با شنیدن نام آذربایجان غربی اولین کلمه‌ای که به ذهن ما خطور خواهد کرد، ارومیه است. این شهر مهم‌ترین شهر استان آذربایجان غربی است که جزو ابرشهرهای کشورمان ایران است. با شنیدن نام ارومیه، همیشه یاد دریاچه ارومیه در ذهن ما زنده می‌شود و این دو، عضو جدایی ناپذیر از یکدیگر هستند. در این مقاله قصد داریم تا همه چیز درباره ارومیه را شرح دهیم. در واقع با خواندن این مقاله به آشنایی جامع و کاملی از ارومیه دست خواهید یافت.
توجه به ریشه اسامی شهرها معمولا توصیفی از وضعیت آن منطقه است. ارومیه هم از این قاعده مستثنی نیست. واژه اورمیه متشکل از دو قسمت یا دو کلمه شامل “اور” و “میه” است. در زبان‌های کهن “اور” در معانی جا، مکان و قلعه است، در زبان آشوری اور به معنای شهر است. قسمت دوم این واژه یعنی “میه” یا “میا” به معنای آب است. به دلیل وجود دریاچه ارومیه، این شهر از قدیم، به شهرآب معروف بوده است. در زمان رضا شاه (دوره پهلوی)، نام این شهر، رضائیه نام گرفت اما بعد از انقلاب اسلامی مجددا به همان اسم، نامگذاری شد.
پس بین واژه اورمیه و ارومیه، اورمیه با توجه به ریشه لغوی، واژه درست‌تری است و ارومیه، به عنوان غلط مصطلح رایج است.
شهر اورمیه به لحاظ قدمت از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که در طول تاریخ، بارها دستخوش تغییرات و ویرانی‌های بسیاری شده است.
این شهر بعد از پیدایش اسلام به یکی از کانون‌های مهم مذهبی تبدیل شده است. برخی از مورخین معتقدند که اورمیه، محل تولد زرتشت پیغمبر بوده است و جزو مکان‌های مقدس به شمار می‌رود. اطراف شهر ارومیه پر از باغ‌های انگور، سیب و کشتزار است. این شهر از آب‌وهوای معتدل و مناظر بسیار زیبایی برخوردار است.
علاوه بر موارد مطرح شده، کلیساهای موجود در ارومیه نیز جز تاریخچه عظیم و کهن این شهر قدیمی محسوب می‌شود که هر کدام، کوله باری از تاریخ را با خودشان به همراه دارند. از بین کلیساهای اذربایجان غربی، کلیسای مارقویا یکی از قدیمی‌ترین آنهاست که سبک معماری آن مربوط به قرن پنجم میلادی است. علاوه بر کلیساها به دلیل قدمت دین زرتشت در آذربایجان غربی، آتشکده‌های موجود در این شهر هم بسیار اصیل و دیدنی هستند که از بین آنها، آتشکده تمر جزو معروف ترین آنها است. یکی دیگر از مواردی که از روی آن می توان پی به قدیمی بودن شهر ارومیه برد، آثار یافت‌شده از تپه‌های تاریخی گوی تپه و حسنلو است. گوی تپه به لحاظ قدیمی بودن در کنار تپه‌های باستانی آسیای صغیر، فلات ایران و بین النهرین قرار می‌گیرد. تپه حسنلو نیز یکی از تپه‌های باستانی با قدمت بیش از ۷ هزار سال پیش از میلاد است. معروف‌ترین اثر باستانی یافت شده در این تپه که در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی دریاچه ارومیه قرار دارد، جام طلای حسنلو است که به عصر آهن تعلق دارد و در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.
طبق سرشماری که در سال ۱۳۹۵ توسط سازمان نفوس و مسکن انجام شد، جمعیت اورمیه بالغ بر ۷۳۶٬۲۲۴ نفر است. به لحاظ رتبه بندی جمعیتی، ارومیه دهمین شهر پرجمعیت ایران و همچنین دومین شهر پر جمعیت منطقه شمال غرب ایران محسوب می‌شود.
از نظر جغرافیایی، ارومیه از سمت شرق در کنار دریاچه ارومیه، از سمت شمال به شهرستان سلماس، از سمت جنوب به نقده و از سمت غرب نزدیک به مرز ترکیه است. در واقع می‌توان گفت که شهر ارومیه بین کوه‌های آذربایجان غربی و دریاچه ارومیه قرار دارد. اطراف این شهر با کوه‌های چون کوه ماه، کوه پنجه سی، کوه چهل مرد شهیدان، کوه سیر، جهودها و… احاطه شده است.
اورمیه یا ارومیه، جزو شهرهای تاریخی و کهن ایران محسوب می‌شود که از قدمت بالایی برخوردار است. آثار باستانی به جا مانده در این شهر، نشان از ردپای حکومت‌های قدیمی چون مادها دارد. برخی دیگر از مورخین، ارومیه قدیم را محل تولد دین زرتشت می‌دانند. علاوه بر آثار باستانی غنی، مکان‌های تاریخی بیشماری مانند بازار قدیمی ارومیه از دوره صفویه یا خانه انصاری بنا شده از دوره قاجار در این شهر قرار دارند. در ادامه با عکس‌های قدیمی از ارومیه، شما را به سالهای دور و حال هوای آن روزا خواهیم برد.
اورمیه یا ارومیه، جزو شهرهای تاریخی و کهن ایران محسوب می‌شود که از قدمت بالایی برخوردار است. آثار باستانی به جا مانده در این شهر، نشان از ردپای حکومت‌های قدیمی چون مادها دارد. برخی دیگر از مورخین، ارومیه قدیم را محل تولد دین زرتشت می‌دانند. علاوه بر آثار باستانی غنی، مکان‌های تاریخی بیشماری مانند بازار قدیمی ارومیه از دوره صفویه یا خانه انصاری بنا شده از دوره قاجار در این شهر قرار دارند. در ادامه با عکس‌های قدیمی از ارومیه، شما را به سالهای دور و حال هوای آن روزا خواهیم برد.
در مورد خصوصیت اخلاقی یک قوم یا یک شهر نمی‌توان به صورت قطعی نظر داد چرا که ویژگی‌های اخلاقی از هر شخص به شخص دیگری متفاوت است. اما طبق یک آمار کلی و کاملا تصادفی که مثلا می‌گویند مردم فلان شهر خیلی اقتصادی هستند یا ویژگی‌های خوب و بد دیگری که معمولا به قومیت‌ها نسبت داده می‌شود، مردمان شهر ارومیه، مردمی با اخلاق، خیرخواه، صادق و متعهد به ارزش‌های خانوادگی هستند. از دیگر ویژگی‌های اخلاقی مردم اورمیه می‌توان به تمایل آنها به احترام به همه اقشار جامعه و عدم تبعیض اشاره کرد. باز هم به طور قطعی نمی توان در مورد این موضوع نظر داد و قطعا استثناهایی نیز وجود دارد.
ارومیه در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد و به همین دلیل در فصل تابستان دارای هوای معتدل و در فصل زمستان، سرد و با بارش باران و برف همراه است.
ارومیه جزو شهرهای چند قومیتی است. ترک‌ها درصد بالایی از جامعه ارومیه را تشکیل می‌دهند و به زبان ترکی آذربایجانی صحبت میکنند. اقوام کرد، ارامنه مسیحی و آشوری درصد باقی مانده جمعیت ارومیه را شامل می‌شوند.
از آن جایی که در فرهنگ ایرانی غذا و خوراکی نقش مهمی دارد. یکی از سوغاتی‌های جذاب هر شهر، خوراکی‌های آن است. در زیر به بخشی از خوراکی‌های معروف و صنایع دستی ارومیه اشاره خواهیم کرد.
یکی از معروف‌ترین خوراکی‌های ارومیه، نقل آن است. نقل ارومیه مثل گز اصفهان و باقلوا یزد، اولین گزینه توریست‌ها و بازدیدکنندگان از شهر ارومیه به عنوان سوغاتی است.
انواع نقل در طعم‌های مختلف وجود دارد که از جمله شناخته شده‌ترین و خوشمزه‌ترین آنها می‌توان به نقل زعفرانی، نقل وانیلی، نقل پسته‌ای، نقل بیدمشکی و نقل گل‌محمدی اشاره کرد که هر کدام از ترکیبات متنوعی تهیه می شوند.
حلوای هویج ارومیه از آن دست خوراکی‌های جذاب و خاصی است که فقط بهترینش را در ارومیه می‌توان پیدا کرد. اگر به شهر ارومیه سفر کردید، حتما حلوای هویج ارومیه را امتحان کنین. این حلوا همان طور که اسمش پیداست، با هویج درست می‌شود. هویج از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. به ویژه در فصل تابستان، آب هویج از عطش و تشنگی تا حد زیادی جلوگیری می‌کند و به دلیل داشتن ویتامین A، برای چشم هم بسیار مفید است.
حلوای گردویی ارومیه از جمله سوغاتی‌های پرطرفدار این شهر است که به دلیل استفاده از گردو در تهیه آن، بسیار مقوی و البته کمی گران‌تر از حلوای هویج است. این نوع از حلوا در مهمانی‌های مناسبتی مانند شب یلدا عضو جدایی ناپذیره سفره‌ها است.
یکی دیگر از شیرینی‌های ارومیه که به احتمال زیاد نام آن را شنیده‌اید، سوجوق است. سوجوق در واقع همان باسلوق است که به جای چیدن آن روی نخ، به صورت دایره‌ای آن را درست کرده و داخلش مغز گردو قرار می‌دهند و داخل ظروف سفالی می‌گذارند تا شکرک دهد.
تمامی شهرهای ایران دارای نان سنتی هستند اما تفاوت نان ارومیه با دیگر شهرها در تنوع بالای نان‌های سنتی آن است. نان‌های چون نان جو، نان سبوس‌دار، سومون، یاغلی چورک، یخاچره، ارده، جزلاچره و تاواچره و… از انواع نان‌های سنتی ارومیه است.
عرقیجات فقط ویژه کاشان، قمصر و آران بیدگل نیست. عرقیجات ارومیه از آن دست سوغاتی‌هایی است که یک بار امتحانش کنید، حتما عاشقش خواهید شد. موقعیت کوهستانی و سرسبز این منطقه سبب شده تا عسل و سرشیر آن نیز به یکی از با ارزش‌ترین سوغاتی‌های ارومیه تبدیل شود.
این نکته را باید در نظر گرفت که عرقیجات ارومیه چه دو آتیشه و چه سه آتیشه، حتما از تولیدکنندگان معتبر خریداری شود. در برخی از فروشگاه‌های ارومیه بالغ بر ۱۰۰ نوع عرق گیاهی وجود دارد که انتخاب برای خرید را مشکل می‌سازد. از بین این تنوع وسیع از عرقیجات ارومیه، عرق بیدمشک و بادرنجبویه جزو معروف‌ترین و محبوب‌ترین‌هاست.
از همه این‌ها که بگذریم، ترشی و مربای ارومیه با طعم‌های بی‌نظیر و فوق‌العاده، عقل و هوش را از سر هر آدمی می‌برد و اصلا امکان ندارد کسی به ارومیه سفر کند و از کنار این حجم از تنوع مربا به راحتی بگذرد.
در ادامه مقاله قصد داریم شما را با جذاب‌ترین صنایع دستی ارومیه آشنا کنیم.
قطعا نام جاجیم را دست کم یک بار شنیده‌اید. جاجیم از جذاب‌ترین و زیباترین بافتنی‌های ارومیه است که با دستان زحمت‌کش زنان روستایی و عشایری بافته می‌شود. این هنر بی‌نظیر نه تنها در ایران بلکه در دنیا نیز طرفداران و علاقه‌مندان زیادی دارد.
جاجیم‌ها به علت اینکه پرز ندارند، از دو سمت آنها می‌توان استفاده کرد. کاربرد جاجیم‌ها برای زیرانداز، فرش، رختخواب پیچ، تزیین دکور با تم سنتی و… استفاده می‌شوند.
جاجیم‌ها معمولا در چهار تخته، بافته می‌شوند و پس از بافته‌ها به هم متصل شده و دوخته می‌شوند.
منبت‌کاری از آن دست هنرهای محبوبی است که علاوه بر اصفهان در ارومیه نیز رواج دارد. منبت‌کاری روی چوب به عنوان شناسنامه ارومیه در تمام سطوح شهر به چشم می‌خورد. چوب‌های منبت‌شده در کشورهای دیگر، به عنوان نماد ایران تلقی می‌شود و ما را به جهانیان معرفی خواهد کرد.
رودوزی یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های ارومیه به ویژه در بین بانوان است. استفاده از صنعت رنگرزی و تولید نخ‌های رنگی از صنایع دستی معروف ارومیه است. رودوزی برگرفته از دنیای نخ و ریسه‌های دوخته شده ظریف روی پارچه در طرح‌های گوناگون به ویژه سنتی است. رودوزی یکی از ارزشمندترین سوغاتی‌های ارومیه است که به کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شود و طرفداران خاص خودش را دارد.
هنر پیکرتراشی به خلق مجسمه‌های چوبی می‌پردازد. مجسمه‌های چوبی از دیرباز جزو محصولات جذاب و پرطرفدار بوده است. این هنر باید کاملا ظریف و حرفه‌ای انجام شود.
نقش‌های برجسته طرح‌های باستانی و اصیل مثل تخت جمشید، باعث ارزشمندی اثر می‌شود. در گذشته، پیکرتراشی بر روی سنگ هم انجام می‌شد که کاری به مراتب سخت‌تر و پر هزینه‌تر از چوب است. در حال حاضر، پیکرتراشی رایج‌ترین هنر در آذربایجان غربی است که ریشه در فرهنگ باستانی این شهر دارد.
رنگزری و چاپ سنتی یکی از صنایع دستی است که علاوه بر ارومیه در شهرهای دیگری چون اصفهان هم رواج دارد. در واقع رنگرزی، رنگ‌کردن الیاف یا کلاف نخ است. تمامی نقوشی که با مهر و قلم مو روی پارچه نقش می بندد، همان چاپ سنتی است. انواع چاپ سنتی عبارتند از چاپ دندانی، چاپ پارچه قلمکار و چاپ کلاقه‌ای.
هنر رنگرزی در فروشگاه‌های صنایع دستی ارومیه به وفور یافت می‌شود.
ارومیه به عنوان مهم‌ترین شهر آذربایجان غربی از دو بخش کوهستانی و دشتی گسترده تشکیل شده است. ارومیه مردمی بسیار مهمان‌نواز دارد. از طریق راه‌های هوایی، زمینی و قطار می‌توانید سفر به ارومیه را تجربه کنید. این شهر به دلیل برخورداری از جاذبه‌های فراوان تاریخی و تفریحی، مقصد گردشگران بسیاری به این منطقه است. وجود آثار تاریخی و کهن در ارومیه نشان‌دهنده تاریخچه غنی این شهر است. ارومیه به شهری ترک زبان شناخته می‌شود و می‌توان گفت غالب مردم به زبان شیرین آذری صحبت میکنند اما قومیت‌های مختلف دیگر از جمله کردها نیز در این شهر حضور دارند. از خوراکی‌ها و سوغاتی‌های معروف شهر ارومیه نیز برایتان گفتیم. امیدواریم با خواندن این مقاله هر آنچه که در مورد اورمیه نیاز بود بدانید را به دست آورده باشید.
برای خواندن مقالات بیشتر در مورد شهر زیبای ارومیه به سایت سیتادیوم سر بزنید.
