چندی پیش مجبور شدم چند مقاله با موضوع ریسک تقلب در مالی را مطالعه کنم. یکی از آنها مقاله ای با عنوان "درس هایی از فروپاشی انرون در زمینه حاکمیت شرکتی" بود که توسط دکتر یحیی حساس یگانه و محمد مهدی نادری نوعینی تهیه شده بود. مطالعه این مقاله باعث شد ایده یک طرح فروش صندوق های سرمایه گذاری به ذهنم برسد.
انرون یکی از بزرگترین شرکت های آمریکایی بود که سقوط و ورشکستگی آن موجب بروز بحران مالی 2001 شد. مدیران انرون پیش از سقوط با استفاده از روش هایی چندین سال بحران را لاپوشانی کرده بودند. یکی از این روش ها "طرح بازنشستگی سهام محور" بود. در واقع مدیران شرکت، صندوق بازنشستگی شرکت را وادار می کردند پس انداز کارکنان را در سهام شرکت سرمایه گذاری کنند و از این طریق طرف عرضه را با پول کارکنان خود تقویت می کردند به طوریکه در زمان ورشکستگی این صندوق 1.3 میلیارد دلار از 2.1 میلیارد دلار سرمایه خود را در انرون سرمایه گذاری کرده بود وبعد از بحران عملا تمام پس انداز بازنشستگی کارکنان از بین رفت.
جالب اینکه این روش در ایران هم مورد استفاده قرار گرفته است و همچنان نیز استفاده می شود. مشهورترین آنها رسوایی "آکنتور" است که با همکاری یکی از کارگزاری ها اتفاق افتاد. امروز هم حداقل یک بانک را می شناسم که از این روش برای بالا بردن ارزش سهام خود و نمادهای زیر مجموعه خود استفاده می کند. به این صورت که کارکنان بانک و حتی نمایندگان فروش بیمه وابسته به بانک بخشی از اضافه پرداخت خود را به صورت سهام دریافت می کنند و اجازه فروش آن را برای مدت مشخصی مثلا 3 سال ندارند.
اما طرح فروش مورد نظر من چیست؟ مسلما این طرحی برای تقلب کردن نیست و هدف آن ایجاد یک رابطه برد برد برای همه طرف ها است.
خوب است این مطالب را هم ببینید:
شرکت های بزرگ طرح های مختلفی برای انگیزه بخشی به کارکنان خود دارند و اغلب به صورت پرداخت نقدی با عناوینی مثل کارانه، آکورد، پاداش، پاداش مجمع و... شناخته می شوند. نهادهای مالی می توانند با این شرکت ها وارد مذاکره شده و تمام یا بخشی از این پرداخت ها را با واحدهای صندوق های سرمایه گذاری جایگزین کنند. اگر هم شرط فروخته نشدن تا زمان مشخصی به این قرارداد اضافه شود که می توان از باقی ماندن سرمایه در صندوق اطمینان کسب کرد.
این طرح موجب می شود افراد بیشتری با سرمایه گذاری در صندوق ها آشنا شوند و عملا بازار توسعه پیدا کند. قطعا اجرای این طرح نیاز به یک واحد فروش سازمانی (B2B) کارآمد دارد و باید برای مدیران شرکت به خصوص مدیران مالی و حسابداری مشوق های جذابی در نظر گرفته شود تا این طرح در بلند مدت استمرار داشته باشد.
نهادهای مالی می توانند این طرح را در مجموعه خودشان هم اجرا کنند و میلیاردها تومانی که هرسال پرداخت می کنند را به سرمایه تبدیل کنند. البته ممکن است در ابتدا نارضایتی هایی در بین کارکنان ایجاد شود.
قطعا به دلیل ریسک پایین، صندوق های بهترین گزینه برای این طرح هستند اما اگر شرکت ها بتوانند طرح سبدگردانی برای سرمایه ها در صندوق های سرمایه گذاری را اجرا کنند، می توان امیدوار بود بازدهی سرمایه ها از تورم سبق گرفته و سود شرکت نیز از محل کارمزد صدور ابطال رشد چشمگیری پیدا کند. چند ماه قبل این ایده را با عنوان سبد صندوق مطرح کرده بودم که می توانید اینجا ببینید.
