4 تا کارمند بانک 6 روزه که گروگان گرفته شدن ولی به جای اینکه بترسن، دارن با گروگان گیر دل میدن و قلوه میگیرن و حتی از اینکه توی همچین موقعیتی قرار گرفتن، خوشحالن. عجیبه نه؟ امروز میخوایم راجع به همین عجیب بودن سندرم استکهلم صحبت کنیم.
سال 1973 بود که یان اریک اولسن که آزادی مشروط داشت، تصمیم گرفت به همراه دوستاش از بزرگترین بانک استکهلم دزدی کنه و تمام پول های شهر رو به جیب بزنه. اما موقع فرار از بانک، به مشکل میخورن و مجبور میشن سه زن و یه مرد از کارمندای بانک رو گروگان بگیرن. پلیس سریع خودش رو میرسونه و اولسن و دوستاش مجبور میشن همراه گروگان ها 6 روز داخل بانک بمونن. توی این مدت پلیس تمام تلاشش رو کرد تا گروگان ها رو آزاد کنه ولی گروگان ها به شکل عجیب و غریبی به اولسن احساس خوبی پیدا کرده بودن و هیچکدوم حاضر نشدن با پلیس همکاری کنن. وقتی گروگان‌ها آزاد شدن، هیچکدومشون توی دادگاه علیه گروگان‌گیرها شهادت ندادن و حتی براشون پول هم جمع کردن. نکته جالب ماجرا این بود که اولسن از گروگان ها شاکی بود و توی یه مصاحبه ش گفته: «تقصیر گروگان‌ها بود. هرچی بهشون میگفتم انجام میدادن. اگه اونا نبودن، شاید الان من اینجا نبودم. چرا هیچکدوم به من حمله نکردن؟ اونا مارو مجبور میکردن کاری نکنیم و فقط حرف بزنیم و همدیگه رو بیشتر بشناسیم.»
سندرم استکهلم در ایران
اگه فکر میکنین این اتفاق استثناس و دیگه مشابهش تکرار نشده، سخت در اشتباهین. چون اگه اینجوری بود که به سندرم تبدیل نمیشد. مشهورترین مورد سندرم استکهلم در مورد خانومیه به اسم «پاتریشیا هرست». این خانوم 10 هفته گروگان گرفته شده بود ولی توی سرقت از بانک به گروگان گیرهاش کمک میکرد. بعدا ازش پرسیدن چرا این کارها رو میکردی، میگفت منو شست و شوی مغزی داده بودن و فکر میکردم افکار رادیکالشون باعث میشه دنیا جای بهتری بشه. شاید براتون جالب بشه که سندرم استکهلم با گروگانگیری معروف سفارت آمریکا در ایران، بین عموم مردم معروف شد. چون ادمای سفارت از گروگان ها راضی بودن.
چرا سندرم استکهلم اتفاق میفته؟
خیلیا روی این سندرم تحقیق کردن تا بفهمن چرا همچین مسئله ای پیش میاد. دیدن که این کار یه جور مکانزیم دفاعیه و وقتی آدما احساس درماندگی میکنن با گروگانگیرشون همراه میشن تا شرایط رو برای خودشون آسونتر کنن. گروگان گیرها با روش گس لایتینگ یا باج گیری عاطفی، توی ذهن گروگان ها یه نوع دستکاری روانشناختی ایجاد میکنن که بذر شک رو توی ذهنشون بکارن و باعث بشن به حافظه، تجربیات و قضاوت هاشون شک کنن. آمارها نشون میده که 5 تا 8 درصد از کسایی که گروگان گرفته میشن، دچار سندرم استکهلم میشن و این ارتباط عاطفی میتونه روزها، هفته ها و حتی ماه ها طول بکشه که تبعات بدی هم به همراه داره.
عوارض سندرم استکهلم چیه؟
فردی که به سندرم استکهلم مبتلا میشه اغلب علائم استرس پس از سانحه را تجربه می کنه. مثلا: کابوس می بینه، دچار بی خوابی میشه، مدام به گذشته فکر میکنه، دچار سردرگمی میشه و دیگه نمیتونه به سادگی به بقیه اعتماد کنه.
ممکنه ما هم دچار سندرم استکهلم باشیم!
گروگان گیری ها نمونه های ملموسی از سندرم استکلهم هستن ولی مواردی از این سندرم هست که نامحسوسن و شاید سال ها دچارش باشیم و اصلا متوجه نباشیم. مثلا رابطه های بچه ها و با والدین ناسالم یکی از نمونه‌های بارز سندرم استکهلمه. مثلا دهه شصتی ها اکثرا از پدر و مادرشون کتک میخوردن و بد رفتاری می دیدن ولی در نهایت نمیتونن بگن پدر و مادر بدی داشتن چون دوسشون دارن و هرچقدرم ته دلشون از رفتارشون ناراحت باشن بازم نمیتونن بگن خونواده بدی داشتن. نمونه دیگه این سندرم توی روابط عاطفیه. بارها دیدیم که دختر و پسر به هم آزار روحی و حتی جسمی میرسونن ولی طرف مظلوم دلش نمیاد از رابطه در بیاد چون به زعم خودش دوسش داره. نمونه بزرگتر سندرم استکهلم توی کشورهای توتالیتر و دیکتاتوریه. طرف میدونه که دارن حقش رو میخورن ولی میگه تقصیر اینا چیه؟ نمیذارن درست کار کنن. یا حالا اینا برن کی میخواد بیاد به جاشون؟ یا میگن درسته اوضاع خوب نیست ولی عوضش امنیت داریم.
چطور از سندرم استکهلم نجات پیدا کنیم؟
معمولا نمیتونیم این مسئله رو تنهایی حل کنیم چون انقدر طرفمون رو دوست داریم که نمیتونیم مشکلاتش رو ببینیم یا وقتی ازش فاصله میگیریم دلمون تنگ میشه و دوباره برمیگردیم سر نقطه اول. خب پس باید چی کار کنیم؟
1- باید بریم پیش مشاور و از متخصص کمک بگیریم
2- باید قلاب گیر افتادن مون رو پیدا کنیم و بدونیم چرا از آزارگرمون خوشمون میاد
3- روی زمان حال تمرکز کنیم نه اتفاق هایی که در گذشته رخ داده
4- خود مراقبتی داشته باشیم و تا جای ممکن توی موقعیت های مشابه قرار نگیریم
5- روابط سالم برقرار کنیم و روی آینده تمرکز کنیم
سندرم لیما چیه؟
کاملا برعکس سندرم استکهلمه. توی این سندرم گروگان گیرها، عاشق قربانی هاشون میشن و هرچیزی که لازم داشته باشن براشون تهیه میکنن. سندرم لیما به خاطر گروگان گیری سال 96 میلادی سفارت ژاپن توی شهر لیما به این اسم معروف شد.
سندرم لندن چیه؟
وقتی گروگان ها گوش به حرف ندن و به شدت با گروگان گیرها جر و بحث کنن در اصطلاح دچار سندرم لندن شدن. این سندرم اولین بار سال 81 میلادی توی لندن اتفاق افتاد و معمولا به خون و خون ریزی منجر میشه.
من محتوا رو از منابع مختلفی جمع آوری کردیم ولی منبع اصلیم دانشنامه بریتانیکا است. برای تماشای ویدئوی این محتوا توی یوتوب و توی آپارات کلیک کنید.
