دیتاسنتر یک مرکز فیزیکی بوده که داده ها و اپلیکیشن های تجاری را نگهداری می کند. در حقیقت مکانی است برای تجهیزات شبکه تا داده ها را جمع آوری نموده و آن ها را پردازش و ذخیره کند.
در حال حاضر تبادل دیجیتالیِ داده ها تقریبا برای هر کسب و کاری ضروری و غیر قابل اجتناب است. حتی کارهایی مانند تماس تلفنی، خواندن کتاب و یا تماشای تلویزیون نیز به صورت دیجتالی در آمده است. این حجم از تقاضاهای جدید برای اطلاعات دیجیتالی به پردازش های گسترده و تجهیزات فراوانی نیاز دارد که در مراکز داده نگهداری می شوند.
دیتاسنترها از اولین روزهای پیدایش کامپیوتر وجود داشته اند، اما با پیشرفت تکنولوژی، به طور چشمگیری تکامل یافته اند. دیتاسنترهای اولیه، متشکل از ابرکامپیوترها بودند؛ اما نسخه های جدیدترشان، میزبان هزاران سرور هستند که به شبکه های ارتباطیِ مختلفی متصل می شوند.
این تغییر از رشد انفجاری داده ها نشات می گیرد. تحقیقاتِ Data Age که توسط IDC صورت گرفته، افزایش ده برابریِ سطح داده ها را بین سال های 2018 تا 2025 نشان می دهد. ضمن اینکه پیش بینی می کند حجم داده ها تا سال 2025 به 175 zettabyte برسد. (یک زتابایت می تواند حدود یک میلیارد ترابایت داده را در خود جای دهد و برای ذخیره این حجم از داده تقریبا 250 میلیون DVD مورد نیاز است.)
در حال حاضر این حجمِ انبوه از داده ها، در “دیتاسنترهای متعدد”، “بخش لبه” و همین طور “فضای ابری private و public” به یکدیگر مرتبط هستند. اما هنوز هم نیاز به فضای ذخیره سازی وجود دارد. در نتیجه زیرساخت های مدرن دیتاسنترها اعم از سرورهای فیزیکی و زیرساخت های مجازی توسعه یافته اند تا از اپلیکیشن ها و فرایندهای کاری در محیط های کلود پشتیبانی کنند.
بنابراین با توجه به اهمیت حجم فراوان داده های سازمانی و همچنین اپلیکیشن ها و منابع سرورهای شان، دیتاسنترها به فایروال هایی اختصاصی نیاز دارند تا به صورت کاملا موثر از آن ها محافظت شود.
فاکتورهای ضروری هر Data center غالبا شامل سیستم های امنیت سایبری، فایروال ها، روتر، سرور، سیستم های ذخیره سازی داده ها و همین طور سوییچ ها می گردد.
وجه اشتراک اصلیِ همه دیتاسنترها، سرورهای شان است. سرورِ دیتاسنتر، به کامپیوتری با پروفرومنس بسیار بالا اشاره دارد که از حافظه ی بسیاری زیادی برخوردار بوده و همچنین سرعت و قدرت پردازش فوق العاده ای دارد. ممکن است یک سرور و یا مجموعه ای از سرورها به “یک فعالیت خاص”، “چندین اپلیکیشن” و یا “یک کلاینت خاص” اختصاص داده شوند.
از طرف دیگر برای کمک به عملکرد این سرورها، برخی از تجهیزات ذخیره سازی مانند hard-disk، solid-state و robotic tape driveها نیز ضروری می باشند. از فاکتورهای بسیار مهم دیگر می توان به networking و communication equipment اشاره کرد که برای حفظ یک شبکه با پهنای باند بالا بین سرورها، مورد نیاز می باشند. در حقیقت networking و communication equipment شاملِ روتر، سوییچ، کنترلرِ network interface و همین طور شبکه گسترده ای از کابل های فیزیکی بوده که به جریان اطلاعات در دیتاسنترها کمک می کنند.
علاوه بر سخت افزار، دیتاسنترها به نرم افزار هم نیاز دارند؛ از جمله سیستم عامل و اپلیکیشن هایی که بر روی سرورها اجرا می شوند، نرم افزارهای clustering framework مانند MapReduce یا Hadoop و همچنین نرم افزارهای مجازی سازی به منظور کاهش سرورهای فیزیکی.
مکان های فیزیکیِ دیتاسنترها، به سیستم های امنیتی نیاز دارند تا از دسترسی های غیر مجاز به آن ها جلوگیری شود. غالبا دیتاسنترها توسط هشدارها، اسکنرهای بیومتریک، گیت ها، درهای امنیتی و همین طور پرسنل امنیت محافظت می شوند.
علاوه بر امنیت، دیتاسنترها به تجهیزاتی مانند باتری های پشتیبانی، ژنراتورها و همین طور منبع تغذیه دائم نیاز دارند تا این اطمینان حاصل شود که سیستم های فیزیکی، کار خود را به درستی انجام می دهند. سیستم های سرمایش و تجهیزاتی که کیفیت و دمای هوا را مدیریت می کنند مانند چیلر، فن، سنسور و همچنین لوله ها و مخازن آب مورد استفاده قرار می گیرند تا عملکرد صحیح سرورها تضمین شود.
موسسه Uptime به عنوان یک مرکز مشاوره با تمرکز بر ارتقا پرفومنس، بهره وری و قابلیت اطمینان زیرساخت های تجاری، چهار tier معرفی نموده است. در حقیقت data center tier به سیستم طبقه بندی استانداردی اشاره دارد که برای تعریف سطوح مختلف قابلیت اطمینان، ریداندنسی و در دسترس بودن زیرساخت های مراکز داده مورد استفاده قرار می گیرد. و Tierها برای دسته بندی مراکز داده بر اساس قابلیت های شان در پشتیبانی از عملکردهای حیاتی IT و اینکه چقدر می توانند انواع مختلف اختلالات و خرابی ها را تحمل کنند، طراحی شده اند. به عبارتی می توان گفت این tierها استانداردهای صنعتی هستند که برای عملکرد مراکز داده شناخته می شوند. چهار tier مراکز داده در این تصویر نشان داده می شود:
یکی از انواع دیتاسنتر، colocation facility بوده و فضایی که متعلق به ارائه دهنده ی دیتاسنتر است، اجاره داده می شود. در این صورت زیرساختِ مرکز داده توسط صاحب اصلی، میزبانی و مدیریت می شود که شامل تجهیزات و خدماتی برای پهنای باند، سیستم سرمایش، شبکه، برق و امنیت می گردد. سازمان هایی که آن فضا را اجاره می کنند در قبال نصب و مدیریت المان هایی مانند فایروال، سرورهای دیتاسنتر و همین طور ذخیره سازی مسئول هستند.
یکی از بزرگ ترین انواع دیتاسنتر، enterprise data center است که در این حالت سازمان مربوطه تجهیزاتی را تهیه و فضایی را برای دیتاسنتر ایجاد می کند که متعلق به خودش می باشد. این امکانات را می توان در محل سازمان و یا خارج از سازمان قرار داد. لازم به ذکر است نوع دوم رواج بیشتری دارد. بدیهی است ایجاد و تجهیز یک دیتاسنترِ enterprise، مستلزم سرمایه گذاری قابل توجهی بوده؛ اما از طرف دیگر می توان آن را متناسب با نیازهای سازمانی طراحی کرد.
یک مرکز داده ی hyperscale، قادر است پردازش های فوق عظیمی را که برای سرویس های ابری و ذخیره سازی کلان داده ها مورد نیاز است، مدیریت کند. در این صورت ارائه دهندگان سرویس های ابری می توانند راهکارهای ذخیره سازی و اپلیکیشن ها را با قدرت بالا و قابلیت توسعه پذیری ارائه دهند. این امکانات به فضای بسیار بزرگ؛ حداقل 900 متر مربع و همینطور بیش از 500 کابینت و 5000 سرور نیاز دارند. وجه تمایز اصلی دیتاسنترهای hyperscale و enterprise مربوط به شبکه های گسترده ی فیبر نوری است که در دیتاسنترهای hyperscale مورد استفاده قرار می گیرند.
امروزه با توجه به رشد روزافزون داده ها، datacenterها را باید فاکتوری ضروری برای همه کسب و کارها؛ فارغ از وسعت شان دانست. مدیریت اطلاعات به صورت remote، بسیار پراهمیت شده؛ زیرا باعث می شود سازمان ها از رقبای خود سبقت بگیرند و بهترین تجربیات کاربری را ارائه دهند.
کسب و کارها، گزینه های مختلفی در خصوص مدیریت اطلاعات شان در اختیار دارند: آن ها می توانند دیتاسنترهای شخصی خود را ایجاد نموده و یا فضایی را در colocation facility تهیه کنند، از خدمات ابری استفاده کنند و یا رویکردهای ترکیبی را اتخاذ کنند. در هر صورت نتیجه یکسان است. آنچه حائز اهمیت حیاتی است، تامین امنیت مراکز داده می باشد.
لازم به ذکر است FortiGate، فایروال اختصاصیِ دیتاسنتر بوده که قادر است با فناوریِ next-generation firewall خود، امنیت مراکز بزرگ را در بالاترین سطح ممکن تامین کند.
