سوالی که این روزها زیاد مطرح می‌شه اینه که چرا رشد آمار شیوع بیماری در ایران در مقایسه با نمودارهای دیگه بصورت تابع نمایی نیست. این سوال و مقایسه معمولاً با تصاویری نظیر تصویر زیر هم همراهه.
برای جواب به چند باید توجه کرد: اولاً آمار حاصل کمّی سنجش انسان، از پدیده‌های کیفی‌ست و تابع شرایط اندازه‌گیری(نظیر ابزار، امکانات و زمان). ثانیاً برای مقایسه باید پارامترهایی نظیر بازه‌های متناسب در سنجش رو در نظر گرفت. ثالثاً برای نتیجه‌گیری کامل به همهٔ داده‌ها نیاز داریم.
بیاید برای نمونه نمودار اسپانیا رو با دقت بیشتری بررسی کنیم:
همونطور که می‌بینید در ۱۸ روز آخر (از ۴ تا ۲۲ مارس) نمودار رشد نمایی شیوع رو نشون می‌ده. و وضعیت بعد از اون در این نمودار مشخص نیست چون در زمان ترسیم این نمودار همینقدر اطلاعات موجود بوده.
حالا به نمودار زیر توجه کنید.
این نمودار تجمعی آمار مبتلایان در چینه. همونطور که می‌شه دید، کلّش تطابقی با نمودار تابع نمایی نداره. ولی اگر ۱۶-۱۷ روز اول رو در نظر بگیریم، می‌شه گفت در اون مقطع رشد نمودار بصورت نمایی بوده(در واقع تا قبل از کنترل مؤثر بیماری) و بعدش رشد (با وقفه‌ای چند روزه) کند شده.
این یکی نمودار کرهٔ جنوبیه:
در این یکی هم مثل چین، رشد کلی داده‌ها نمایی نیست ولی در ۱۸ روز اول می‌شه یک نمودار تابع نمایی رو بهش فیت کرد. و بعدش رشد کند می‌شه (مثل چین).
حالا ایران:
نمودار اولی (بالایی) نمودار کلی و نمودار دوم(پایینی) بازسازی شده با استفاده از داده‌های ۱۸ روز اوله. همونطور که می‌بینید در نمودار اول مثل چین و کره تابع نمایی قابل انطباق نیست ولی در دومی کاملاً یک تابع نمایی به نمودار فیت می‌شه.
ولی رفتار نمودار بعد از ۱۷ اسفند یا ۷ مارس چه توجیهی داره؟ آیا مثل چین و کره شیوع کنترل شده؟
یک جواب اینه که نه کاملاً. در واقع می‌تونه معنیش این باشه که تلاشی در جهت کنترل شیوع صورت گرفته، ولی هنوز به کنترل کامل نرسیده. در عین حال نحوهٔ رشد شیوع رو هم از حالت نمایی در آورده و به خطی نزدیک کرده -یعنی یک حالت بینابینی که چین و کره ازش در چند روز عبور کرده‌ن ولی ما هنوز نتونستیم. و معنی ضمنیش اینه که خطر نمایی شدن مجدد وجود داره.
یک جواب دیگه اینه که از جایی به بعد ابزار سنجش ما (کیت و امکانات تست) نمی‌تونن با رشد واقعی بیماری همگام بشن و آماری که روزانه می‌بینیم، متناسب با حداکثر ظرفیت اندازه‌گیری ماست.
و آخرین چیزی که ممکنه در این میون بخواد مطرح بشه وجود اراده‌ای سیاسی در دستکاری خروجی داده‌هاست (آمارسازی با ملاحظات سیاسی) که مثلاً آماری کمتر از میزان واقعی نشون بدن و از این قبیل. ولی بنظرم (شاید اشتباه کنم) دلیل موجه برای این کار (لااقل در این مورد که هشدار عمومی باید تقویت بشه) به اون شکل نمی‌شه دید.
