ظروف ملیله کاری اصفهان یکی از زیباترین و باارزشترین صنایع دستی ایران بهشمار میرود. این ظروف با ریسهکاری نقوش بر روی مس ساخته میشوند.
در این مرحله ابتدا ورقههای مس خالص با ضخامت مشخصی برش داده میشود. معمولاً ضخامت این ورقهها بین 0.3 تا 0.8 میلیمتر است.
سپس با استفاده از ابزارهایی مثل چکش و قالب، شکل اولیه ظرف مورد نظر روی ورق مس حکاکی و طراحی میشود. برای مثال برای ساخت یک پیاله، ابتدا دایرهای به اندازه قاعده پیاله روی ورقه مس طراحی و برش داده میشود.
سپس با استفاده از چکش و قالبهای مخصوص، شکل اولیه پیاله ایجاد میگردد. در این مرحله ظرف هنوز صاف و بدون نقش است.
در نهایت ورقه مس آماده شده برای مراحل بعدی ظرافتکاری و نقشاندازی آماده میشود.
در این مرحله هنرمندان و نقاشان ماهر، انواع نقشهای ظریف و زیبا را بر روی کاغذ طراحی میکنند. این نقشها میتواند شامل انواع طرحهای هندسی، گیاهی، حیوانی یا ترکیبی از آنها باشد.
پس از طراحی، نقش باید به نحو مناسبی بر روی سطح مس انتقال یابد. رایجترین روش، استفاده از کاغذ کپی است. در این روش پشت کاغذ حاوی نقش، با موادی مثل زغال یا گرافیت مشکی میشود. سپس کاغذ روی سطح مس گذاشته شده و روی آن با یک ابزار کند فشار وارد میشود تا نقش بر روی مس منتقل شود. بدین ترتیب نقش از کاغذ به سطح مس منتقل شده و آماده مرحله ریسهکاری میگردد.
در این مرحله، هنرمند با استفاده از ابزارهایی مثل چکش، سوزن و قلم مخصوص، خطوط بسیار نازک و ظریفی را از سطح مس جدا میکند و بیرون میکشد.
بدین ترتیب نقش اولیه انتقال یافته بر روی مس، دقیقاً پیاده و اجرا میشود. هنرمند با ضربات محکم و ظریف چکش بر روی سطح مس، خطوط ریز و ظریفی را ایجاد میکند که در نهایت نقش مورد نظر را به وجود میآورد.
این کار بسیار طاقت فرسا و زمان بر است و نیاز به مهارت و حوصله بسیار زیادی دارد. کوچکترین اشتباهی میتواند باعث خراب شدن کل ظرف شود. همین مسأله باعث شده تا ریسه کاری مهمترین و ظریفترین بخش فرایند ساخت ظروف ملیلهکاری باشد.
پس از اتمام مرحله ریسه کاری و ایجاد نقش اصلی روی سطح مس، نوبت به پرداخت کاری و آماده سازی نهایی ظرف می رسد.
در این مرحله ابتدا تمام سطوح ظرف با استفاده از سمباده های نرم و مواد پولیش کننده، صیقل داده می شود تا کاملاً صاف و براق شود.
سپس نقش ها و خطوط اضافی که در مراحل قبل ایجاد شده ولی مورد نیاز نیست، با دقت کامل حذف می گردد.
در نهایت سطح ظرف کاملاً صیقلی و آماده برای مراحل رنگ آمیزی و لعاب کاری می شود.
این مرحله نیز نیازمند حوصله و دقت فراوان است تا زیبایی و ظرافت نقش های ریسه کاری شده حفظ شود.
ظرف با رنگها و لعابهای مخصوص تزئین میشود. از بهترین انواع ظروف ملیلهکاری میتوان به ظروف طلاکاری شده، ظروف خمرهای و پیالهها اشاره کرد. ظرافت کار، زیبایی نقوش، کیفیت مواد اولیه و رنگبندی زیبا از ویژگیهای بارز این ظروف هنری است. شهر اصفهان بزرگترین مرکز تولید ظروف ملیلهکاری در ایران بهشمار میرود.