هیدروکسید پتاسیم (Potassium Hydroxide) که با فرمول شیمیایی KOH شناخته میشود، یکی از ترکیبات قلیایی بسیار پرکاربرد در صنایع شیمیایی، دارویی، غذایی و بهویژه کشاورزی است. این ماده بهعنوان یک قلیای قوی و منبع اصلی یون پتاسیم (K⁺) شناخته میشود. از آنجا که پتاسیم یکی از سه عنصر حیاتی برای رشد گیاهان در کنار نیتروژن و فسفر است، هیدروکسید پتاسیم جایگاه ویژهای در تولید انواع کودهای کشاورزی پیدا کرده است.
شرکت رز تجارت سمیر بهعنوان یکی از تأمینکنندگان معتبر مواد اولیه شیمیایی در ایران، در این مقاله به بررسی علمی هیدروکسید پتاسیم و نقش کلیدی آن در تولید کودهای کشاورزی میپردازد.
فرمول شیمیایی: KOH
جرم مولکولی: 56.11 g/mol
شکل ظاهری: جامد سفید یا بیرنگ، اغلب بهصورت پرک یا گرانول عرضه میشود.
انحلالپذیری: بهشدت محلول در آب، با تولید گرمای زیاد (واکنش گرمازا).
ویژگی شیمیایی: باز قوی با pH نزدیک به ۱۴ در محلولهای غلیظ.
نام رایج: پتاس کاستیک (Caustic Potash).
جدول مشخصات اصلی هیدروکسید پتاسیم
فرمول شیمیایی
KOH
جرم مولکولی
56.11 g/mol
نقطه ذوب
360 C°
نقطه جوش
1327 C°
چگالی
2.12 g/cm³
پتاسیم سومین عنصر ضروری گیاه پس از نیتروژن و فسفر است و حدود ۲–۵٪ از وزن خشک گیاه را تشکیل میدهد.
نقشهای اصلی پتاسیم در گیاه عبارتند از:
تنظیم فشار اسمزی سلولها و انتقال مواد غذایی.
افزایش مقاومت گیاه به خشکی، شوری و بیماریها.
بهبود رنگ، طعم و کیفیت میوهها.
تحریک آنزیمهای کلیدی در فتوسنتز و سنتز پروتئین.
افزایش استحکام ساقه و کاهش خوابیدگی در غلات.
کمبود پتاسیم معمولاً با علائمی مثل زردی حاشیه برگها، لکههای نکروتیک و کاهش کیفیت محصول شناخته میشود.
KOH به دلیل انحلالپذیری بسیار بالا، یکی از بهترین منابع پتاسیم محلول در آب است. این ویژگی آن را برای تولید کودهای مایع پتاسیم ایدهآل میکند؛ کودهایی که در سیستمهای آبیاری قطرهای و محلولپاشی استفاده میشوند.
هیدروکسید پتاسیم در فرمولاسیون بسیاری از کودهای NPK مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا بهراحتی با فسفاتها و نیتراتها ترکیب میشود و ترکیبات پایدار ایجاد میکند.
یکی از کاربردهای مهم KOH در کشاورزی، استفاده بهعنوان باز قوی برای استخراج اسید هیومیک از لئوناردیت یا مواد آلی است. محلولهای قلیایی KOH باعث حلشدن هیومیک اسید میشوند و در نهایت کودهای هیومیک اسید مایع تولید میگردند.
KOH به دلیل خاصیت قلیایی خود، در تنظیم pH محلولهای کود مایع نیز بهکار میرود. این موضوع در پایدارسازی کودهای ترکیبی و افزایش جذب عناصر ریزمغذی اهمیت دارد.
انحلالپذیری بالا : جذب سریعتر توسط ریشه یا برگ.
فاقد یون کلر (Cl⁻): مناسب برای محصولات حساس به کلر مثل توتون، سیبزمینی، مرکبات و انگور.
قابلیت ترکیب با سایر مواد: امکان تولید کودهای مایع ترکیبی (NPK + هیومیک).
افزایش عملکرد محصول: تحقیقات نشان داده مصرف کودهای پتاسیمی محلول میتواند عملکرد محصولاتی مثل گندم، ذرت و برنج را ۲۰–۳۰٪ افزایش دهد.
بهبود کیفیت محصولات باغی: افزایش قند میوه، بهبود رنگ و افزایش ماندگاری پس از برداشت.
خورندگی بالا: KOH بهشدت خورنده است و تماس با پوست یا چشم میتواند آسیب جدی ایجاد کند.
واکنش گرمازا با آب: هنگام حلکردن در آب، گرمای زیادی آزاد میشود. بنابراین باید بهآرامی و با رعایت نکات ایمنی انجام شود.
لزوم کنترل pH: استفاده بیش از حد از KOH در کودهای مایع میتواند pH محلول را بیش از حد بالا ببرد و موجب سوختگی برگ شود.
نیاز به تجهیزات ایمنی: دستکش، عینک و ماسک هنگام کار با این ماده الزامی است.
هیدروکسید پتاسیم یکی از منابع مهم و استراتژیک پتاسیم در کشاورزی مدرن است. این ترکیب به دلیل انحلالپذیری بسیار بالا، نبود کلر، قابلیت ترکیب با مواد دیگر و نقش کلیدی در تولید کودهای هیومیک اسید و NPK، جایگاه ویژهای در فرمولاسیون کودهای کشاورزی دارد.
شرکت رز تجارت با واردات مستقیم هیدروکسید پتاسیم و سایر مواد اولیه شیمیایی، امکان تأمین مطمئن این ماده حیاتی برای صنایع کشاورزی و تولیدکنندگان کود را فراهم کرده است.اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره مشخصات فنی و کاربردهای صنعتی KOH داشته باشید، کافیست اسم رز تجارت سمیر را در گوگل سرچ کنید.
