لمپن و لپنیزم بیشتر به معنای افراد ژنده پوش و کسانی که جایگاه اجتماعی خود را از دست داده اند و دست به خلافکاری میزنند شناخته میشود. (منبع)
اما میخواهیم یک تعریف کاملا اختصاصی برای لمپن بیان کنیم یا لااقل توصیفی به روز رسانی شده، ارائه کنیم.
به جرات میتوان گفت مفهوم لمپنیزم در بسیاری دیگر از طبقات اجتماعی رسوخ کرده است. دیگر نمی توان لمپنها را فقط در یک طبقه خاص محصور کرد.
در جامعه اسلامی یکی از مهمترین الگوهای لمپنیزم قوم بنی اسلم بودند. بعد از رحلت (یا به روایتی شهادت) نبی اکرم (ص) کودتایی در مدینه شکل گرفت. صاحبان قدرت بر علی بن ابیطالب شوریدند و او را خلع کردند و برای آنکه این حرکت به سامان بنشیند، قوم بنی اسلم را برای سرکوب و اخذ بیعت اجباری، به کار گرفتند.
لمپنهای آن روز یعنی بنی اسلم از اعراب بادیه نشین و خشن بودند، و گفته میشود آیاتی از قرآن در مورد منافقین شامل حال آنها میشود. (منبع)
تاریخ از اینگونه افراد در میان تمامی ملل به خود دیده است. از آن زمان تا شعبان بی مخ، صفحات روزگار سرشار از اینگونه افراد لمپن است که امروزه میتوان تعاریفی جدیدتر برای آنها درنظر گرفت.
امروزه فارغ از اینکه لمپنها ژنده پوش هستند یا اتو کشیده، ثروتمند هستند یا فقیر، باسواد یا بیسواد، وجوهی مشترک دارند. وجوهی که برخی آنها حتی در میان طبقه بورژوا هم وجود دارد و از این رو میتوان تعاریف دیگری از آنها ارائه داد.
8 ویژگی مهم لمپنهای امروزه
1- لمپنها حق پذیر نیستند. حق و حقیقت برای آنها مفهوم ندارد. آنچه معنا دارد منافع شخصی است که با نقابی ریاکارانه از حقیقتجویی، گاهی پوشیده میشود.
2- لمپنهای فقیر، همیشه و در همه حال، دیگران و ثروتمندان را مقصر فقر خود میدانند. از این رو به جای خودسازی و تلاش و مناعت طبع و انصاف و صبوری، به تخریب اموال و دزدی از دیگران اقدام میکنند.
3- لمپنهای ثروتمند نه از طریقِ خودساختگی که با رانت و نیرنگ و موجسواری توانسته اند کسب ثروت کنند.
این خود نشانه ای است میان ثروتمندان خودساخته و زحمت کشیده و ثروتمندان لمپن. لمپنهای ثروتمند با ابزار تحقیر و تمسخر به طبقات فرودست نگاه میکنند؛ خودساخته های ثروتمند، با نگاهی سازنده و دستگیر به فقرا مینگرند.
4- لمپنهایی که مدارج علمی دارند، صلاحیت علمی ندارند! آنها مدارک بالای تحصیلی را هم با دوز و کلک به دست آورده اند.
5- لمپنها نوعا انسانهایی حسود هستند. نفرت پراکنی میکنند و از ثبات، آرامش، رفاه، امنیت، پیشرفت و هرآنچه مانند آن، گریزانند. خشونت ابزار ذاتی آنهاست که گاه در واژه ها و جملاتی آرام بیان میشود و گاه، در زور و ارعاب.
6- لمپنها آدمهایی سرکوبگر، طعنه زن و تخریبگرند. زبان سرخ و تلخ خود را به سوی این و آن دراز میکنند و هر حرکت سازنده ای را در جامعه منکوب میکنند؛ چراکه با مفهوم سازندگی، مخالفت قطعی دارند مخصوصا اگر منافع آنها تامین نشده باشد.
7- ارزش آفرینی در نظر آنهایک کار بیهوده و بی معناست. از این رو وقتی که مدیران و مشاوران در سطوح دولتی، انباشته از چنین افرادی باشند، آن جامعه میل به سقوط پیدا میکند.
8- لمپنها تضادی جدی و عیان و روشن با اخلاق شیعی و رفتارهای توصیه شده از ائمه اطهار علیهم السلام دارند؛ حتی اگر خود را در میان شیعیان جا زده باشند؛ همانگونه که بنی اسلم خود را در میان مسلمانان جا زده بودند.
آن روزها، لمپنهای مدینه به خانه علی بن ابیطالب (ع) حمله کردند، همسرش را کشتند و مسیر دینداری را تغییر دادند. این روزها نام علی (ع) را خدشه دار میکنند و از این کار لذت میبرند.
