آناتومی یک کاگردان؛ پیمان قاسم خانی

«محبوب ترین، خلاق ترین، باهوش ترین، طناز ترین، کم کار ترین، مرموز ترین و ...» پیمان قاسم خانی را با این القاب می‌شناسیم. کارگردان، نویسنده و بازیگری که حالا تعداد سال‌های فعالیت او به 31 رسیده. رشته تحصیلی او آمار انفورماتیک است و سال 70 پایش به دنیای هنر باز شد. وقتی که برای گذراندن کلاس‌های فیلنامه نویسی سیف الله داد راهی تهران شد. دو سال بعد «من زمین را دوست دارم» را برای ابوالحسن داوودی نوشت و به این ترتیب رسما وارد عرصه نویسندگی سینما شد. قاسمخانی را بیشتر با سریال‌های 90 شبی به یاد می‌آوریم با این حال تعداد فیلم‌های پر مخاطبش هم کم نیستند. سال‌های زیادی را به عنوان نویسنده و مشاور کارگردان در پروژه‌های مختلف فعالیت کرد تا بالاخره در سال 95 اولین فیلم سینمایی خودش را کارگردانی کرد. با اینکه قاسمخانی خیلی از فضای کارگردانی خوشش نمی‌آید ولی دو سال بعد با فیلم «خوب، بد، جلف؛ ارتش سری» به عنوان تنها فیلم کمدی جشنواره 98 شرکت کرد و بعدتر سریال «خوب، بد، جلف- رادیواکتیو» را کارگردانی کرد و حالا این شب‌ها با کارگردانی مشترک سریال «روزی روزگاری مریخ» در شبکه نمایش خانگی حضور دارد.

اطلاعات فوری

متولد: 30 دی 1345 (56 سال)

فارغ التحصیل: رشته آمار و انفورماتیک

شروع به کار: 1372 ( 27 سالگی)

نقطه عطف: 1382 (مارمولک)

نقطه تغییر: 1395 (خوب، بد، جلف)

افتخارات: برنده جایزه بهترین فیلمنامه برای «دختری با کفش‌های کتانی» از جشن خانه سینما، برنده سیمرغ بهترین فیلمانه برای فیلم «مارمولک، برنده سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران برای فیلم «خوب، بد، جلف».

دیالوگ‌های برتر پیمان قاسم خانی

• اسم مهران مدیری همیشه روی پیشانی من است!
• من سیاست را از همیشه دیدگاه فرهنگ نگاه می‌کنم و طبعا طرفدار گروهی هستم که به فرهنگ بهای بیشتری بدهد. واقعیت این است که من بیشتر سیاستگذاری فرهنگی مملکت را دنبال می‌کنم. من پس از با تغییر وزیر ارشاد تفاوت چندانی مشاهده نکردم بنابراین اسامی علیرغم احترامی که برایشان قائل هستم فرق چندانی برایم ندارد؛ فکر می‌کنم اتفاق بزرگ‌تری باید رخ بدهد. شاید سیاست‌های فرهنگی با یک شخص قرار نیست تغییر کند
• همیشه اهالی فرهنگ تحت فشارهایی بودند، ما همیشه سانسور شدیم. تصورم این است که ما کمی به فضای بیشتری برای تنفس و اعتماد بیشتر احتیاج داریم. من بیشتر سرگرم کارهای خودم هستم اما قطعا در دوران آقای روحانی احساس بهتری دارم تا دوره قبل ولی فشارهای بیرونی را هم درک می‌کنم.
• من قبل از دوره اصلاحات، در دوره وزارت آقای میرسلیم دو فیلمنامه نوشتم که رد شد. هیچ‌وقت نفهمیدم چرا رد شد! کمی سرخورده شدم در حدی که می‌خواستم این کار را رها کنم
• ساختن فضای ابزورد کار هر کسی نیست، مهران آن فضا را درست می‌کرد و حتی آن را ابزوردتر می‌کرد. ما بستر را به مهران مدیری می‌دادیم و او پاس گل را خیلی خوب می‌گرفت، بهترین گل‌ها را می‌زد و نتیجه بسیار خوب از آب در می‌آمد
• اختلاف من و مهران از آنجایی شروع شد که دیگر حرف مشترک با هم نداشتیم و جنس کارهایی که انجام می‌دادیم نزدیک هم نبود. من دوست داشتم در سینما کار کنم و از سریال خسته شده بودم. بارها پیشنهاد کردم که به سمت سینما برویم اما آن تیم علاقه‌ای نداشتند
• شماره مهران مدیری را ندارم. بی تعارف ما دوست صمیمی هم نیستیم و ارتباطی با هم نداریم. منظور و لحن خاصی نداشتم.
• تصور من راجع به سینما این است که خودم آنقدر بیرون از سینما حالم بد است و بدبختی دارم که دوست دارم دو ساعتی که در سینما هستم و فیلم می‌بینم؛ حالم بهتر شود. ولی آدم نمی‌تواند سینمای جدی و واقعگرا و تلخ را نیز نادیده بگیرد و نقض کند.
• من همه‌جا این را گفته‌ام و باز هم می‌گویم که من از لحاظ تکنیکی خیلی تعطیل بودم و حمید(فرخ نژاد) در این زمینه به شدت مسلط است و کمکم کرد. یعنی من حدس می‌زدم که مسلط باشد، ولی سر فیلم (خوب، بد، جلف) فهمیدم که چقدر بیشتر بلد است و واقعا از لحاظ تکنیکی یک چیزهایی می‌گفت که من برق از چشمانش می‌پرید و نمی‌فهمیدم معنی‌اش چیست!
• یک عمر است که به من درباره «مارمولک» همین را می‌گویند که اقتباسی است و من هر بار انکار می‌کنم. من تنها از «بینوایان» ایده‌هایی برای این فیلم گرفته بودم

نظر دیگران در مورد پیمان قاسمخانی

• بهاره رهنما: پیمان قاسم‌خانی هم همیشه بهترین دوست و آدم عزیز زندگی من هست و خواهد بود و بی اندازه بزرگ و محترم. آن دسته بیمارین روحی که منتظر جنگ بین ما و آزار فرزندمان هستند هم بی شک در حسرت این آرزو خواهند ماند.
• رسول صدرعاملی: قاسم‌خانی یک فیلم‌نامه خوب درباره سینمای اجتماعی (دختری با کفش‌های کتانی) نوشت اما متأسفانه دیگر این مسیر را ادامه نداد و بیشتر به سمت سینمای کمدی رفت.
• پژمان جمشیدی: پیمان قاسم خانی یکی از بهترین سینماگرانی است که در زمینه کمدی فعالیت می‌کند. به دلیل مشکلات ممیزی زیادی که وجود دارد ساخت فیلم کمدی دشوار است. اما قاسم خانی به دلیل اینکه فضا را به خوبی می‌شناسد به درستی توانسته جایگاه خود را در فضای کارهای کمدی چه در سینما و چه در تلویزیون بیابد
• مهران مدیری: اینکه پیمان هم گفته شماره من را ندارد احتمالا شوخی کرده است٬‌ چون تا همین یکی دو کار اخیر زمانی که در بعضی بخش‌های فیلمنامه سئوالی داشتیم با پیمان تماس می‌گرفتیم و صحبت می‌کردیم.
• شقایق دهقان: چند وقت پیش داشتم با پیمان قاسم‌خانی صحبت می‌کردم به او گفتم خیلی از این کارگردانان با نویسنده‌های مختلفی کار کردند ولی وقتی با شما کار کرده‌اند کارشان خیلی بیشتر و بهتر دیده شده است ولی تنها کسی که شما نتوانستید بر او غالب شوید رامبد جوان بوده است

سال شمار کارنامه فعالیت‌های سینمایی قاسم‌خانی

1370 تا 1376 یک ستاره

پای پیمان قاسمخانی سال 72 با «من زمین را دوست دارم» به سینما باز شد. بعد از نویسندگی یکی دو کار سینمایی، بازیگری را هم تجربه کرد. اما در سال 76 با حضور کمرنگ در یک سریال تلویزیونی به عنوان نویسنده، وارد عرصه سریال نویسی هم شد.

1380 تا 1387 صعود 4 ستاره

تجربه قبلی نوشتن سریال، برای او چند سریال دیگر هم به همراه دارد. «خانه ما»، «پاورچین» و «نقطه چین» و «کمربندها را ببندیم» حاصل همین دوره است. مهران مدیری و پیمان که تازه همدیگر را پیدا کرده بودند، بیخیال داستان نشدند و سه سریال دیگر هم ساختند. «باغ مظفر»، «مرد هزار چهره» و «شب‌های برره» که هنوز هم به عنوان پر بیننده ترین سریال تلویزیونی رکورد دار است. اما کار تلویزیونی برای یک نویسنده جوان و جویای نام راضی کننده نبود. هم زمان و در 3 سال، چهار فیلم سینمایی را نوشت که هر کدام گیشه‌دار زمان خود بودند. دوره‌ای که با «نان، عشق، موتور 1000» شروع شد. با «مارمولک» شدت گرفت و با «نقاب» و «مکس» ادامه پیدا کرد.

1388 تا 1392 صعود دو ستاره

شاید سن پطرزبورگ مهم ترین فیلم این دوره از فعالیت حرفه‌ای پیمان قاسم خانی باشد. او در این فیلم علاوه بر نویسندگی، بازی هم کرد. تا قبل از این، هنوز خیلی‌ها او را نمی‌شناختند. فقط آنها که اهل سینما و فیلم و سریال بودند اندک شناختی از او داشتند. بعد از اکران سن پطرزبورگ، پیمان بلافاصله چهره شد و خیلی‌ها تازه آن موقع فهمیدند نویسنده برره و نقطه چین کیست! این اولین همکاری او با بهروز افخمی بود. بعد از آن نوبت رامبد جوان بود که بعد از تجربه موفق «مسافران» سراغ پیمان برود و نویسندگی «ورود آقایان ممنوع» را به او بسپارد. دو فیلم آخر او در این دوره، یکی «طبقه حساس»، همکاری مجدد او با کمال تبریزی بود و دیگری حضور در فیلم «زندگی مشترک آقای محمدی و بانو» به عنوا ن بازیگر بود. او نویسندگی «ساختمان پزشکان» و «پژمان» را هم در همین دوره انجام داد.

1395 تا 1399 صعود تک ستاره

کارگردانی، پله بعدی پیمان در ادامه مسیر هنری او بود. او در سال 94-95 خوب، بد، جلف را نوشت و خودش هم کارگردانی کرد تا فعالیت او وارد عرصه جدیدی شود. این فیلم در جشنواره همان سال به نمایش در آمد و در رقابت با گشت ارشاد، دیگر فیلم کمدی آن سال، توانست نظر مخاطبان را به خودش جلب کند. با اینکه «خوب بد جلف» نتوانست نظر داوران و منتقدان را جلب کند، اما بازخوردهای مخاطبان باعث شد تا پیمان تصمیم بگیرد قسمت دوم این فیلم را هم بسازد و راهی جشنواره کند. بعد از موفقیت این دو فیلم، قاسمخانی به همراه محسن چگینی سریال «خوب، بد، جلف؛ رادیواکتیو» را برای نمایش خانگی ساختند که نتیجه خوبی نداشت و موفقیت های قبلی را هم زیر سوال برد.

1400-1401 صعود دوباره

قاسمخانی در تمام این سال ها ثابت کرده که حتی در بدترین شرایط هم آثارش حرف های شنیدنی ای دارند و بدترین کارهایش هم ارزش یکبار دیدن دارند. سال 97 طلسم کار نکردن مدیری و قاسمخانی شکست و سریال نمایش خانگی «دراکولا» را باهم کار کردند و سه سال بعد «دراکولا» را ساختند و خروجی کار، یاداور سال های خوش همکاری شان بود. پیمان قاسمخانی دو سال پیش هم در فیلم «چپ راست» بازی کرد که متاسفانه هنوز اکران نشده است. در نهایت هم قاسمخانی امسال با نگارش و کارگردانی سریال نمایش خانگی «روزی روزگاری مریخ» به عرصه نمایش برگشت که در ابتدا مورد توجه قرار نگرفت ولی در ادامه مخاطب ثابتی پیدا کرد.