تنفس دهانی، نشانه ها، علل و درمان
نفس از طریق دهان به جای بینی یا تنفس دهانی (به انگلیسی: mouth breathing) می تواند تعداد زیادی علائم ناخوشایند را به همراه داشته باشد.
- اگرچه تنفس از طریق دهان به دلایل مختلفی در بزرگسالان و کودکان اتفاق می افتد، اما علت اصلی معمولاً انسداد بینی است.
- هنگامی که به طور عادی از طریق بینی نفس می کشیم، هوای ورودی قبل از رسیدن به ریه ها گرم و مرطوب می شود. اگر فردی برای تنفس از طریق بینی مشکل داشته باشد، مجبور می شود از طریق دهان هوای سرد و خشک تنفس کند.
فهرست عناوین
1. چه زمان هایی مجبور به نفس کشیدن از طریق دهان هستیم؟
2. علائم تنفس دهانی
2.1. علائم تنفس دهانی در کودکان
3. علت تنفس از طریق دهان
3.1. علل دیگر تنفس دهانی
4. عوامل موثر در افزایش احتمال تنفس دهانی
5. تشخیص تنفس دهانی
6. آیا تنفس دهانی مضر است؟
6.1. عوارض تنفس دهانی در کودکان
7. درمان تنفس دهانی
7.1. درمان تنفس دهانی در کودکان
8. پیشگیری از تنفس از طریق دهان
تنفس اکسیژن مورد نیاز بدن را تامین می کند. همچنین امکان خارج کردن CO2 را نیز برای ما فراهم می کند. برای رساندن اکسیژن به بدن دو راه وجود دارد: بینی و دهان. افراد سالم این امکان را دارند که هم از طریق بینی و هم از طریق دهان خود نفس بکشند. نفس کشیدن از طریق دهان تنها مخصوص زمان هایی است که چاره ای جز این کار نداریم مثلا زمانی که به دلیل آلرژی و یا سرماخوردگی دچار گرفتگی بینی شده باشیم.
همچنین هنگامی که مشغول انجام ورزش های سنگین هستیم نیز تنفس دهانی باعث دریافت مقدار زیادی از اکسیژن مورد نیاز بدن می شود. اما تنفس از طریق دهان به صورت مداوم به ویژه در هنگام خواب می تواند برای سلامت بدن مشکلاتی را ایجاد کند. تنفس دهانی در کودکان می تواند باعث کج شدن دندان ها، تغییر شکل صورت و یا کاهش رشد شود. تنفس دهانی در بزرگسالان باعث بوی بد دهان و ابتلا به بیماری لثه می شود. حتی ممکن است باعث ایجاد بیماری های جدی تر و خطرناک تری نیز بشود.
تشخیص تنفس دهانی به ویژه در هنگام خواب کار دشواری است. افرادی که در هنگام خواب از طریق دهان نفس می کشند ممکن است دارای علائم زیر باشند:
- خشکی دهان: ممکن است فردی که با دهان نفس می کشد بتواند در طول روز، خشکی دهان خود را برطرف کند. اما در طول شب، دهان دوباره خشک خواهد شد.
- التهاب لثه: به دلیل تنفس از راه دهان در شب، تمام بافت های نرم دهان خشک خواهد شد. بنابراین این افراد حتی اگر دهان و دندان سالمی داشته باشند، همواره دارای لثه های قرمز و ملتهب هستند. در بزرگسالان همچنین ممکن است این امر منجر به خونریزی های مکرر لثه و پوسیدگی دندان شود.
- هالیتوز یا بوی بد دهان: به دلیل اینکه تنفس از راه دهان باعث خشکی بیش از حد می شود، می تواند منجر به بوی بد دهان نیز بشود. بسیاری از افراد حتی با شستن مکرر دندان و جویدن آدامس نیز باز از بوی بد دهان رنج می برند. این بوی بد دهان به دلیل تحلیل لثه ها است.
- خشکی و خارش پشت گلو: یکی دیگر از نشانه های تنفس از دهان در طول شب خشکی و خارش پشت گلو پس از بیدار شدن است. در صورتی که این نشانه ها را دارید، هنگامی که از خواب بیدار شدید، یکی از سوراخ های بینی خود را ببندید و در حالی که دهانتان بسته است، نفس بکشید. سپس طرف دیگر را امتحان کنید. هرگونه مشکل در استنشاق می تواند به دلیل مسدود بودن یکی از راه های بینی باشد
- گرفتگی صدا
- خستگی در هنگام بیدار شدن از خواب و تحریک پذیری
- خستگی مزمن
- کاهش تمرکز و گیجی
- سیاه شدن زیر چشم ها
کودکان ممکن است توانایی لازم برای بیان علائم و مشکلات خود را نداشته باشند. کودکانی که در هنگام خواب با دهان نفس می کشند همانند بزرگسالان خروپف می کنند و دهانشان باز است. کودکانی که در طول روز نیز با دهان نفس می کشند دچار علائم زیر هستند:
- سرعت رشد کندتر از حد طبیعی
- زود رنجی و خلق تنگ
- افزایش گریه های شبانه
- لوزه های بزرگ
- لب های خشک و ترک خورده
- مشکلات تمرکز در مدرسه
- خواب آلودگی در روز
ممکن است پزشک در تشخیص بیماری کودکانی که در مدرسه دچار اختلالات تمرکز هستند دچار خطا شود و بیماری او را به اشتباه اختلال کم توجهی یا ADD تشخیص دهد.
علت اصلی تنفس دهانی در بیشتر موارد انسداد مجاری بینی است. در این شرایط ممکن است مجرای بینی کاملا بسته باشد و یا فقط بخشی از آن دچار انسداد شده باشد. انسداد بینی باعث می شود که بدن به صورت خودکار به مسیر دوم تامین اکسیژن بدن یعنی دهان اتکا کند. دلایل زیادی برای انسداد مجاری بینی وجود دارد. از جمله ی آن ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- گرفتگی بینی ناشی از آلرژی، سرماخوردگی یا سینوزیت
- بزرگ شدن آدنوئید ها
- پلیپ بینی که توده ای خوشخیم در مخاط بینی است.
- شکل بینی
- تومورها ( در موارد نادر)
- بعضی از بچه ها این کار را از روی عادت انجام می دهند.
- برخی دیگر ممکن است به دلیل مشکلات بایت (وضعیت بسته بودن فک ها و قرارگیری دندان ها روی هم) باشد. یا وضعیت فک و دندان ممکن است به گونه ای باشد که هنگام خواب، لبهای آنها کاملاً بسته نشود.
- کودک ممکن است از مشکل بزرگ شدن غیر طبیعی لوزه نیز رنج ببرد که می تواند مانع تنفس شود.
- تنفس دهانی ممکن است در اثر نقص هنگام تولد، مانند انحراف تیغه ی بینی (سپتوم) اتفاق بیفتد که ممکن است تنفس از طریق بینی را دشوارتر کند. این نقص حتی می تواند یک تغییر شکل اسکلتی باشد که باعث می شود تنفس فرد با دهان راحت تر باشد.
- برخی افراد به ویژه افراد سالخورده به دلیل مصرف دارو دچار مشکل تنفس دهانی و به عارضه ی زروستومی (خشکی دهان) دچار می شوند. در این شرایط خشکی دهان می تواند دردناک باشد و احساسی مانند سوزش در دهان ایجاد کند.
- تنفس از طریق دهان همچنین می تواند از عوارض آسیب دیدن غدد در طول شیمی درمانی و پرتو درمانی ایجاد شود.
ادامه ی مقاله را در سایت دنتچی بخوانید:
خشکی دهان، علل نشانه ها و درمان آن
