حسابرسی چیست؟ همه مدیران مالی، کارمندان موسسه حسابرسی و صاحبان کسب‌وکار باید به‌خوبی با مفهوم حسابرسی آشنا شوند. حسابرسی به معنای بررسی و ارزیابی گزارش‌های مالی شرکت توسط فردی مستقل و خارج از سازمان می‌باشد. در این فرایند، تمامی اسناد و صورت‌های مالی مجدداً مورد بررسی قرار می‌گیرند. به‌منظور تحقق این امر، حسابرسی باید دارای دو ویژگی زیر باشد:
- نظر دقیق و بی‌طرفانه: گزارش حسابرس باید به‌صورت مستقل و بدون تأثیرپذیری از عوامل خارجی تهیه شود.
- هدف اصلی: هدف اصلی حسابرسی شناسایی تقلب‌ها و اشتباهات در اسناد حسابداری است.
حسابرس با توجه به نظر خود، درستی یا نادرستی اسناد مالی را تأیید یا رد می‌کند. در انواع حسابرسی مالی، هدف اصلی یافتن اشتباهاتی است که ممکن است منجر به جریمه‌های مالیاتی برای شرکت شوند. همچنین، با شناسایی تقلب‌ها یا نواقص، می‌توان از بروز ضررهای بیشتر جلوگیری کرد. در نهایت، گزارش‌های حسابرسی کمک می‌کنند تا هزینه‌های شرکت بهینه‌سازی و کاهش یابند.
بنابراین، اولین چیزی که یک حسابرس باید بیاموزد، درک مفهوم حسابداری و روش‌های شناسایی خطاها و اشتباهات در اسناد مالی است. حسابرسی اسنادی که اصول کدینگ حسابداری در آن‌ها رعایت شده باشد، بسیار آسان‌تر خواهد بود.
به طور کلی می‌توان بیان نمود که هدف حسابرسی این است که بررسی شود آیا وضعیت مالی یک شرکت یا سازمان با گزارش‌هایی که ارائه شده است، مطابقت دارد یا خیر. همچنین، مدیران موظفند اطمینان حاصل نمایند که این گزارش‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری تهیه و تنظیم شده‌اند.
حسابرسی به معنای بررسی اسناد مالی به همراه اظهار نظر حسابرس می‌باشد. نظر حسابرس مشخص می‌کند که آیا می‌توان به این صورت‌های مالی اعتماد نمود یا خیر.
بنابراین، رشته حسابرسی به‌منظور آموزش افرادی ایجاد شده است که هم از نظر علمی دارای تسلط کافی هستند و هم با سیستم‌های مالی و حسابداری آشنا می‌باشند و قادرند با دقت و بر اساس شواهد کافی وظایف خود را انجام دهند.
به طور کلی می‌توان بیان نمود که هدف حسابرسی این است که بررسی شود آیا وضعیت مالی یک شرکت یا سازمان با گزارش‌هایی که ارائه شده است، مطابقت دارد یا خیر. همچنین، مدیران موظفند اطمینان حاصل نمایند که این گزارش‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری تهیه و تنظیم شده‌اند.
حسابرسی به معنای بررسی اسناد مالی به همراه اظهار نظر حسابرس می‌باشد. نظر حسابرس مشخص می‌کند که آیا می‌توان به این صورت‌های مالی اعتماد نمود یا خیر.
بنابراین، رشته حسابرسی به‌منظور آموزش افرادی ایجاد شده است که هم از نظر علمی دارای تسلط کافی هستند و هم با سیستم‌های مالی و حسابداری آشنا می‌باشند و قادرند با دقت و بر اساس شواهد کافی وظایف خود را انجام دهند.
انواع حسابرسی چیست؟
حسابرسی انواع مختلفی دارد که هرکدام برای اهداف خاصی انجام می‌شوند. به‌عنوان مثال: حسابرسی صورت‌های مالی، حسابرسی رعایتی، حسابرسی عملیاتی، حسابرسی قانونی و حسابرسی داخلی. حال این موارد را به زبان ساده توضیح می‌دهم:
1. حسابرسی صورت‌های مالی:
هدف اصلی این نوع حسابرسی اعتباربخشی به گزارش‌های مالی شرکت است. حسابرس با دیدگاه بی‌طرفانه و تخصصی، بررسی می‌کند که آیا این صورت‌های مالی با اصول حسابداری مطابقت دارند یا خیر.
2. حسابرسی رعایتی:
این حسابرسی به بررسی می‌پردازد که آیا شرکت، قوانین، مقررات و سیاست‌های داخلی خود را رعایت نموده است یا خیر. به‌عنوان مثال، شرکت ممکن است از حسابرس درخواست نماید که بررسی کند آیا بخش‌های مختلف طبق قوانین داخلی و مقررات عمل می‌کنند یا خیر.
3. حسابرسی عملیاتی:
در حسابرسی عملیاتی، حسابرس بررسی می‌کند که آیا فعالیت‌های شرکت یا یک بخش خاص، مطابق با اهداف تعیین‌شده پیش می‌روند یا خیر. این نوع حسابرسی سه معیار را ارزیابی می‌کند:
- صرفه اقتصادی: آیا منابع شرکت به بهترین شکل ممکن استفاده شده و هزینه‌ها بهینه بوده است؟
- کارایی: آیا کارها به‌درستی و بدون هدر دادن منابع انجام می‌شوند؟
- اثربخشی: آیا فعالیت‌ها به تحقق اهداف شرکت کمک می‌کنند؟
به‌طور خلاصه، حسابرسی عملیاتی به دنبال شناسایی نقاط قوت و ضعف شرکت بوده و پیشنهادهایی برای بهبود عملکرد و افزایش کارایی ارائه می‌دهد. به‌عنوان مثال، حسابرس ممکن است سیستم حسابداری کامپیوتری شرکت را بررسی نموده و دقت، امنیت و کارایی آن را ارزیابی کند.
4. حسابرسی قانونی:
حسابرسی قانونی در سال‌های اخیر به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای بررسی اختلافات مالی و کشف تقلب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشابه پزشکی قانونی که به دنبال کشف علل مشکلات سلامتی است، حسابرسی قانونی نیز به شناسایی مشکلات مالی پرداخته و شواهد محکمی برای پرونده‌های حقوقی ارائه می‌دهد.
دلایل اصلی برای درخواست حسابرسی قانونی عبارتند از:
- کشف تقلب: شناسایی انواع تقلب‌های مالی، از جمله تقلب‌های انجام‌شده توسط کارمندان یا شرکای تجاری.
- ارزیابی خسارت: تعیین دقیق میزان خسارت‌های مالی ناشی از اتفاقات غیرمنتظره یا فعالیت‌های غیرقانونی.
- حل اختلافات: ارائه شواهد معتبر برای حل اختلافات بین سهامداران، شرکا یا سایر ذینفعان.
این نوع حسابرسی در پرونده‌های حقوقی، دعاوی تجاری و تحقیقات داخلی شرکت‌ها بسیار مؤثر است.
5.حسابرسی داخلی:
حسابرسی داخلی یک فعالیت مستقل و مشورتی است که به بهبود عملیات سازمان و افزایش اثربخشی آن کمک می‌کند. این نوع حسابرسی با رویکردی سیستماتیک، فرآیندهای سازمان از جمله مدیریت ریسک، کنترل‌ها و حاکمیت شرکتی را ارزیابی کرده و سعی در بهبود اثربخشی این فرآیندها دارد تا سازمان به اهداف خود دست یابد.
حسابرسی بیمه:
زمانی که سازمان تأمین اجتماعی دفاتر قانونی و اسناد شرکت‌هایی که دارای پرونده و کد کارگاهی هستند را بررسی می‌کند، این فرآیند به‌عنوان حسابرسی بیمه شناخته می‌شود.
حسابرس فردی است که مسئولیت بررسی اسناد و اطلاعات مالی شرکت‌ها را بر عهده دارد تا از صحت و درستی آن‌ها اطمینان حاصل نماید. برای انجام این وظیفه، حسابرس باید تحصیلات حسابداری داشته باشد و دوره‌های تخصصی حسابرسی را نیز گذرانده باشد تا به اصول و قوانین حسابداری مسلط شود.
در صورتی که فردی بخواهد به‌عنوان حسابرس رسمی فعالیت کند، ملزم به اخذ مدرک معتبر و رسمی می‌باشد. اهمیت این مدرک در آن است که در صورت تخلف یا عدم انجام صحیح وظایف توسط حسابرس، امکان ابطال مجوز و مدرک وی وجود دارد. تخلفات حسابرسی معمولاً با جریمه‌های سنگین همراه است.
نکته بسیار مهم این است که حسابرسی باید مستقل از حسابداری شرکت باشد. به این معنا که حسابرس نباید هیچ‌گونه رابطه‌ای با حسابداران آن مجموعه داشته باشد تا بتواند به‌صورت بی‌طرفانه و دقیق وظایف خود را انجام دهد.
حسابرس داخلی:
حسابرس داخلی فردی است که در داخل موسسات حسابرسی فعالیت می‌کند و وظیفه دارد از طرف مدیریت، فعالیت‌های مالی شرکت را بررسی و تحلیل نماید. این افراد به‌صورت دوره‌ای گزارش‌های مالی را تهیه و ارائه می‌نمایند. نکته مهم این است که حسابرس داخلی از بخش حسابداری مستقل بوده و به‌صورت مجزا و مستقل وظایف خود را انجام می‌دهد.
حسابرس مستقل:
حسابرس مستقل فردی است که به‌صورت حرفه‌ای و بدون وابستگی به شرکت‌ها خدمات حسابرسی ارائه می‌دهد. شرکت‌ها معمولاً برای بررسی صورت‌های مالی خود از این حسابرسان کمک گرفته و با آن‌ها قرارداد منعقد می‌نمایند. حسابرس مستقل پس از بررسی صورت‌های مالی، پیشنهادات و راهکارهایی نیز برای بهبود وضعیت مالی ارائه می‌نماید.
حسابرس دولتی:
حسابرس دولتی وظیفه دارد بر اساس استانداردهای دولتی به حسابرسی بپردازد. این حسابرسان معمولاً برای بررسی دقیق اطلاعات مالی سازمان‌های دولتی به کار گرفته می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که تمامی امور مالی به‌درستی انجام شده است.
انواع استاندارد های حسابرسی
استانداردهای حسابرسی مجموعه‌ای از قوانین و راهنمایی‌هایی هستند که به حسابرسان کمک می‌کنند تا وظایف خود را به‌طور دقیق و صحیح انجام دهند. این استانداردها به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: استانداردهای عمومی، عملیاتی و گزارشگری. هر یک از این استانداردها نقش مهمی در ایجاد حسابرسی شفاف و قابل‌اعتماد ایفا می‌کنند.
استانداردهای عمومی:
در این بخش، تمرکز بر ویژگی‌های شخصی و حرفه‌ای حسابرس است. به این معنا که حسابرس باید از نظر فنی و اخلاقی در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد. سه اصل مهم در این بخش عبارتند از:
1. استقلال: حسابرس باید مستقل باشد و تحت‌تأثیر هیچ‌کس یا هیچ عاملی قرار نگیرد که بتواند بر قضاوت او تأثیر بگذارد.
2. صلاحیت حرفه‌ای: حسابرس باید دانش و تجربه کافی داشته و از تمامی جنبه‌های حرفه‌ای حسابرسی آگاهی داشته باشد.
3. دقت: حسابرس باید با دقت عمل کند و همه امور را با جزئیات بررسی نماید تا نتایج قابل‌اعتمادی ارائه دهد.
استانداردهای عملیاتی:
این استانداردها به روش‌ها و فرآیندهایی اشاره دارند که حسابرس باید در حین حسابرسی به کار گیرد. به این معنا که حسابرس باید تمامی اقدامات خود را با برنامه‌ریزی دقیق و بر اساس اصول انجام دهد.
1. برنامه‌ریزی: حسابرس باید پیش از آغاز فعالیت خود، برنامه‌ریزی دقیقی داشته و تمامی ریسک‌های احتمالی را شناسایی کند.
2. جمع‌آوری شواهد: حسابرس باید اطمینان حاصل کند که شواهد کافی برای نتیجه‌گیری دارد و تمامی اطلاعات لازم را جمع‌آوری نماید.
استاندارد میدانی:
در این بخش، حسابرس به‌صورت حضوری وارد محیط شرکت یا پروژه شده و عملکرد را از نزدیک بررسی می‌کند. این بررسی‌ها شامل جمع‌آوری داده‌ها، مشاهده فعالیت‌ها و مستندسازی عملکردها است. هدف این استاندارد، شناسایی نقاط ضعف و قوت و ارائه پیشنهادهایی برای بهبود عملکرد است.
استانداردهای گزارشگری:
این استانداردها مربوط به نحوه تهیه و ارائه گزارش حسابرسی هستند. حسابرس موظف است گزارش خود را به‌صورت دقیق و کامل تدوین نموده و تمامی جزئیات را شفاف بیان کند.
1. شفافیت: تمامی اطلاعات مهم باید به‌صورت واضح و بدون ابهام ارائه شوند.
2. اشاره به نقص‌ها: اگر حسابرس مشکلی یا نقصی در روند حسابرسی مشاهده کند، موظف است آن را به‌صورت دقیق در گزارش بیان نماید.
در نهایت، این استانداردها تضمین می‌کنند که گزارش حسابرسی معتبر بوده و مدیران و تصمیم‌گیران بتوانند با اطمینان بیشتری تصمیمات خود را اتخاذ نمایند.
یکی از اولین سوالاتی که معمولاً افرادی که به فعالیت در حوزه حسابداری علاقه‌مند هستند مطرح می‌کنند این است که "تفاوت حسابداری و حسابرسی چیست؟". با وجود اینکه این دو حرفه شباهت‌هایی به یکدیگر دارند و گاهی با هم اشتباه گرفته می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی دارند.
حسابدار معمولاً در خود شرکت مشغول به کار است و بر تمامی امور مالی، حسابداری و مالیات شرکت نظارت دارد. اما حسابرس فردی است که معمولاً توسط یک شرکت دیگر استخدام می‌شود تا عملکرد حسابدار را بررسی نماید. به‌طور کلی، حسابرس هیچ‌گونه وابستگی مالی به شرکت ندارد.
حسابدار به‌صورت روزانه وظایف خود را انجام می‌دهد و امور مالی را زیر نظر دارد، اما حسابرس معمولاً به‌صورت سه‌ماهه یا سالانه به شرکت مراجعه می‌کند تا حساب‌ها را بررسی کند. حسابرسان معمولاً زمانی که به تقلب یا مشکلی مشکوک باشند، به شرکت دعوت می‌شوند.
استخدام حسابدار برای هر شرکتی ضروری است، اما استخدام حسابرس یک گزینه اختیاری است و به نیاز شرکت بستگی دارد. در نهایت، حسابدار در پایان سال مالی، صورت‌های مالی شرکت را تنظیم می‌کند تا وضعیت مالی شرکت را نشان دهد، در حالی که حسابرس این صورت‌ها را بررسی می‌کند تا از درستی و صحت آن‌ها اطمینان حاصل نماید.
تفاوت بین حسابداری و حسابرسی به‌وضوح مشخص است. حسابداری بیشتر به ثبت و گزارش‌دهی اطلاعات مالی می‌پردازد، اما حسابرسی به بررسی و اطمینان از صحت این گزارش‌ها مشغول است. یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که حسابرس باید دارا باشد، تسلط کامل به اصول حسابداری است. حسابرس باید بداند چگونه حسابرسی‌هایی مانند حسابرسی بیمه یا مالیات را انجام دهد و نگاهی دقیق و موشکافانه به مسائل مالی داشته باشد.
مسیر یادگیری برای تبدیل‌شدن به یک حسابرس با حسابداری آغاز می‌شود، اما برخلاف حسابداری که سرفصل‌های خاص خود را دارد، آموزش حسابرسی گسترده‌تر است. پس از فراگیری اصول اولیه و آشنایی با تعریف حسابرسی، نیاز است تا موضوعات تخصصی‌تری را مانند:
- کاربرد قوانین مالی و بازرگانی در حسابرسی
- مدیریت رفتار سازمانی و ارتباط آن با حسابرسی
- سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت
- تئوری‌های حسابداری
- حسابرسی سیستم‌های کامپیوتری
- طراحی پژوهش‌های حسابرسی
- بررسی مسائل عملی و کاربردی در حسابرسی
بیاموزید.
برای آغاز رسمی فعالیت به‌عنوان حسابرس، دریافت گواهینامه و مجوز از سازمان‌های دولتی الزامی است. پس از گذراندن دوره‌های مختلف، توانایی‌های شما به‌عنوان یک حسابرس باید مورد ارزیابی قرار گیرد. به‌عنوان مثال، شرکت در آزمون حسابرسی که مهارت‌ها و دانش شما را ارزیابی می‌کند، ضروری است. پس از قبولی در این آزمون، می‌توانید به‌عنوان یک حسابرس مستقل فعالیت خود را آغاز نمایید.
حسابرسی در واقع به معنای تأیید و اعتباربخشی به گزارش‌های حسابداری است. زمانی که حسابرس صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی و تأیید می‌کند، به نوعی به این گزارش‌ها اعتبار می‌بخشد. این اعتبار موجب می‌شود که نهادهای مختلف مانند دولت، بانک‌ها یا سرمایه‌گذاران بتوانند با اطمینان بیشتری از این اسناد استفاده نمایند.
در کشورهایی که اقتصاد آن‌ها پیشرفته‌تر است، قوانین حسابرسی و نظارت بسیار سخت‌گیرانه‌تر و جامع‌تر می‌باشند. هرچه صنعت و تجارت یک کشور رشد یابد، نیاز به حسابرسی افزایش می‌یابد. در این شرایط، شرکت‌ها و کارخانجات نیز ملزم می‌گردند که حساب‌ها و گزارش‌های مالی خود را به تأیید حسابرسان برسانند.
شغل حسابرس مستقل نیز به همین دلیل ایجاد شده است؛ به‌منظور اعتباربخشی به گزارش‌های مالی و حسابداری. این امر باعث می‌شود که تمامی ذینفعان از صحت و درستی اطلاعات مالی شرکت‌ها اطمینان حاصل نمایند.
جمع بندی
حسابرسی فرآیندی است که طی آن اسناد مالی و گزارش‌های حسابداری توسط فردی مستقل و بی‌طرف بررسی و ارزیابی می‌شوند. هدف اصلی حسابرسی، تأیید صحت اسناد مالی و کشف اشتباهات یا تقلب‌ها در این گزارش‌ها است. با وجود شباهت ظاهری بین حسابداری و حسابرسی، این دو حوزه تفاوت‌های عمده‌ای دارند. حسابداری به ثبت و گزارش‌دهی اطلاعات مالی می‌پردازد، در حالی که حسابرسی بر بررسی و اطمینان از صحت این اطلاعات متمرکز است.
حسابرسی انواع مختلفی دارد که هر یک برای اهداف خاصی انجام می‌شود، مانند حسابرسی صورت‌های مالی، حسابرسی رعایتی، حسابرسی عملیاتی، حسابرسی قانونی و حسابرسی داخلی. هر نوع از حسابرسی بر جوانب خاصی از عملکرد و شفافیت مالی یک سازمان تمرکز می‌کند.
نقش حسابرسی در اقتصاد، تأیید اعتبار و اطمینان‌بخشی به ذینفعان مانند دولت، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران است. در نتیجه، هرچه اقتصاد پیشرفته‌تر باشد، نیاز به نظارت و قوانین حسابرسی سخت‌گیرانه‌تر خواهد بود. این اهمیت باعث شده که حسابرسی به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصادی و اعتباربخشی در بازارها شناخته شود.
منبع : bilangozareshgar.ir
