دسته بندی سنگهای پر مصرف در صنعت ساختمان
به طور کلی سنگ ها به سه دسته اصلی تقسیم بندی میشوند:
· رسوبی: سنگهای رسوبی به صورت لایه لایه هستند و از ته نشین شدن رسوبات و سخت شدن آنها در طول زمان به وجود می آیند مانند سنگ تراورتن و سنگ مرمریت که هر دوی آنها از جنس آهکی هستند.
· دگرگونی: سنگ های دگرگونی از سنگ هایی هستند که با عواملی از جمله گرما و فشار در زیر سط زمین دگرگون شده و تغییر حالت داده اند و لذا بسیار محکم و بادوام می باشند سنگ مرمر از این نوع بوده که از جنس آهکی هم می باشد.
· آذرین: سنگ های آذرین از سخت شدن مواد مذاب درون زمین که به ماگما معروف هستند به وجود می آیند. در صورتی که مواد مذاب در زیر سطح زمین سخت و جامد شوند سنگ های آذرین درونی مثل گرانیت به وجود می آید و در صورتی که مواد مذاب بر روی سطح زمین سخت و جامد شوند سنگهای آذرین بیرونی به وجود می‌آید مثل بازالت
سنگهای ساختمانی در کشور ما هم به صورت خام و هم به صورت برش خورده وجود دارند در صورتی که برش خورده باشند بسته به سایز و اندازه آن به دو نوع تایل و اسلب نام گذاری می شوند.
ایران معادن بسیار زیادی از انواع سنگ دارد که کشور ما را در جهان متمایز می سازد اگر بخواهیم فراوانی انواع سنگ و معادن آنها را در ایران بدانیم به حدود درصد های زیر خواهیم رسید:
- مرمریت ۴2%
- چینی ۲۵%
- گرانیت ۲۰%
- تراورتن ۱۰%
- مرمر ۲%
- بقیه سنگها 1%
استان‌های اصفهان، کرمانشاه، مرکزی، قم، زنجان، قزوین، همدان، فارس و آذربایجان شرقی مهمترین معادن سنگ را در خود جای داده‌اند.
· سنگ تراورتن
نوعی سنگ از دسته سنگهای رسوبی آهکی است. این سنگ اغلب به جا مانده از رسوبات چشمه های آب گرم می باشد. سنگ تراورتن دارای بافتی متخلخل بوده و طیف رنگی زیادی را با توجه به ترکیبات رسوبی آن شامل می‌شود و مقاومت سایشی پایینی دارند و لذا فرآوری آنها راحت تر است. این سنگ ها مقاومت فشاری خوبی دارند: از گرانیت کمتر و از مرمر بیشتر. خاصیت صیقل پذیری بالایی دارند (مخصوصاً سه معدن آتشکوه، عباس آباد و حاجی آباد) و لذا درخشندگی بالایی نیز بعد از پرداخت پیدا خواهند کرد. از معایب این سنگ جذب آب نسبتاً بالای آن می باشد که این عیب را میتوان در زمان فرآوری آن با به کار بردن رزین و سایر مواد پوششی و پولیش تا حدود زیادی از بین برد. این سنگ چگالی و وزن مخصوص کمتری نسبت به بقیه سنگها دارد که این امر باعث وزن کمتر ساختمان و سازه خواهد شد. به دلیل تخلخل، این سنگ عایق خوبی برای گرما و صوت می باشد. از این سنگ در نماهای خارجی و داخلی و کفپوش ساختمان استفاده می شود و تخلخل زیاد آن باعث می شود که با استفاده از دوغاب سیمان استحکام مناسبی در نما داشته باشد. رنج قیمتی متفاوت این سنگ باعث می شود که از سنگ فرش کردن حیاط تا سنگ فرش کردن کف سالن پذیرایی ساختمان های لوکس مورد استفاده قرار گیرد. در ایران معادن تراورتن بزرگی وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به معادن موجود در شهرهای محلات، آق دره، تکاب، زنجان و اردبیل اشاره کرد. این نوع سنگ بسته به میزان عناصر تشکیل دهنده ی آن به رنگ های متفاوتی از قبیل کرم، سفید، قهوه ای، قرمز، گردویی و ... دیده می شود. تراورتن هایی که دارای رگه های کمتر بوده و رنگ روشن متمایل به سفید یا کرم روشن داشته باشند مرغوب تر و دارای قیمت بیشتری هستند. تراورتن معادن آتشکوه، عباس آباد و حاجی آباد از معروفیت بیشتری در ایران برخوردارند و طبعاً قیمت بالاتری دارند.
گرانیت یا سنگ خارا
از نوع سنگهای آذرین درونی میباشد و به همین خاطر بافت آن متوسط و درشت می باشد. این سنگ از سرد شدن توده های مذاب تشکیل شده است و چگالی آن حدود ۲.۷۵ گرم بر سانتی متر مکعب می باشد که جزو سنگ های سنگین دسته بندی می گردد. یکی از مهمترین و سخت ترین انواع سنگ بوده و لذا در ساختمان سازی کاربرد وسیعی دارد. مقاومت زیادی در مقابل سایش دارد و به همین خاطر کاربرد وسیعی در سنگ فرش کردن معابر پر رفت و آمد که در فضای آزاد هستند، دارد. همچنین در سنگ فرش کردن داخلی ساختمان ها و راه پله ها به کار می رود. این سنگ دوام و طول عمر بالاتری نسبت به سنگهای آهکی دارد و به دلیل سختی بالای آن، هزینه فرآوری و برش آنها بیش از بقیه سنگ هاست. طیف های مختلف رنگی دارند از قبیل سفید، مشکی، سبز، قرمز، خاکستری و صورتی و عموماً رگه های تیره در زمینه روشن آنها وجود دارد. از مهمترین معادن موجود در ایران که این نوع سنگ را دارد، می توان به شهرهای نهبندان، خرمدره، شاهین دژ، سرکان، چایان، نطنز، الموت، بیرجند، مشهد و ... اشاره کرد که هر کدام تنوع رنگی مخصوص به خود را دارند.
سنگ مرمر
از نوع سنگ های دگرگونی است که از دگرگونی سنگ های آهکی به وجود آمده است است و جزو مقاوم ترین سنگ های طبیعی است. سنگ مرمر در بازارهای جهانی به نام اونیکس مشهور می باشد. یکی از ویژگیهای این نوع سنگ عبور نور از آن است که باعث می‌شود به عنوان دکور مورد استفاده قرار گیرد. این سنگ قابلیت صیقل پذیری بالایی دارد. اسلب سنگ مرمر در خانه‌های لوکس و بزرگ استفاده می شود. تنوع رنگی سنگ های مرمر بسته به معادن آن میباشد، به عنوان مثال: مرمر سبز آذرشهر، مرمر سبز عباس آباد جلفا، مرمر سبز توران، مرمر صورتی نقده، مرمر پرتقالی کاشمر و سایر رنگ های سفید، آبی و ... نیز وجود دارند. مقاومت این نوع سنگ در برابر رطوبت کم است و لذا در نمای خارجی ساختمان ها مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
مرمریت
این سنگ یکی از انواع سنگهای محبوب خریداران محسوب می شود و از نوع سنگ های رسوبی آهکی می باشد. با توجه به اینکه عوامل محیطی از قبیل نور آفتاب، رطوبت و باران باعث تغییرات اساسی در این نوع سنگ می‌شود (از جمله ترک خوردن، تغییر رنگ، شکستگی و ...) لذا از این نوع سنگ بیشتر در محیط داخلی ساختمان ها استفاده می شود. چگالی این سنگ حدود ۲.۵۵ گرم بر سانتی متر مکعب می باشد و مقاومت کلی آن از سنگ تراورتن بالاتر و از گرانیت پایین تر است. از بهترین معادن مربوط به این نوع سنگ می توان به دهبید فارس، خوی، آباده و پرطاووسی اشاره کرد. این نوع سنگ در مقابل حرارت و مواد اسیدی مقاومت خوبی دارد. این سنگ به سه دسته: چینی، کریستال و ابری تقسیم بندی می شود.
- سنگ کریستال: دارای بافت درشت و بلورین در سطح خود میباشد
- سنگ ابری: رگه ها و نوار های غیر موازی و پراکنده تیره و روشن در سطح خود دارد.
- سنگ چینی: دارای بافت ریز و بلورین است و خود سه نوع دارد: چینی سفید، چینی-کریستال و چینی خاکستری
سنگ چینی و چینی-کریستال:
این نوع سنگ یکی از زیباترین سنگهای موجود در بازار ایران است که از قدیم الایام مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی بوده و در حال حاضر نیز به دلیل وجود ابزارهای مدرن فرآوری سنگ، با درخشندگی بالاتر از گذشته و ابعاد بزرگ قابلیت تولید داشته که این امر، در کنار قیمت مناسب آن نسبت به سنگهای مرغوب تراورتن، باعث شده در ساختمانها لوکس مورد استفاده فراوان قرار گیرد. این سنگ تخلخل کمی دارد و به خوبی با کمک ملات به دیوار یا کف می چسبد و محکم می شود. این سنگ به دلیل رنگ روشن خود در برابر آفتاب خوردگی مقاوم است و همچنین مقاومت خوبی نسبت به رطوبت دارد که این امر باعث می شود از این سنگ حتی در نمای خارجی ساختمان ها استفاده شود. استفاده از این سنگ به دلیل زیبایی و روشن بودن آن، در کف سالن های پذیرایی و اتاق خواب ساختمان های لوکس متداول است. رنج قیمت آن نیز بسته به رگه های روی سطح آن و یکدست بودن سطح، نوع فرآوری و اندازه برش خورده آن، خیلی متفاوت میباشد. از مهمترین معادن ایران که نوع مرغوب سنگ چینی-کریستال را در خود جای داده، میتوان به شهرهای ازنا، الیگودرز، قروه و نیریز اشاره کرد.
بعضی از سنگ های چینی معروف که در بازار ایران وجود دارد و بسته به نام معدن و طرح آن معمولاً نامگذاری شده‌اند، می توان به سنگ چینی سفید ازنا و الیگودرز، سنگ چینی پرشین اسکاتو و سنگ چینی زبرا اشاره کرد.
سنگ کوارتزیت
از نوع سنگ های دگرگونی است که در زیر سطح زمین و در اثر حرارت و فشار بر روی آن ماسه سنگها به وجود می‌آید و ظاهر آن دارای شباهت هایی با سنگ های مرمریت میباشد اما دارای مقاومت بسیار بالاتری نسبت به آن ها بوده و مقاومت خوبی در برابر سایش دارد. از این نوع سنگ، هم در نمای بیرونی و هم داخل و کف ساختمان ها و پلکان استفاده می شود. از نظر قیمتی نسبت به بقیه سنگها قیمت مناسب و کمتری دارد.
لایم استون
این نوع سنگ از خانواده سنگهای رسوبی آهکی می باشد. چگالی این سنگ نسبت به بقیه سنگها کمتر بوده و جزو سنگ های سبک شمرده می شود. قابلیت جذب آب بالایی دارد و در برابر ضربه و فشار مقاومت نسبتا کمی دارد و لذا از این سنگ در نمای خارجی ساختمان ها استفاده نمی شود. با فرآوری که روی این سنگ بعمل می آید، باعث می شود در محیط داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گیرد. از نظر قیمتی جزو سنگهای مقرون به صرفه بوده و از مهمترین معادن آن در ایران میتوان به معادن موجود در شهرهای مرودشت، کرمانشاه، مهاباد، بوژان و ... اشاره کرد، هر چند معادن مرودشت و بوژان از نظر کیفیت، مرغوبتر و طرفداران بیشتری دارد.
