اواخر جنگ جهانی دوم یعنی ژوئیه ۱۹۴۴ میلادی مطابق با تیر ماه 1323 خورشیدی ، 730 نماینده از 44 کشور تحت حمایت متفقین در محلی به نام برتون وودز - ایالت نیوهمپشایر- ایالات متحده گرد آمدند تا برای مشکلات اقتصادی کشور های جنگ زده خود راه حل پیدا کنند.
یادآوری 1- برتون وودز = Bretton Woods
یادآوری 2- در جنگ جهانی دوم کشورهای آمریکا، روسیه و انگلستان مهم‌ترین کشورهای عضو متفقین بودند که علیه دول متحدین یعنی آلمان، ایتالیا و ژاپن جنگیدند. اما کشورهای دیگر به سه کشور متفقین کمک می‌کردند.
ایالات متحده به دلیل دوری از میدان جنگ (قاره اروپا و آسیا مرکز جنگ بود) از آسیب های آن در امان بود و وضعیت اقتصادی خوبی داشت.
از طرفی دیگر تا آن وقت پشتوانه پولی کشورهای دنیا استاندارد طلا بود. کشورهای جنگ زده برای رفع ناتراز اقتصادی استانداردهای طلا را از منظر درصد خلوص دستکاری می کردند و به عبارتی طلای کم عیار عرضه می کردند. بنابراین این وضعیت فرصتی بود که حکمرانان هوشمند و مقتدر از آن استفاده کنند.
دکتر جان مینارد کینز اقتصاد دان معروف انگلیسی که آن موقع به دستور چرچیل و با حکم حکومتی وزیر مالیه انگلیس شده بود، نگران تکرار «رکود بزرگ» همانند بعد از جنگ جهانی اول بود. بنابراین از طرف انگلیس طرحی را پیشنهاد داد مبنی بر اینکه کشورهایی که مازاد سرمایه دارند باید مجبور به پیروی از قاعده «استفاده کن یا از دستش بده» شوند. بر پایه این قاعده، آن کشورها باید:
این طرح بیشتر شامل حال ایلات متحده می شد
ایالات متحده با طرح کینز مخالفت کرد و یک نفر از وزارت خزانه داری به نام هری دکستر وایت را معرفی کرد که پیشنهاد کینز را رد کند و بستر را برای خود آماده سازد و با ایجاد یک صندوق بین‌المللی پول که آن قدر منابع کافی داشته باشد و بتواند با ناپایدار شدن جریان‌های مالی سوداگرانه مقابله کند، بستر لازم را برای حاکمیت دلار فراهم نماید.
یادآوری 3- «براد دلونگ» تاریخ نگار اقتصادی، می‌گوید: تقریباً هر چه کینز گفته بود و ایلات متحده با آن مخالفت کرده بودند بعداً معلوم شد که درست است.
در نشست برتون وودز اعضا موافقت كردند كه ارز خود را نسبت به دلار آمریکا بسنجند، نه طلا. پیش از برتون وودز، اکثر کشورها از استاندارد طلا پیروی می‌کردند. به این معنی که هر کشوری تضمین می‌کرد ارز خود را به اندازه‌ی پشتوانه‌ی طلای موجود در خزانه‌اش صادر کند.
در کنفرانس برتون وودز تصمیم گرفته شد دلار در مبادلات تجاری خارجی کشورها یک ارز مرجع باشد و ارزش آن برای هر اونس طلا ۰۸۷۵ / ۳۵ دلار تعیین شد.
داستان از این قرار شد که ایلات متحده تضمین نمود هر کشوری از دلار نا راضی بود می تواند آن را به بانک مربوط تحویل دهد و به ازای هر ۰۸۷۵ / ۳۵ دلار یک اونس طلا تحویل بگیرد و تا 20 سال این قرارداد تضمین می شود.
سپس برای اینکه دلار در رگ و پی اقتصاد کشور ها رسوخ کند، بررسی کردند که بیشترین مبالات دنیا بر روی چه کالا و خدماتی انجام می شود؟ به نفت رسیدن !!!
در بررسی های خود یافتند که بزرگترین مبادلات اقتصادی آن زمان در نفت انجام می شود و عربستان سعودی بزرگترین تولید کننده و صادر کننده نفت جهان است. با عربستان توافق کردند که پایه فروش نفت را براساس دلار قرار دهد. یعنی تا آن موقع که عربستان با تمامی ارزهای دنیا مبادلات نفتی انجام می داد، اکنون صرفا با دلار نفت مبادله می نمود.
در ۱۵ اوت ۱۹۷۱ میلادی رئیس جمهور ریچارد نیکسون، در پاسخ به کاهش خطرناک ارزش ناشی از وجود مقادیر بیش از حد ارز در حال گردش، ارزش دلار آمریکا در برابر طلا را کاهش داد. او ارزش دلار را به ۱/۳۸ اونس طلا و سپس به ۱/۴۲ اونس رساند و به شکل یکطرفه توافق برتون وودز را فسخ کرد و عملاً به توافق برتون وودز پایان داد و دلار را به ارز بی‌پشتوانه تبدیل کرد. به این اقدام «شوک نیکسون» می‌گویند که باعث شد شرایطی پدید آید که دلار آمریکا تبدیل به ارز اندوخته بسیاری از کشورها بشود و همزمان، بسیاری از ارزهای ثابت، مانند پوند نیز شناور شدند.
پیشرفت اتفاقی نیست! کیفیت اتفاقی نیست!
حکمرانان ما برای حاکمیت ریال چه کردند؟
قانون پولی و بانکی کشور -مصوب 18 تیر ماده 1351 مجلسین سنا و شورای ملی
ماده ۱ - الف - واحد پول ایران ریال است. ریال برابر صد دینار است.
ب - یک ریال برابر یکصد و هشت هزار و پنجاه و پنج ده میلیونیم ۰.۰۱۰۸۰۵۵ گرم طلای
خالص است.
ج - تغییر برابری ریال نسبت به طلا به پیشنهاد بانک مرکزی ایران و موافقت وزیر
دارایی و تأیید هیأت وزیران و تصویب کمیسیونهای دارایی‌مجلسین میسر خواهد بود.
د - برابر پولهای خارجی نسبت به ریال و نرخ خرید و فروش ارز از طرف بانک مرکزی
ایران با رعایت تعهدات کشور در مقابل صندوق بین‌المللی‌پول محاسبه و تعیین می‌شود.
مطابق این قانون ما کجای کاریم؟
کاهش ریال را شوک ... چی نام گذاری کنیم؟
