روز جهانی بی‌خانمانی در تاریخ 10 اکتبر هر سال برگزار می‌شود و هدف آن افزایش آگاهی درباره معضل بی‌خانمانی در سطح جهانی است. این روز به منظور جلب توجه سیاست‌گذاران و عموم مردم به شرایط زندگی افرادی که بدون سرپناه هستند، نامگذاری شده است.
بی‌خانمانی به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد یا افرادی فاقد یک محل ثابت، دائمی و مناسب برای اقامت شبانه هستند. این وضعیت می‌تواند شامل زندگی در خیابان، پناهگاه‌ها، یا مکان‌های غیررسمی باشد. افراد بی‌خانمان معمولاً با مشکلاتی نظیر فقر، اعتیاد، و بیماری‌های روانی دست و پنجه نرم می‌کنند.
به گزارش میگنا بی‌خانمانی یک معضل اجتماعی پیچیده است که به دلایل مختلفی از جمله فقر، بیماری‌های روانی، اعتیاد و فقدان حمایت اجتماعی به وجود می‌آید. افراد بی‌خانمان معمولاً در شرایط سخت زندگی می‌کنند و به منابع اولیه مانند غذا، آب و سرپناه دسترسی ندارند.
بی خانمانی یک موضوع پیچیده و چندوجهی است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد.درک دامنه، علل، و راه حل های بالقوه برای بی خانمانی برای پرداختن به این چالش اجتماعی ضروری است.
این وضعیت نه تنها بر سلامت جسمی و روانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه باعث طرد اجتماعی و افزایش احساس تنهایی می‌شود. برای حل این مشکل، نیاز به همکاری دولت، سازمان‌های غیردولتی و جامعه داریم تا با ارائه خدمات حمایتی و برنامه‌های توانمندسازی، به این افراد کمک کنیم و شرایط زندگی آن‌ها را بهبود بخشیم.
بر اساس گزارش‌های سازمان ملل، حدود 1.6 میلیارد نفر در جهان در شرایط مسکن بحرانی قرار دارند و هر ساله حدود 15 میلیون نفر مجبور به ترک سرپناه‌های خود می‌شوند. نیجریه با حدود 25 میلیون بی‌خانمان، یکی از کشورهایی است که بیشترین آمار بی‌خانمانی را دارد. همچنین، در آمریکا هر شب نزدیک به 581 هزار نفر بی‌خانمان هستند.
آمریکایی‌های آفریقایی تبار تقریباً 40% از جمعیت بی خانمان را تشکیل می‌دهند، علیرغم اینکه تنها 13% از جمعیت ایالات متحده را تشکیل می‌دهند
در مقابل، کشورهایی مانند ایسلند و ژاپن دارای پایین‌ترین نرخ بی‌خانمانی هستند. در ایسلند کمتر از 400 نفر و در ژاپن از هر 34 هزار نفر تنها یک نفر بی‌خانمان است. این کشورها با برنامه‌های جامع برای مقابله با این معضل موفق به کاهش قابل توجه آمار بی‌خانمان‌ها شده‌اند.
بی‌خانمانی می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. یکی از دلایل اصلی مشکلات اقتصادی و ناتوانی در تأمین مسکن است. همچنین، بیکاری و فقدان فرصت‌های شغلی مناسب نیز نقش مهمی دارد. مشکلات روانی و اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند فرد را از خانواده و جامعه دور کند. بحران‌های خانوادگی، مانند طلاق یا سوءاستفاده، نیز می‌تواند به بی‌خانمانی منجر شود. در برخی موارد، مهاجرت ناخواسته به دلیل جنگ یا فقر اقتصادی در کشور مبدا، افراد را به خیابان‌ها می‌کشاند. در نهایت، عدم دسترسی به خدمات اجتماعی و حمایتی نیز بر این معضل می‌افزاید.
کودک بی‌خانمان کسی است که به دلایل مختلف از جمله فقر، طرد اجتماعی، خشونت خانگی و اعتیاد والدین، بدون سرپناه و خانواده زندگی می‌کند کودکان بی خانمان یکی از آسیب پذیرترین اقشار جامعه هستند که با چالش های متعددی در زندگی روبرو می شوند.متأسفانه بسیاری از این کودکان در معرض خطر تبدیل شدن به بزهکاران حرفه‌ای هستند. زنان بی‌خانمان به دلیل تجربه خشونت‌های جنسیتی، آسیب‌پذیری بیشتری دارند و در معرض خطر قربانی شدن قرار می‌گیرند.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری در ادامه این مطلب اورده است کودک بی‌خانمان همزمان، نماد امید و چالش‌های اجتماعی است. او در خیابان‌ها زندگی می‌کند، دور از محبت خانواده و امنیت خانه. هر روز با مشکلاتی چون گرسنگی، سرما و تنهایی مواجه است. این کودکان اغلب به دلیل فقر، اعتیاد والدین یا جنگ مجبور به ترک خانه می‌شوند.
تاب آوری در کودکان بی سرپرست و بی خانمان اغلب از طریق چارچوبی که عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی را در نظر می گیرد، مفهوم سازی می شود.
با وجود شرایط سخت، بسیاری از آن‌ها همچنان رویای یک زندگی بهتر را در سر دارند. حمایت جامعه و نهادهای خیریه می‌تواند به این کودکان کمک کند تا به تحصیل و آینده‌ای روشن‌تر دست یابند. توجه به نیازهای آن‌ها، مسئولیت همگانی ماست.
درک پویایی تاب آوری کودکان و نوجوانان بی خانمان برای توسعه مداخلات موثر ضروری است. برنامه‌هایی که ارتباطات اجتماعی را تقویت می‌کنند و از سلامت روان حمایت می‌کنند، می‌توانند به طور قابل‌توجهی تاب‌آوری کودکان بی‌خانمان را افزایش دهند.
مطالعات نشان داده اند که دوستی های حمایتی مبتنی بر منتوریتگ می توانند رزق عاطفی و تاثیرات مهمی را بر تاب آوری کودکان بی خانمان داشته باشند.
بنظر در برنامه های اجتماعی محور هم رویکردهای مراقبت از تروما بر درک و پرداختن که به تأثیرات روانشناختی تروما مرتبط با بی خانمانی تمرکز دارند در صف اول اولویت های چنین بر نامه هایی قرار دارند.
مشاهدات نشان میدهد در حالی که یطور متداول بی خانمانی چالش های شدیدی را به همراه دارد، بسیاری از کودکان و نوجوانان از طریق راهبردهای مقابله ای سازگار، شبکه های حمایت اجتماعی و عاملیت شخصی، تاب آوری قابل توجهی از خود نشان می دهند. شناخت و پرورش این تاب آوری برای بهبود زندگی افراد آسیب دیده از بی خانمانی حیاتی است.
کودکان بی‌خانمان نیازمند حمایت‌های اجتماعی، آموزشی و بهداشتی هستند تا از آسیب‌های جسمی و روانی در امان بمانند و فرصت رشد و شکوفایی پیدا کنند. این کودکان نه تنها از نعمت داشتن خانواده و سرپناه محروم هستند، بلکه با مشکلات اجتماعی، روانی و جسمی زیادی نیز دست و پنجه نرم می کنند. بررسی مفاهیم تاب آوری و آسیب پذیری در کودکان بی خانمان و عوامل موثر بر آن هنوز هم به حد کفایت مورد توجه پژوهشگران نبوده است در واقع شکاف تحقیقی موجود قابل توجه است.
برای کاهش معضل بی‌خانمانی، نیاز به همکاری بین دولت‌ها، سازمان‌های غیر دولتی و جامعه وجود دارد. این اقدامات باید شامل ارائه خدمات اجتماعی، مسکن مقرون به صرفه، و حمایت‌های روانی باشد تا بتوان به بهبود وضعیت افراد بی‌خانمان کمک کرد.
