دعای ربنا – میراث معنوی استاد شجریان

داستان ربنا:

داستان تاریخ شکل گیری هر موضوع و میراثی همیشه می تواند جالب و هیجان انگیز باشد. این موضوع در خصوص دعای ربنا که به عنوان میراث معنوی از استاد شجریان باقی مانده است و خودش قصه ای جالب دارد نیز صدق می کند.

در سال ۱۳۵۸ تحولاتی در بخش موسیقی رادیو در حال شکل‌گیری بود و مدیران قصد تعطیلی تولید موسیقی در این سازمان را داشتند. از جمله فواید این تاریخ شناسی پی بردن به اصل و ریشه اصلی شکل گیری موضوع است. محمدرضا شجریان از جمله افرادی بود که خواهانِ نگه‌داشتن نیروهای خوب در بخش موسیقی بود.

در جریان جلسه با مدیریت، رئیس وقت رادیو از محمدرضا شجریان می‌خواهد که با توجه به تغییرات و تحولات سیاسی و مذهبی ایران برای پخش آثار جدید قبل از افطار، طرحی ارائه دهد.محمد رضا شجریان در پاسخ می‌گوید که سال‌ها است از فضای چنین آثاری دور شده و کار او نیست.

اما «وجه اللهی» (رئیس رادیو) با تشویق فراوان می‌گوید «فقط شما می‌توانید و ما تنها شما را داریم» و از شجریان می‌خواهد تا برای افطار،مناجات و اذان کاری انجام دهد. در آن زمان محمدرضا شجریان که خود را از وزارت کشاورزی به رادیو منتقل کرده بود و کارمند رادیو محسوب می‌شد، پذیرفت و در تابستان ۱۳۵۸ یک کلاس آموزشی برای افرادی که قرار بود دعای سحر و مناجات بخوانند برگزار کند.

ربنای شجریان:

شجریان پس از مدتی نیز ضبط این آثار را آغاز نمود. به گفتهٔ مرحوم استاد شجریان، دعای ربنا متاثر از مناجاتی با همین نام از جواد ذبیحی بوده‌ است. ذبیحی آن اثر را پیش از انقلاب اسلامی ایران خوانده بود و شجریان نیز از نوجوانی با کارهای ذبیحی آشنا بود.

به گفتهٔ شجریان، مردم در آن دوره به دعای ربنا و دعای سحر مرحوم ذبیحی و اذان مرحوم مؤذن‌زاده اردبیلی عادت کرده بودند، بنابراین شجریان هم در اثر خود سعی کرد به حال و هوای آن آثار نزدیک باشد. او در مناجات دعای ربنا، همان آیاتی را که ذبیحی در مناجاتش خوانده بود، به همراه دو آیهٔ دیگر از سوره آل عمران و بقره به کار برد.

ذکر دعای ربنا:

محمدرضا شجریان بار دیگر به مسئولان یادآوری می کند. با توجه به اینکه مخاطب سال‌هاست مرا به عنوان خوانندهٔ آواز می‌شناسد، اجرای دعای ربنا و اذان توسط من ممکن است برای مردم پذیرفتنی نباشد.او به مسئولان می‌گوید:«من به شما کمک می‌کنم و به دیگران آموزش می‌دهم.

دانش آموخته ها می توانند ادعیه را بخوانند اما خودم این کار را نمی‌کنم.» با پیشنهاد شجریان موافقت گردید. شجریان در دعای ربنا که به عنوان یک میراث معنوی ثبت شده است، مثنوی افشاری را بدون هیچ تکرار و تصحیحی در استودیو ضبط نمود.

شجریان این اثر را در اختیار چهار نفر از هنرجویان خود گذاشت. آنها تا زمان ضبط وقت تمرین داشتند. پس از ۲۰ روز تمرین، شجریان به اتفاق ۳ نفر از هنرجویان، از جمله قاسم رفعتی به استودیو می‌روند. آنها قسمت به قسمت ربنا را با صدای هنرجویان ضبط می‌کنند.

ادامه مطلب را از اینجا بخوانید