بررسی تطبیقی کودکان کار
کار کودکان پدیده ای است که در پی توسعه شهر نشینی به سرعت رو به گسترش است، هر چند در گذشته نیز این پدیده وجود داشته اما امروز شکل تازه ای پیدا کرده است.
آمارهای تطبیقی از وضع کار کودکان در کشورهای توسعه یافته و روبه توسعه و بررسی روند های آن از روش توصیفی و اسنادی سود جسته است.
از دیدگاه سازمان های اجتماعی به بررسی یکی از مسائل در کشور یعنی پدیده کودکان کار می پردازیم.
بررسی ها نشان می دهد که 15ملیون کودک زیر 15سال در کشورهای جهان به ویژه در کشورهای جهان سوم بر اثر فقر ناگزیر از کارکردن هستند.
حال ما به پرسش های مهم در این پژوهش می پردازیم:
_جهان سوم در زمینه کار کودکان چه وضعی دارد؟
_وضع کار کودکان در کشور های صنعتی و توسعه یافته چگونه است؟
_کودکان ایرانی در بازار کار چه جایگاهی دارند؟
کار کودکان مشکلی جدی در جهان امروز است. بر پایه برآوردهای سازمان بین المللی کار (ILO)، دستکم 120 ملیون کودک در کشورهای روبه توسعه به کار تمام وقت و بیش از 250میلیون کودک به کارهای گوناگون خانگی و نیمه وقت اشتغال دارند که آسیا 71درصد، آفریقا32درصد، آمریکای لاتین 7درصد این ارقام را به خود اختصاص داده اند. یکی از عوامل ایجاد فضای بیکار در کشورهای پیشرفته میزان بیکاری کمتر از 10درصد جمعیت فعال است. در حالی که در کشور های جهان سوم بیش از 70درصد است.
در کشور های جهان سومی، جوانی جمعیت، بی ثباتی اقتصادی_اجتماعی_مشکلات ساختاری جامعه، ساختار سیاسی و... از عوامل موثر بر بیکاری در کشورهای رو به توسعه به شمار می آید که بستر ساز کار اجباری کودکان شده است، همگام با بالا بودن درصد بیکاری جمعیت 15_64ساله در کشورهای جهان سوم میزان اشتغال به کار کودکان نیز در این کشورها در سنجش با کشورهای صنعتی بالاست. بیش از دویست میلیون کودک کارگر در جهان، سهم کشور های صنعتی تنها2/5 میلیون برآورد شده است. درحالی که این رقم برای آسیا 127میلیون تن است.
مسئله کار کودکان، تا هنگامی که فقر وجود دارد، به گونه چشمگیر کاهش نخواهد یافت. فقر مهمترین مسئله برای ایجاد کودکان کار است.
انفجار جمعیت در کشورهای روبه توسعه باعث جوانی ساختار جمعیتی این کشورها شده است.
بنابراین شمار چشمگیر کودکان کار از ساخت جوان این کشورها مایه می گیرد.این دسته از کودکان بویژه در کشورهای پر جمعیت روبه توسعه ودر شهرهای بزرگ، در مکانهای ویژه جغرافیایی ماننده حومه شهرها، حاشیه بزرگراهها مناطق نزدیک به محل انباشت زباله های صنعتی و غیرصنعتی متمرکزند و زندگی می کنند و شمار آنان در دهه 1980،به یکصد میلیون می رسیده و نیمی از این جمعیت در کشورهای آمریکایی لاتین می زیسته اند.
طبق بررسی های که در کشورهای پیشرفته شده بیشتر کودکان کار در بخش غیر رسمی کار می کنند
70درصد در بخش کشاورزی، ماهیگیری، جنگلداری
8درصد در کارخانه ها
8درصد در بخش عمده فروشی و خرده فروشی رستوران و هتل
7درصد خدمات شخصی و اجتماعی
1درصد خرید و فروش کودکان کار برای اعضای بدن
امروزه از هر شش کودک در جهان، یک تن کار می کند. کار کودکان در جوامع صنعتی و بسیاری از بخش های جهان وجود دارد.
برپایه آمارهای رسمی سرشماری ایران کودکان ایران 6تا10ساله 1میلیون و 860هزار کودکان کار محسوب می شوند.
دگونیهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جوامع، در کنار پیامدهای مثبت، پیامدهای منفی نیز دارد که پدیده کار کودکان یکی از آنهاست.
منابع:
بررسی تطبیقی کارکودکان در کشورهای پیشرفته و جهان رو به توسعه با تکیه بر شاخص توسعه انسانی، نویسندگان: دکتر صمد کلانتری، مژده کیانی(1390).
جمعیت شناسی عمومی ایران، نویسندگان: مهدی، امانی(1380).
