دو سال از فیلتر تلگرام گذشته و این دو سال شاهد بازگشت کاربران این شبکه اجتماعی به فعالیت‌هایشان در این پلتفرم و بازداشت بارپرسی بوده‌ایم که دستور فیلتر آن را صادر کرده بود. تحولاتی که به نظر می‌رسد با اهداف مجریان فیلتر این شبکه مغایرت قابل توجهی دارد.
رویداد۲۴ دو سال از فیلتر اصلی‌ترین پیام‌رسان مورد استفاده مردم ایران یعنی تلگرام با ۴۵ میلیون کاربر که ۶۰ درصد از پهنای بانک اینترنت کشور را به خود اختصاص داده بود، می‌گذرد. در نظرسنجی‌ای که در مهر ماه ۱۳۹۷، حدود ۶ ماه پس از فیلترینگ تلگرام، توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران انجام شد، مشخص شد که با وجود فشار گسترده حکومت ایران برای مجبور کردن مردم به استفاده از پیام رسان‌های داخلی به جای تلگرام، باز هم اکثریت کاربران از این پیام رسان استفاده می‌کنند.
طبق این نظرسنجی، ۶۲/۵ درصد از پاسخگویان اعلام کردند قبل از فیلتر تلگرام از این پیام‌رسان استفاده می‌کردند و در مهر ماه ۱۳۹۷، حدود ۴۷/۳ درصد از کل پاسخگویان اعلام کرده‌اند همچنان از تلگرام استفاده می‌کنند که این عدد نسبت به خرداد ماه تقریباً ثابت مانده است. نتایج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در اسفند ماه ۹۷ حدود ۷۱ درصد جوانان ۱۸ تا ۲۹ ساله از تلگرام استفاده می‌کنند.
اولین بار در دی ماه ۹۶ و در جریان اعتراضات سراسری مردم، تلگرام برای مدت یک هفته از دسترسی خارج شد. از آن تاریخ به بعد اتفاقات زیادی در کشور افتاد؛ قرار شد فیلترینگ به گونه‌ای انجام شود که در هیچ شرایطی قابل بازگشت نباشد. این اتفاق البته از توان ایران خارج بود. میلیاردها تومان پول بیت المال به جیب پیام‌رسان‌های داخلی رفت و هیچکدام نتیجه‌ای نداد و در آخرین اتفاق «سروش» هم برای فروش گذاشته شد. نمایندگان مجلس وزیر ارتباطات را بازخواست کردند که چرا پول بیشتری به پیام‌رسان‌های داخلی اختصاص نمی‌دهد. خبرگزاری‌های اصولگرا یکی یکی از تلگرام خارج شدند و سرانجام یکی یکی با بهانه‌های مختلف به تلگرام بازگشتند.
چند وکیل دادگستری از بیژن قاسم زاده بازپرس صادر کننده حکم فیلترینگ تلگرام شکایت کردند و طبیعی بود این شکایت به هیچ جایی ختم نخواهد شد. بازپرس صادر کننده حکم فیلترینگ تلگرام در پرونده دیگری مربوط به فساد قضات به عنوان «برخورد با فساد در قوه قضائیه» بازداشت شد.
روح الله زم که عامل اصلی فیلترینگ تلگرام بود، در عملیاتی که هنوز جزییات آن مشخص نیست، بازداشت شد. کانال آمدنیوز به دست سپاه افتاد و پس از آن گفته شد احتمال رفع فیلترینگ تلگرام وجود دارد، اما گویا خبری نیست که نیست.
در جدیدترین اتفاق ۴۰۰ طلبه حوزه‌های علمیه در نامه‌ای از رییس قوه قضائیه خواستند عاملان ولنگاری فاجعه بار فضای مجازی کشور، آقایان آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی را بازداشت و محاکمه کند. علیرضا زاکانی هم به آنها دست مریزاد گفت.
به گزارش رویداد۲۴ حال دو سال از فیلترینگ تلگرام گذشته و آمار‌ها نشان می‌دهد کاربران راهشان را به سمت این پلتفرم پیدا کرده‌اند. همه نهاد‌های دولتی و حاکمیتی از جمله صدا و سیما و سپاه کانال‌های فعالی در این شبکه اجتماعی دارند و محتوای منتشر شده در این شبکه زیر ذره‌بین است.
این گراف تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی مختلف اعم از اینستاگرام، تلگرام، واتس اپ و سروش را در ایران به میلیون نفر نشان می‌دهد. بر اساس این گراف که تا ماه مارس ۲۰۱۹ را بررسی کرده، اگرچه تعداد کاربران تلگرام در یک دوره کوتاه نزولی بوده، اما دوباره سیر صعودی پیدا کرده است. این گراف همچنین صعود و نزول استفاده از سروش در دوران قطعی تلگرام در جریان دی ماه ۹۶ و پس از آن را نشان می‌دهد.
آذری جهرمی در ۲۶ اردیبهشت ۹۷ اعلام کرده بود که کاربران شبکه‌های اجتماعی در حال مقاومت در برابر دستور قضایی هستند و متاسفانه فیلترشکن‌ها درحال ترویج است.
فیلترینگ راه حل مقابله با گسترش شبکه‌های اجتماعی در ایران نیست. پیش از این رویداد۲۴ در گزارشی نتایج پژوهش‌هایی را بررسی کرده که نشان می‌داد کشور‌هایی در فیلترینگ تلگرام موفق ظاهر شدند که مانند چین قبل از اعمال سیاست‌های سلبی، شبکه‌های جایگزین را معرفی کرده و به عادت و رفتار کاربران شبکه‌های اجتماعی توجه کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد وی پی ان همواره مشکلات فیلترینگ رادر این برطرف کرده است. همواره نوع کارکرد وی پی ان و عدم فیلترینگ سایت‌های فروش آنها سوالات بسیاری را برای مردم ایجاد کرده، اما به نظر می‌رسد حاکمیت این مشکل را نیز رفع کرده و اخیرا رییس مرکز ملی فضای مجازی ایران و دبیر شورای عالی فضای مجازی، حسن فیروز آبادی از راه اندازی وی‌پی‌ان‌های قانونی خبر داد.
فعلا ایران تنها کشوری است که فیلترینگ اعمال کرده و خودش فیلترشکن می‌فروشد! این ناباورانه‌ترین اتفاق در کشور تصمیم‌های ناگهانی و متناقض است. تجربه تاریخی در تمام دنیا نشان داده هیچگاه سانسور و ممیزی نتوانسته راه مناسبی برای برخورد پدیده‌ها باشد و در ایران نیز اینگونه که مشخص است فیلترینگ نتیجه‌ای نداده و بازگشت تمام رسانه‌های اصولگرا به تلگرام همین موضوع را نشان می‌دهد، در این میان فقط درآمد جدیدی برای شغل جدید فروش فیلترشکن به دست آمد.
