیم با سایر اعضا خانواده اعم از همسر و فرزندان دارد. اما قبل از پرداختن به موضوع، ارائه تعریف هر چند مختصر در خصوص واژه تاب آوری بسیار مؤثر است.
تاب‌آوریResiliency، ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس‌های روزمره است. روانشناسان همواره سعی دارند که این قابلیت انسان را برای سازگاری و غلبه بر خطر و سختی‌ها افزایش دهند زیرا انسان می‌تواند با اتکا بر این قدرت حتی پس از مصیبت‌های ویرانگر به بازسازی زندگی بپردازد. ارتقاء این مهارت به رشد افراد در به دست آوردن تفکر و مهارت‌های خود مدیریتی بهتر و دانش بیشتر می‌انجامد. تاب‌آوری مهارتی قابل آموزش در انواع رفتار‌ها، افکار و اعمال است و می توان آن را در سراسر دوره زندگی توسعه داد. در واقع افراد تاب‌آور قادر هستند بر ناملایمات زندگی غلبه یابند.
اما مبحث تاب‌آوری در زنان که پرورش دهنده نسل‌های آتی اند، امری بسیار با اهمیت است، در این راستا یکی از ضروریات توانمند سازی زنان از بین بردن ذهنیت قربانی‌بودن آنان در خانواده و جامعه است. ضروری است تا زنان و مادران این جامعه ذهنیت قربانی را از دست داده و به جای آن اندیشیدن به توانمندی‌ها، نکات قوت و برجسته درونشان را رشد دهند.
اما چگونه زنان می توانند گوهر گران‌بهای درونی‌شان را کشف کنند؟ در پاسخ باید گفت: زنان می توانند حد و مرزهای مفید برای خود در زندگی تعیین نمایند و مسئولیت خوشبختی، سلامتی و ارتقای گوهر معنوی درونشان را در جریان تفکر و مراقبه کشف نمایند. به دیگر سخن با خود آگاهی دلسوزانه نسبت به گوهر وجودی‌شان، به مراقبت از خود بپردازند. که این امر نیازمند غورکردن در دریای درونی وجود انسان است و در این شرایط خاص اپیدمی بیماری کرونا که انسان‌ها مجبور به فاصله‌گذاری اجتماعی نسبت به یکدیگر هستند بهترین زمان برای خلوت کردن با خود است.
اما یکی از اصول اولیه تاب آوری زنان به قول پاتریشیا اوگورمان نویسنده کتاب زنان تاب‌آور که ترجمه اینجانب است، به دست آوردن قدرت فردی و سپاسگزاری برای داشته‌های فردی بسیار حائز اهمیت است و این موضوع اصلی مهم در ارتقاء مهارت تاب‌آوری است. زیرا همان‌گونه که در سطور بالا اشاره شد، تاب‌آوری توانایی بهبود سریع و سازگاری آسان با بدبختی و آشفتگی‌های زندگی و تغییر روش نگریستن است.
مؤلفه‌های تاب‌آوری زنان شامل؛ پذیرش؛ جذب و تعدیل مخاطرات و آسیب ها؛ یادگیری رشد در شرایط پر تنش؛ تشخیص و پرورش توانایی و استعدادهای خاص؛ تمرین و مدیریت خشم و استرس؛ پرورش توانایی و استعدادهای خاص؛ یافتن معنا در بحران ها؛ تحمل تنهایی و شکست‌های اجتماعی؛ شناسایی و تشخیص دوره‌ها و بخش‌های پر تنش زندگی است، اما وجه غالب تاب‌آوری زنان روی آوردن به زندگی معنوی و نگرش رشد‌یافته در بستر معنویات است.( محمد رضا مقدسی، تاب آوری زنان، ۲۰۱۲)
به صورت کلی، تاب آوری موهبتی است که همه ما بطور نسبی از آن برخورداریم؛ گاهی مواقع به اندازه‌ایی که می خواهیم تاب‌آور نیستیم و زمانی هم قدرت پرورش آن را داریم. اما برای شروعی آگاهانه باید روی نقاط قوت خود تمرکز کرد و زخم ها و جراحت‌هایی که از نبرد با چالش‌های زندگی ایجاد شده‌اند را بپذیریم. لذا زنان و مادر عزیز در این ایام می توانند با ورزش منظم ( با حفظ فاصله اجتماعی، در خانه و محیط های ایمن ) و رسیدگی به بهداشت جسمانی با انجام فعالیت‌های فیزیکی انرژی بیشتری کسب کنند. همچنین برای سلامت روحی می‌توانند از طریق مطالعه ذهن خود را تازه و به روز نگاه دارند. همچنین نکته کلیدی دیگر برای تاب آوری در این دوره؛ عبادت و خواندن نماز و خلوت کردن با معبود لایزال است. اتصال به انرژی و قدرت پروردگار می‌تواند به ما زنان و مادران سرزمینم نیرو و توانی مضاعف ببخشد.
از سوی دیگر تعامل در فضای مجازی، تماس‌های تلفنی با دوستان و عزیزانی که به دلیل ترس از ابتلا به کرونا و نگرانی بابت بیماری از آن‌ها دور هستیم؛ می‌تواند راه دیگری برای تلطیف شرایط دشوار و افزایش تاب‌آوری زنان باشد؛ پرداختن به سرگرمی‌های مورد علاقه مثل آشپزی؛ تغییر دکوراسیون منزل؛ رسیدگی به آموزش و بازی با فرزندان راه حل مؤثر دیگر برای روحیه بخشی زنان به شمار می‌رود.
همچنین به این بیاندیشیم که تمام افراد خانواده اکنون نیازمند روحیه هستند و ما زنان بنا بر ظرفیت وجودی خلقتمان که توان مادرانه نگریستن به موضوعات را داریم می‌توانیم بهترین مدیرها برای کنترل اضطراب‌ها و تنش‌ها باشیم و در این ایام با همسر و فرزندان خود با ملایمت بیشتری رفتار کنیم. به ویژه اگر فرزند نوجوان و جوانی در خانه داریم؛ بهتر است با حفظ حریم خصوصی و احترام به آن‌ها شرایط مطلوبی در خانه برای با‌هم بودنمان فراهم کنیم، به عبارتی به فضای خصوصی همدیگر احترام بگذاریم. بنابراین مهم است که ما زنان تاب‌آوری را در خود پرورش دهیم؛ لذا راهکارهای ذکر شده می‌توانند گام‌های کاربردی در این مسیر باشند.
