انسان‌ها با توجه به شرایطی که ممکن است در آن قرار بگیرند، عکس‌العمل‌های متفاوتی خواهند داشت. بنابراین اختلاف میان انسان‌ها تنها در ظواهر فیزیکی آنها خلاصه نمی شود؛ بلکه شامل تمامی بازخوردها، رفتارها و نحوه مواجه آنها در شرایط مختلف دشواری و یا آسانی خواهد بود.
مترجم و نویسنده عفت حیدری
در این راستا تاب‌آوری به معنای همین توانایی مقابله با مشکلات، چالش‌ها و شرایط سخت در زندگی و استفاده از بدترین شرایط و تهدیدها برای تبدیل آنها به بهترین فرصت‌ها در جهت شکوفایی، موفقیت و پیشرفت است. البته تاب‌آوری به این معنا نیست که فقط در برابر مشکلات و سختی‌ها انعطاف پذیر و صبور باشیم و هیچ‌گاه وارد شرایط چالش برانگیز نگردیم و یا از دیگران کمک نخواهیم.
انسان‌های تاب‌آور در واقع همان افرادی هستند که در شرایط سخت و دشواری نیز همچنان با یکدیگر متحد و همراه هستند و از دل سختی و مشکلات زندگی درس می‌آموزند؛ که با اعتقاد و اطمینان به خداوند و توانایی‌های ودیعه نهاده شده در ایشان، می‌توانند سربلند بیرون آیند.
برای مثال با وجود این‌که اکنون جامعه جهانی در حال دست و پنجه نرم کردن با یک میهمان ناخوانده یا همان ویروس کرونا است؛ افراد تاب‌آور همواره در تلاشند تا دست از رشد و نمو برندارند، به عبارتی از شرایط آسیب‌زا نیز، تجربیات مثبت بدست آورند. این تجربه‌ها می‌تواند شامل قدردانی عمیق افراد از زندگی، احساس قوی‌شدن در رویارویی با مشکلات و حتی برقراری ارتباطات قوی‌تر با دیگران باشد، که شاید پیش از این شرایط چندان برای اشخاص مهم نبود.
اما این‌که چقدر افراد می‌توانند در برابر شرایط سخت زندگی از هر لحاظ مقاومت و تاب‌آوری یا انعطاف‌پذیری از خود نشان دهند و چگونه افراد تاب‌آور می‌توانند در هر شرایطی به مسیر موفقیت و زندگی خود ادامه دهند سوالی است؛ که در این نوشتار به شرح زیر به آن پاسخ داده خواهد شد:
در گام نخست لازم است؛ تفاسیر و برداشت‌های خود را از شرایط تغییر دهیم.
یکی از مهمترین ویژگی افراد تاب‌آور این است که همواره برداشت مثبت از شرایط محیطی خود دارند و همواره از ویژگی‌های مثبت برای توصیف رخداد‌های زندگی خود استفاده می‌کنند. برای مثال تصور کنید یک خبرنگار، مصاحبه‌های خود از افراد مصیبت دیده را از یک حادثه طبیعی منتشر کند، در این راستا واکنش مخاطبان بدین‌گونه است: برخی مردم منفی‌ترین نگرش را دارند و این‌گونه پاسخ می‌دهند که افراد مصیبت دیده مد نظر، هرگز نمی‌توانند به زندگی قبلی خود بازگردند، برخی دیگر که دیدگاه نسبتا بهتری دارند در پاسخ می‌گویند این بدترین اتفاقی است که می‌تواند برای فردی رخ دهد، اما در این میان افرادی هم معتقد هستند که این انسان‌های مصیبت‌زده پیش از این رویداد ناگوار هم، در مسائل و مشکلات دیگر در کنار همدیگر همراه و متحد بوده‌اند و شیوه‌های مختلف انعطاف‌پذیری، صبر و تحمل خود را در برابر مشکلات نشان داده‌اند.
در واقع تمامی انسان‌ها این توانایی را دارند که از هر حادثه و رویداد تلخ و یا مشکلی که در برابر آنها قرار می‌گیرد تفسیر متفاوتی داشته‌باشند، اما نکته مهم این است؛ زمانی که ما تلاش می‌کنیم تا شاکر نعمات و عنایت‌های خداوند متعال باشیم در واقع شرایط و بستری را برای به آرامش رسیدن در شرایط سخت، برای خودمان ایجاد می‌کنیم.
لذا هنگامی‌که در مشکلات همه چیز با دید کاملا منفی نگریسته شود، گسترده دیدگاه فرد تنها بر موانع و مشکلات متمرکز می‌گردد، در حالی‌که با پرسیدن این سوال که نتیجه این همه بدبینی آیا سودی را به ارمغان آورده یا خیر؛ می تواند بسیاری از نگرش‌های بیهوده را به سوی دید امیدبخش استحاله دهد.
در گام دوم آنچه می توانید کنترل کنید را مشخص کنید.
باید گفت افراد خوش‌بین از جمله تاب‌آور ترین انسان‌ها هستند؛ چرا که با دیدگاه مثبت خود و تمرکزی که بر فعالیت‌های خود دارند در کارها و اهدافشان موفق می‌شوند. در مقابل متاسفانه، افراد بدبین و متمرکز بر دیدگاه‌های منفی وقتی با چالش‌ها و مشکلات رو به رو می‌شوند، نسبت به فرصت‌ها و تغییرات مثبت نابینا می شوند، به دیگر سخن افراد بدبین همواره قربانی تفکر منفی خود هستند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید افراد خوش‌بین معمولا دید وسیع‌تر و دقیق‌تری از محیط پیرامون خود دارند. افراد خوش‌بین شکر گذارترند. آنها بر عکس افراد بدبین که همواره به نداشته‌ها و کمبودها توجه دارند؛ سعی می‌کنند همواره از نعماتی که خداوند به آنها عطا کرده در هر شرایطی سپاس‌گزاری نمایند و همواره این احساس مثبت را با خود همراه داشته باشند. افراد شکرگذار به خوبی دریافته‌اند که ایجاد انگیزه و احساس خوبی که در مقابله با مشکلات بدست می آورند از همین احساس شکور بودنشان؛ نشات می گیرد و باعث می شود ایمان و امید فرد هیچ گاه از بین نرود، خواه در مقابله با مسائل و مشکلات کوچک و یا در مواجه با چالش های بزرگ زندگی.
واقعیت دیگر در خصوص افراد خوش‌بین این است که آنها همواره توانایی برقراری ارتباط با سایرین را دارند، بنابراین افراد خوش‌بین یا همان مثبت‌نگر در برقراری ارتباط با دیگران موفق هستند و در این راستا از همکاری و همیاری با سایرین در رابطه‌ای تعاملی بهره می‌گیرند، لذا همواره در کارهایشان پیروز هستند.
بنابراین تاب‌آوری در واقع برداشتن همان گامی است که موجب می‌شود؛ این افراد از دیگران جلوتر قرار گیرند و حتی در شرایط تهدید بیماری کرونا و فاصله‌گذاری اجتماعی نیز با تعاملات در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی سعی می‌کنند که فرصت‌ها و افق‌های نوینی را برای کارها و فعالیت‌هایشان پدید آورند.
البته مثال افراد تاب‌آورِ اسوه، الگو، مقاوم و قوی در تمدن و فرهنگ ایرانی مزین و آراسته به تعالیم اسلامی بسیار زیاد است و افراد جامعه می‌توانند از این الگوها صبر و مقاومت را بیاموزند.
در خاتمه باید متذکر شد که اگر بخواهیم فرد تاب‌آور وخوش‌بینی باشیم، باید همواره توان و ظرفیت رویارویی با مشکلات را در خود پرورش دهیم، زیرا چالش ها هستند که مانند سنگ محکی افراد را می‌آزمایند تا میزان تاب‌آوری و تحمل و حتی هوش آنها در مواجه با مشکلات را بیازمایند. قطعا افرادی که از مهارت انعطاف پذیری، صبر و تحمل زیاد در برابر مشکلات برخوردار هستند؛ می توانند علاوه بر رویارویی با چالش‌های گوناگون از شرایط مختلف نیز تجربه بیاموزند و پس از کسب تجربه، مانند یک پزشک راه درمان و کاهش خطر و افزایش مقاومت و همچنین مدیریت آن را بیاموزند و دریابند.
