امروزه با افزایش زندگی شهرنشینی و کارخانجات صنعتی آلودگی هوا افزایش پیدا کرده است و در بعضی از نقاط شهری کره زمین بحران ایجاد نموده است تا جایی که طبیعت به تنهایی نمی تواند هوای سالم را تامین کند. آلودگی هوا عبارت است از مخلوط ذرات جامد و گازهای موجود در هوا که برای سلامت انسان حیوان و گیاهان ضرر دارد برخی از آلودگی های هوا موجب مشکلات جهانی می‌شود مثل نازک شدن لایه اوزون در جو زمین، گرم شدن کره زمین و…
از طرفی سطح سبز شهرها و فضاهای طبیعی روند کاهنده ای دارد و با توجه به افزایش جمعیت سرانه فضای سبز روند کاهنده ای دارد.
دیوار سبز یا همان باغ عمودی فوایدی مانند بام سبز را دارد از جمله اینکه از سرانه فضای سبز آن استفاده می‌شود و دل‌نواز و روح انگیز می گردد. بام سبز و دیوار سبز که امروزه به وفور درباره آنها مطالب متنوع یاد می شود فناوری هایی هستند که در زمینه های انرژی محیط زیست و معماری پایدار از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند و به دلیل جدید بودن این فناوری‌ها آشنایی با آنها برای معماران لازم است. تلفیق معماری و طبیعت ایده ای است که از زمان های اولیه وجود داشته است از هنگامی که انسان شروع به معماری کرد فضاهای سبز طراحی شده نیز به وجود آمدند.
بر اساس مطالعات و بررسی‌های وزارت مسکن و شهرسازی کتاب سبز جلد ۹ سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین ۷ تا ۱۲ متر مربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد ۲۰ تا ۲۵ متر مربع برای هر نفر رقم کمتری است اما به دلیل ارزش افزوده بالای زمین در کشور ما و رشد عمودی شهرها و آپارتمان نشینی فضای سبز شهری کمتر ایجاد می شود. بنابراین استفاده از فناوری بام ها و دیوارهای سبز که از تکنیک های پیشرفته فضای سبز به شمار می روند می تواند جایگزین مناسبی برای پارک‌های شهری باشد.
در جهان امروز بهره گیری از فناوری های معماری پایدار به دلیل مشکلاتی چون گرم شدن زمین و آلودگی آب و هوا اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. بررسی سینمای سبز به عنوان روش کاربردی جهت استفاده از منابع انرژی در معماری امروز است. در ساختمان ها معمولاً اتلاف حرارت از طریق بام و دیوار ها زیاد است و مصرف انرژی واحدهای طبقه آخر افزایش می یابد لذا بام و دیوار سبز راه حلی برای این معظل است.
معماری پایدار و ساختمان سبز در بین معماران معاصر به موضوع قابل توجهی تبدیل شده است. ساختمان سبز را می توان اینگونه تعریف کرد: فرآیندی در جهت افزایش کیفیت ساختمان که در آن ساختمان ها و مکان قرار گیری آنها از آب، انرژی و مصالح استفاده می کنند و تاثیرات منفی ساختمان را روی سلامت انسان و محیط از طریق مکان یابی بهتر، طراحی، ساخت، اجرا و نگهداری چرخه زندگی کامل یک ساختمان کاهش می دهند بنابراین ساختمان سبز نه تنها به محیط زیست آسیب نمی رساند بلکه به گونه مثبتی در اکوسیستم مشارکت می نماید و حتی ممکن است به درمان اثرات ناشی از منظر های آسیب رسان کمک کند.
باغهای معلق افسانه‌ای بابل که شامل بام باغ های باشکوه و باغ های پلکانی بوده‌اند نخستین نمونه شناخته شده از بام ها و دیوارهای سبز می باشند که بین قرون 8 و 10 قبل از میلاد ساخته شده اند قدمت دیوار سبز متعلق به ۶۰۰ سال قبل از میلاد و باغ های معلق بابل است. رومی ها نیز درختان را بر بالای ساختمان های حکومتی از قبیل مقبره های آگوستوس و هادرین قرار میدادند. در طول دوره رنسانس نیز باغ های تراس مانند شیبدار و بام های سبز در شهر جنوا رایج بود. در دوران معاصر لوکوربوزیه اولین فرد در قرن ۲۱ بود که سقف سبز را استفاده کرد. رایت بام های سبز را در باغ میدوی شیکاگو، خانه ختمی درختی، خانه چینی، خانه آبشار، مسافرخانه نعل اسبی به کار می‌گیرد.
در ایران نیز با توجه به پیشینه تاریخی استفاده از خشت و گل در معماری ایران پوشش خزه و گلسنگ و انواع گیاهان علفی روی بام بناهای مناطق مختلف کشور چون آذربایجان، گیلان و مازندران، بام های خانه های کوهستانی و روستاها استفاده شده است که نمونه بارز آن خانه های روستای ماسوله است که در آن بام خانه‌های پایین‌تر به عنوان حیاط خانه های بالایی عمل می کند بام سبز در کشورهای آسیای شرقی و آمریکای شمالی به عنوان عنصری جدید و در حال رشد پدیدار شده است.
شامل گیاهانی هستند که به صورت بالا رونده و بی‌واسطه به دیوار متصل هستند. در این نوع نمای سبز امکان تخریب مصالح و تجمع حیوانات بالا است.
در این نوع نما داربست هایی وجود دارند که فلزی هستند و گیاه را روی خود نگه می دارند. این نوع داربستها مشبک هستند و می‌توانند سطح بزرگی را بپوشانند و همچنین می توانند اشکال منحنی را هم به وجود آورند.
شبکه های سیمی اغلب برای نگهداری از گیاهانی که رشدی آهسته دارند و به پشتیبانی بیشتری نیاز دارند کاربرد دارد سیستم های شبکه توری انعطاف پذیر تر از سیستم کابلی هستند و قابلیت طراحی متنوع تری را دارند. نوع دیگری از سیستمهای کابلی که به منظور استفاده در نماهای سبز با سطح وسیع می باشند، سیستم نمای کابلی کششی است
این سیستم های عمودی فضاهای سبز می توانند دیواره ساختمان هایی چون پارکینگها، ساختمان‌های اداری، فضاهای عمومی یا فضاهای مسکونی بزرگ را بپوشاند. این سیستم به شکل‌گیری فضای سبز عمودی در حجم وسیع کمک می کند. این دیوارها برای فضاها و اماکن عمومی ایده آل می باشند.
نمای سبز در مقایسه با نوع دیگر در دیوار سبز یعنی دیوار زنده از نظر اقتصادی ارزان‌تر و از نقطه نظر اجرایی ساده تر می باشد و در صورت امکان کاشت گیاه و یا قرار دادن فلاورباکس در قسمت پایینی نما بهتر است از نمای سبز با گیاهان رونده استفاده شود.
دیوار زنده در مقایسه با نمای سبز سیستم پیچیده و پرهزینه‌ترین محسوب می‌شود به نگهداری بیشتری از جهت آبیاری و تامین مواد مغذی افزودنی برای گیاهان دارد. از مزایای دیوارهای زنده به تنوع گیاهان آن می‌توان اشاره کرد. ویژگی دیگر دیوارهای زنده به دلیل گیاهان از پیش کاشته شده و پوششی آن این است که از نظر زمانی سریعتر به نتیجه مطلوب از نظر رشد نهایی گیاهان می‌رسند. دیوارهای زنده خود به دو نوع غیر فعال و فعال تقسیم می‌شوند.
دیوارهای زنده غیرفعال از پانل های مربع یا مستطیل شکل مدولاری تشکیل شده‌اند که محیط کشت گیاه را به صورت عمودی فراهم می کند. این پانل های مدولار توسط سیستم سازه ای سبک با فاصله به نمای ساختمان و یا سازه آن متصل می‌شود.
آبیاری دیوارهای زنده معمولاً قطره ای است که از گیاهان دیوار زنده بعد از کاشت در پانل ها و قبل از نصب بر روی نما به مدت حداقل ۳ ماه در گلخانه نگهداری ویژه به عمل می‌آید. بعد از نصب پانل ها بین ۱۲ تا ۱۸ ماه فرصت لازم است تا فضای از پیش ثبت شده پانلهای محکم و استوار شود.
دیوار زنده فعال یکی از جدیدترین انواع دیوارهای سبز است که با ادغام تاسیسات گرمایشی و سرمایشی با تهویه ساختمان به گونه ای طراحی شده است تا هوای فضاهای داخلی را تصفیه و به صورت تنظیم کننده حرارتی عمل کند. در این سیستم از هوای تولید شده توسط گیاهان در سیستم تهویه ساختمان استفاده می شود. شاخ و برگ گیاهان مونوکسید و دی اکسید کربن را جذب می کنند. موجودات ذره بینی ریشه ترکیبات عالی و ذرات معلق در هوا را می زدایند و فرآیند طبیعی گیاهان هوای تازه تولید می کند که از طریق یک هواکش درون سیستم کشیده شده و سپس داخل ساختمان پخش می شود.
در واقع می توان این گونه برداشت کرد که دیوار سبز با ایجاد یک خرد اقلیم با دمای کمتر و رطوبت نسبی بالاتر، بین دیوار ساختمان و پوسته سبز باعث کاهش اتلاف انرژی از دیوارها می شود. نماهای سبز دارای یک لایه شامل گیاه با دو لایه شامل هوا و گیاه و دیوارهای زنده شامل سه لایه گیاه، هوا و جعبه های حاوی خاک هستند. عبور حرارت از میانه این لایه ها کندتر و کمتر می‌شود که باعث افزایش ظرفیت و مقاومت حرارتی دیوار و در نتیجه کاهش میزان انتقال حرارت آن می گردد.
خاصیت فتوسنتزی گیاه این امکان را می دهد که بخشی از تابش آفتاب توسط برگ گیاه جذب شود. نور و کربن دی اکسید توسط برج جذب می شوند، به اکسیژن و کربوهیدراتها تبدیل می‌شود. از این جهت سیستم دیوار زنده نسبت به نمای سبز تاثیر بیشتری دارد.
در دیوار پوشیده شده با گیاه نوسانات دمای روزانه کاهش چشمگیری دارد. دمای سطح بیرون در بازه ۲۷ الی ۲۹ نوسان دارد که در نتیجه این ثبات دما باعث کمتر شدن اتلاف انرژی از طریق جداره ها می شود.
گیاهان در داخل بنا رطوبت و اکسیژن هوا را تصفیه کرده و کیفیت هوای داخلی را تا حد زیادی بهتر می‌کنند. با طراحی داخلی هوا بهترین گردش درآمده در آن فضا را اکسیژن دار کرده و آلودگی ها را جابجا می کند این روش می تواند منجر به نیازهای کمتری برای تامین هوای تازه داخلی از طریق تماس مستقیم با هوای بیرون توسط درها و پنجره ها و مصرف انرژی کمتر برای ساختمان هایی با سیستم تهویه مطبوع باشد.
برخی پیامدهای منفی استفاده از بام ها و دیوارهای سبز به شرح زیر است:
مهمترین مانع گسترش دیوارهای سبز در ایران هزینه های اجرا و استقرار این دیوارهاست. مانع بعدی را می توان عدم مدیریت صحیح در بخش های مختلف و سیاست گذاری های سازمانی دانست. عدم شناخت این گونه دیوارها و نماها سبب شده است دیوار سبز به عنوان عاملی از سیستم فضای سبز پایدار در کنار سایر عوامل طراحی فضاهای سبز شهری شناخته نشود.
با توجه به مطالب گفته شده این نتیجه حاصل می‌شود که استفاده از نعمات و دیوار سبز یکی از راهکارهای کاهش مصرف انرژی و افزایش سرانه فضاهای سبز شهری و رواج معماری پایدار است. این عناصر در معماری به بازگشت سلامت اکولوژی زمین کمک بسزایی می کند در شهرهای بزرگ با ضروری دانستن افزایش سرانه فضاهای سبز و در نتیجه استفاده از این نوع دیوار کمک بسزایی به شادابی زیبایی و پیشرفت محیط شهری می شود.
