یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد صدا، فرکانس است. هر چه فرکانس یک صدا بیشتر باشد، صدا زیرتر و هرچه فرکانس کمتر باشد، صدا بم‌تر می‌شود. ما انسان‌ها توانایی درک بازه‌ی محدودی از بازه‌ی فرکانسی را داریم. همینطور شنیدن بازه‌ای از فرکانس‌ها برای ما لذت‌بخش‌تر است. به همین علت تنظیم و ویرایش فرکانس‌ها در موسیقی همیشه بخش مهمی از میکس و مسترینگ یک آهنگ بوده است.
اکولایزر یکی از جذاب ترین و کاربردی ترین ابزار میکس و ویرایش صدا است که هم به صورت سخت افزاری و هم به صورت نرم افزاری موجود می باشد. در واقع اکولایزر این امکان را برای شما فراهم می کند تا بخش های خاصی از طیف فرکانسی را برش دهید یا بر اساس نیاز آنها را تقویت یا تضعیف کنید. این ابزار پر کاربرد در فرایند تولید یک آهنگ دو نقش مهم را ایفا می کند. این نقش ها عبارتند از ساخت تنالیته های جدید و کمک برای اصلاح صداها و مشکلات صوتی که در طول ضبط رخ می دهد. البته توجه کنید که شما باید همواره درصدد انجام یک ضبط صحیح و بدون مشکلات مربوط به آن باشید؛ چرا که اکولایزر تنها برای برطرف کردن مشکلات جزئی قابل استفاده است، خصوصا انهایی که به هنگام ضبط امکان گریز از آنها وجود ندارد. هر میزان که شرایط آکوستیکی استودیوی شما بهتر باشد و Bass و Treble دقیق تر باشند، فرایند اکولایز کردن دقیق تر و موثر تر انجام خواهد شد.
تمام اکولایزر های حرفه ای دارای دو پارامتر تحت عنوان Low-Cut و High-Cut هستند و همان طور که از اسم آنها پیداست، برای کاهش سطح فرکانس های تشدید شده و بالا، در ابتدا و انتهای بازه فرکانسی مورد استفاده قرار می گیرد و بر روی فرکانس های میانی تاثیری ندارند. High-Cut برای اصلاح لبه های تیز فرکانسی و کاهش سطح فرکانس های بالا و “هیس” ها کاربرد دارد؛ در حالی که Low-Cut به منظور کاهش سطح بیس های عمیق و اصلاح صداهای ناشی از ارتعاشات کف زمین استفاده می شود. میکسرهای معمولی نیز این قابلیت را دارا هستند و فیلتر Low-Cut در بازه ۸۰ تا ۱۰۰ هرتز و فیلتر High-Cut در بازه ۱۰ تا ۱۲ کیلوهرتز در آنها قابلیت اعمال دارند.
غالبا اکولایزر ها دارای درجه بندی مشخص و با قابلیت های متغیر می باشند و نمودار آنها بر روی دو محور فرکانس ها و کنترل سطح نمایش داده می شوند. فرکانس های میانی در حالت ها و اشکال گوناگون امکان تغییر دارند و می توان آنها را تضعیف یا Boost کرد. فیلتر Low-Shelf تمام فرکانس های پایین تر از نقطه قرارگیری خود برش می زند و حذف می کند یا تقویت و Boost می نماید. این فرایند در اکولایزر های دیجیتال با یک نسبت خاص اتفاق می افتد، در حالی که در اکولایزر های دارای مدار آنالوگ همیشه یک شیب بین محدوده ای که فیلتر اعمال شده، و محدوده ای که نیاز به تغییر ندارد، به وجود می آید. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که شیب فیلتر نباید فرکانس های مجاور که در وضعیت درستی قرار دارند را تغییر دهد. در حالت معمول یک اکولایزر دیاگرامی به شکل یک فلات دارد.
کاربرد این پردازنده نیز بسیار ساده است. اما کاربرد حرفه ای این افکت در میکس نیاز به دانش به خصوص ، گوش قوی و تجربه فراوان دارد. اگر در یک لاین صدا لازم است دامنه ی فرکانسی خاصی را بیشتر یا کمتر بشنوید Equalizer این امکان را به شما می دهد.
محدوده فرکانسی شامل بازه ای از فرکانس ها است که به صورت حداقل و حداکثر قابل شنیدن می باشند !
اکولایزر این اجازه را به شما می دهد که موسیقی ها و صدا های مورد نظر خود را آنگونه که دوست دارید بشنوید.به زبان ساده تر می تواند صداهایی مانند پیانو که در یک محدوده ی فرکانسی هستند از یکدیگر متمایز و تفکیک کند !اگر به دنبال صدای گرم یا بم تر Low یا صدایی شفاف و تیز تر High هستید، Equalizer می تواند به شما کمک زیادی کند !
محدوده فرکانسی قابل شنیدن برای گوش انسان در بازه ی 20 هرتز تا 20000 هرتز می باشد. این محدوده بسته به سن افراد کاهش یا افزایش می یابد.در سنین نوزادی بیشتر و در کهن سالی کمترین محدوده را شامل می شود.
محدوده Sub Bass – پایین ترین محدوده فرکانسی که در بازه 16 Hz و 60 Hz می باشد. در حقیقت بیشتر توسط بدن احساس می شود.
محدوده Bass – این محدوده در بازه 60 Hz و 250 Hz می باشد که نت های ریتم را تشکیل می دهد و باعث چاقی و لاغری موسیقی می گردد.
محدوده Low MID – این محدوده در بازه 250 Hz تا 2000 Hz می باشد. در صورت استفاده بیش از حد باعث تلفنی شدن صدا می گردد.
در همین راستا باید گفت که اکولایزرها در محدوده فرکانسی یا به اصطلاح باند اکولایزر کار می‌کنند. احتمال این وجود دارد که خودروی شما حداقل دارای یک اکولایزر دو بانده باشد، به این معنی که می‌توانید محدوده‌های فرکانسی بالا و پایین را کاهش داده و آنها را تقویت کنید. به این گروه‌ها و محدوده‌ها به ترتیب باندهای «تریبل» و «بیس» نیز گفته می‌شود. سیستم‌های صوتی پیشرفته‌تر امروزی به نحوی هستند که سه، پنج یا حتی تا دوازده باند دارند و در چنین شرایطی تنظیمات اکولایزر سخت‌تر شده اما قابلیت‌های بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد
یکی از انواع اکولایزر، تجهیزات حرفه‌ای موسیقی است که در آن شاهد بیست تا سی باند هستیم. هر چه تعداد باند اکولایزر بیشتر شود، تقسیم بندی‌های بیشتری در طیف وسیع شنوایی انسان خواهید داشت. به همین دلیل، هر باند محدوده کوچکی از فرکانس‌ها را کنترل می‌کند، بنابراین امکان کنترل بیشتر صدا برای شما فراهم می‌شود.
لازم به ذکر است که فیلترهای صوتی برای جداسازی باندها نیز در اطراف باند مرکزی وجود دارند. در یک سیستم سخت افزاری، این فیلترها می‌توانند بسیار پیچیده شوند، اما به لطف اکولایزرهای گرافیکی، نحوه تنظیم اکولایزر صدا برای شما آسان‌تر خواهد بود. چرا که شما می‌توانید بخش‌های مختلف اکولایزر را به راحتی و به صورت بصری تنظیم کنید تا صدایی را که دوست دارید دریافت کنید.
از سوی دیگرهای اکولایزرهای نرم افزاری مثل اکولایزر برای کامپیوتر یا اکولایزر اندروید که آن را در پخش کننده صوتی می‌توانید مشاهده کنید، اساساً تنظیمات بصری و گرافیکی دارند که به شما کمک می‌کند تا فرآیند تنظیم صدا را به بهترین شکل ممکن انجام دهید.
پس از آن که شما را با معنی اکولایزر آشنا کرده و در مورد نحوه کار اکولایزر اطلاعات کاملی را به شما ارائه دادیم، حال بهتر است تا در مورد یکی از روش‌های سریع برای تنظیم اکولایزر صحبت کنیم. یکی از برترین پلیرهای موسیقی که می‌توانید از آن استفاده کنید، پلیر Winamp است. این پلیر موسیقی دارای یک اکولایزر قدرتمند است که می‌توانید از آن استفاده کنید.
در این برنامه همه باندهای اکولایزر روی فرکانس خاصی متمرکز شده اند. پایین‌ترین این محدوده 70 هرتز و بالاترین آن 16000 هرتز است. همچنین یک بخش در سمت چپ برای شما وجود دارد که به شما امکان افزایش کلی محدوده صدا را می‌دهد.
همچنین اکولایزر این پلیر به شما این امکان را می‌دهد تا منحنی‌های مختلف اکولایزر را برای کانال چپ و راست خود تنظیم کنید. مسلماً تنها تعداد کمی از کاربران به سراغ چنین تنظیمات پیشرفته‌ای می‌روند اما این مسئله بیانگر آن است که فرآیند سفارشی کردن اکولایزر در این پلیر چقدر حرفه‌ای و قدرتمند است.
با تمام این توصیفات، پیشنهاد می شود تا از اکولایزر به عنوان ابزاری برای ترمیم صدا و رفع مشکلات کلی ضبط استفاده نکنید. کمی توجه بیشتر به شرایط آکوستیکی اتاق ضبط و همچنین پیدا کردن نقطه بهینه برای قرارگیری میکروفون، به شما کمک می کند تا کیفیت ضبط خود را ارتقا دهید. همچنین رعایت نکات فوق باعث می شود تا نیاز کمتری به اکولایزر داشته باشید و زمان کمتری را برای کار کردن با آن صرف کنید. توجه داشته باشید که همواره دریافت بهترین صدای ممکن از منبع صوتی بهتر از تلاش برای بهبود کیفیت صدای دریافتی است.
منبع: تکنوسان مگ
