تاب آوری خانواده پاسخ مثبت خانواده به مشکلات است. تاب آوری خانواده به توانایی یک خانواده برای مقاومت در برابر مشکلات و استفاده از نقاط قوت و منابع خود برای عبور از چالشها و حفظ یا بازیابی عملکرد مناسب اشاره دارد.
شبکه های اجتماعی و رسانه ها دیگر اکنون بخشی حیاتی از تاب آوری خانواده هستند که حمایت عاطفی، ارتباطات و قدرت حل مساله خانواده ها را تحت تاثیر داشته و اغلب موجب افزایش آن هستند.
مشاهدان نشان داده است که روابط خانوادگی قوی و زمینه اجتماعی حمایتی می تواند تاثیرات منفی شبکه های اجتماعی را کاهش داده و یا از بین ببرد حمایت خانواده موثرترین راه برای جلوگیری از استفاده مشکل ساز از رسانه های اجتماعی مخصوصا برای نوجوانان است.
در حالی که استفاده بیش از حد از رسانه های اجتماعی با کاهش همدلی همراه است، تاب آوری بیشتر به داشتن حمایت خانواده مربوط می شود.
درک این نکته ضروری است که تاب آوری خانواده یک ساختار ثابت نیست که به طور جهانی برای همه خانواده ها اعمال شود اما آنچه که هویداست سطوح بالاتر تاب آوری خانواده با سطوح بالاتر رفاه روانی و تاب آوری والدین مرتبط است بنظر میرسد تاب آوری خانواده بیشتر تحت تاثیر تاب آوری والدین باشد تا سایر اعضا.
تاب آوری خانواده ارکان، ابعاد، منابع و موانع خانواده در مواجه با مشکلات را مورد مطالعه قرار میدهد.
عناصر عمده و مشترک نظریه های تاب آوری خانواده شامل سرسختی خانواده، مهارتهای حل مسئله و مقابله ای، ارتباطات خانوادگی، حمایت اجتماعی، و برداشت یا عقاید خانواده در مورد این عوامل است.
مطالعات زیادی وجود دارد که تاب آوری خانواده را به عنوان یک ویژگی در نظر گرفته اند، با این حال دسته دیگری از مطالعات تاب آوری خانواده را به عنوان فرآیند لحاظ کرده اند. تاب آوری مسیری منحصر به فرد است که خانواده ها ممکن است در مواجهه با عامل استرس زا از آن عبور کنند.
برای افزایش تاب آوری در خانواده می توان به این راهکارها توجه کرد:
ایجاد پیوندهای مهربانانه و انسجام خانوادگی
داشتن محیط خانواده آرام و صمیمی که اعضا به یکدیگر محبت و علاقه دارند، نقش مهمی در افزایش تاب آوری خانواده دارد. پیوندهای عاطفی قوی باعث می شود خانواده در برابر مشکلات و بحران ها مقاوم تر باشد.
تقویت ارتباطات سالم و موثر
برقراری ارتباطات سالم و موثر میان اعضای خانواده، به ویژه میان والدین و فرزندان، می تواند تاب آوری خانواده را افزایش دهد. گوش دادن فعال، ابراز وجود، حل تعارض و مدیریت هیجان ها از جمله مهارت های ارتباطی مهم در این زمینه هستند.
تقویت حمایت اجتماعی
برخورداری خانواده از حمایت اجتماعی مناسب از سوی خویشاوندان، دوستان و سایر اعضای جامعه، می تواند به افزایش تاب آوری آن ها کمک کند. این حمایت ها می تواند عاطفی، مالی، اطلاعاتی و ابزاری باشد.
داشتن نگرش مثبت و امیدوارانه
داشتن نگرش مثبت و امیدوارانه نسبت به آینده و تمرکز بر نقاط قوت و توانمندی های خانواده، می تواند به افزایش تاب آوری آن ها کمک کند. خانواده هایی که به آینده امیدوارند و بر توانایی های خود تمرکز دارند، در برابر مشکلات مقاوم تر هستند.
داشتن سبک زندگی سالم
داشتن سبک زندگی سالم از نظر تغذیه، ورزش، خواب و استراحت، می تواند به افزایش تاب آوری خانواده کمک کند. خانواده هایی که سبک زندگی سالم تری دارند، در برابر استرس ها و فشارهای زندگی مقاوم تر هستند.
داشتن اهداف و برنامه های مشترک
داشتن اهداف و برنامه های مشترک میان اعضای خانواده، می تواند به افزایش انسجام و تاب آوری آن ها کمک کند. برنامه ریزی برای آینده و تلاش برای رسیدن به اهداف مشترک، باعث می شود خانواده به طور یکپارچه تری عمل کند.
مدیریت استرس و هیجان ها
مدیریت استرس و هیجان های منفی مانند خشم، اضطراب و افسردگی، می تواند به افزایش تاب آوری خانواده کمک کند. آموزش مهارت های مدیریت استرس و هیجان ها به اعضای خانواده، باعث می شود آن ها در برابر فشارهای زندگی مقاوم تر باشند.
