جالب که بدونید واژه یوتانازی به معنای «مرگ خوب» ریشه در زبان یونانی داره. در واقع طی این روش، انسان یا حیوان آسیب‌دیده یا بیمار که در حال مرگ هستش، از روی ترحم و با حداقل درد و ناراحتی کشته میشه تا بیش از این متحمل درد و رنج نشه.
اگرچه در مورد یوتانازی انسان هنوز بحثهای زیادی هست اما یوتانازی حیوانات قرنهاست که انجام میشه. امروزه اکثر کشورها قوانینی رو برای اتونازی حیوانات وضع کردن و حتما این کار باید توسط دامپزشکان مجاز یا تکنسینهای آموزش‌دیده انجام بشه. البته در موارد اضطراری این کار میتونه توسط پلیس در قالب شلیک مستقیم به حیوان هم صورت بگیره.
انجمن پزشکی دامپزشکی آمریکا (AVMA) معتقد که اوتانازی حیوانات از طریق تزریق سدیم پنتوباربیتال، بهترین روش از میان روش‌های موجود هستش. اگر نسبت به دلایل و دیگر روش‌های انجام یوتانازی حیوانات کنجکاو هستید، با ما همراه باشید.
اکثر صاحبان سگ یا گربه به دلیل بروز بیماریهای ناگهانی، آزاردهنده و غیر قابل درمان، بروز مشکلات رفتاری مثل پرخاشگری‌های غیر قابل کنترل یا افزایش سن حیوان درخواست انجام این کار رو میدن. گاهی در پناهگاههای نگهداری از حیوانات هم به دلیل ازدحام بیش‌ازحد، مشکلات رفتاری و مسائل مالی تصمیم به انجام یوتانازی گرفته میشه.
باید بدونید که گرفتن مجوزهای مربوط به حمل و نگهداری مواد شیمیایی مورد نیاز برای انجام اوتانازی، اجباری هستش. به همین خاطر خودتون نمی‌تونید بدون حضور دامپزشک برای انجام این کار اقدام کنید. یوتانازی باید در اسرع وقت با هدف قطع ناگهانی عملكردهاي تنفسي، گردش خون و فعاليت مغز به روش‌های مختلف انجام بشه، تا حیوان هیچ درد و ناراحتی احساس نکنه. از روش‌های رایج یوتانازی حیوانات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- استنشاق گاز بیهوشی یا آرام‌بخش: این روش اغلب برای حیوانات کوچک‌تر (کمتر از 7 کیلوگرم) و قبل از اعمال روش‌های فیزیکی ثانویه اتانازی مانند سر بریدن یا قطع نخاع انجام میشه تا حیوان درد کمتری احساس کنه و استرس زیادی بهش وارد نشه.
2- استنشاق گاز CO2: اگرچه روش موثری و باعث قطع ناگهانی عملكردهاي تنفسي میشه اما نوزادان جوندگان و خزندگان ممکن در برابر استنشاق CO2 مقاوم باشن. بههمینخاطر بهتر برای این گروه از حیوانات یک روش فیزیکی ثانویه برای تأیید مرگ اعمال بشه.
3- غوطه ور کردن حیوان در مواد شیمیایی: معمولا توسط موادی مثل MS 222 یا تراکئین به عنوان یک روش فیزیکی ثانویه استفاده میشه تا خفگی عامل مرگ حیوان بشه.
4- قطع نخاع حیوان: اصولا از این روش یوتانازی حیوانات برای پرندگان کوچک و موش‌ها بهخصوص موشهای نابالغ استفاده میشه. این روش نیاز به آموزش داره و باید تحت بیهوشی انجام بشه.
5- سر بریدن حیوان: اغلب برای جوندگان و خرگوشهای کوچک تحت بیهوشی و با ملاحظاتی انجام میشه.
6- تزریق انواع باربیتورات: تزریق آرامبخشها و خواب‌آورهایی مثل سدیم پنتوباربیتال یا کتامین / زیلازین با دوز بالا، برای اکثر گونههای حیوانی موثر و قابل قبول هستش.
حیواناتی مثل ماهیها، خزندگان و دوزیستان قابلیت این رو دارن که بعد از یوتانازی ضربان قلب پایین و کمبود اکسیژن رو تحمل کنن و دوباره احیا شن. به همین‌خاطر توصیه می‌کنیم بعد از یوتانازی، به مدت پنج دقیقه یا بیشتر وضعیت ضربان قلب حیوان رو با لمس ناحیه قفسه سینه ارزیابی کنین. حتی می‌تونید درخواست انجام نوار قلب بدید تا از مرگ حیوان مطمئن شید. تو مرحله بعد نور زیادی را به چشم حیوان بتابونید. اگر مرده باشه مردمک چشم گشاد شده و به هیچ نوری واکنش نمیده. حیوان اگر به روش تزریق دوز بالایی از آرامبخشها یوتانازی شده باشه، ممکن به تدریج الگوهای تنفسی کم‌عمق و نامنظمی از خودش بروز بده. پس حتما تا قطع کامل تنفس وضعیتش رو بررسی کنین.
بسیاری از محققان معتقدن که اگرچه یوتنایز کردن حیوانات روش بدی نیست اما اقدامات پیشگیرانه برای كاهش بروز اتانازی حیوانات میتونه نتایج بهتری داشته باشه. به‌همین‌دلیل توصیه می‌کنیم قبل از هر تصمیم و اقدامی با یک دامپزشک مشورت کنین.
منابع:
https://www.animallaw.info/article/brief-summary-animal-euthanasia
https://research.uci.edu/compliance/animalcare-use/research-policies-and-guidance/euthanasia.html
