چرا مسجد حضرت امیر(ع) تهران مخاطبان متنوع زیادی جذب کرده است
روی همین نقشه‌های اینترنتی هم جست‌وجو کنید، نام حسینیه علوی‌تهرانی را پیدا می‌کنید، واقع در خیابان اعتمادزاده و کمی بالاتر از خیابان فاطمی تهران که در اصل خانه قدیمی مرحوم آیت‌الله سیدمحمدرضا علوی‌تهرانی است. این خانه و بهتر بگوییم حسینیه از ابتدای دهه 50، یکی از پایگاه‌های اجتماعی محل است. این روزها و در دهه اول محرم، حدود ساعت 5 عصر، در این حسینیه اقامه عزا می‌شود.
زنان از در حیاط وارد می‌شوند و در دیگر ویژه آقایان است. ورودی حسینیه کمی بعد از اینکه کفش‌هایتان را در کیسه جفت کنید، جلوی پای عزاداران حسینی، سه روحانی نشسته‌اند؛ از همین‌جا کلاس ادب کردن درمقابل عزادار حسینی(ع) شروع می‌شود. حاج‌شیخ حسین انصاریان و سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی به احترام کسانی که به مجلس می‌آیند، همان جلوی در نشسته و به میهمانان خوشامد می‌گویند. همین که وارد شوید، به دیوار حسینیه و روی سیاهی‌ها دو قاب از تمثال دو روحانی را می‌بینید که گویی به چشمان حاضران خیره شده و به عزاداران خوشامد می‌گویند؛ عکس رنگی مربوط به مرحوم آیت‌الله محمدرضا علوی‌تهرانی است و عکس قدیمی و سیاه‌وسفید هم پدر ایشان مرحوم آیت‌الله محمدباقر علوی‌تهرانی است. آرام‌آرام، پیر و جوان و نوجوان به مجلس می‌آیند و جمعیت گوشه‌گوشه حسینیه را پر می‌کنند. اول مراسم، زیارت عاشوراست و بعدش مرثیه‌سرایی و روضه. وسط هق‌هق پیرمردهایی که کنج مجلس نشستند، هم فریاد جوان میانداری که بلند حسین را صدا می‌زند، می‌شود شنید و هم صدای گریه نوجوان یا کودکی که مجلس را گرم می‌کند. روضه تمام می‌شود و جمعیتی که جلوی منبر به دو زانوی ادب نشستند، پیش پای حاج شیخ حسین انصاریان بلند می‌شوند؛ شیخ از میان جمعیت به‌سمت منبر می‌رود و بعد از همان مقدمه علمایی، خیلی سریع می‌رود سر همان بحثی که برای این دهه محرم و ویژه مستمعان حسینیه علوی‌تهرانی آماده کرده است. لحن و کلام شیخ‌حسین برای مستمعانش شناخته شده است و البته فقط این لحنش نیست که منبر او را دلنشین می‌کند. او در سخنرانی‌هایش فرازهایی را قرار می‌دهد که حوصله پامنبری‌ها سر نرود و حرف‌ها و محتوای اصلی را در دل خاطرات قرار می‌دهد. یکی از این خاطراتی که تعریف کرد و شور مجلس شد، مربوط به سال‌هایی بود که برای جمع‌آوری کمک مردمی ساخت صحن عقیله حضرت زینب (س)، سخنرانی کرده بود. شیخ‌حسین انصاریان گفت: «یکی از مهندسان طراح صحن عقیله به پاس همان سخنرانی و کمک‌هایی که جمع شده بود؛ یک تابلو برای من هدیه آورد که با خط خوش جمله‌ای از همان سخنرانی را نوشته بودند. آن جمله چه بود؟ من یک حرف حقیقی زده بودم که به آن افتخار می‌کنم و تا قیامت هم همین هستم. تابلو را که باز کردم با خط خوش نوشته بود که ما عمله امام حسینیم. کارفرمای ما در زندگی سیدالشهداست. این کم منصبی نیست. الان شما در این مجلس نشستید و برای امام حسین(ع) از خانه بیرون آمده‌اید و برایشان کار می‌کنید. به فرموده امام صادق(ع) ما را انتخاب کرده‌اند برای این کار. پس قدر خودتان را بدانید.» شیخ‌حسین از آن منبری‌هایی نیست که بی‌جهت صدایش را بلند کند یا برای اینکه حواس مستمعش را جمع کند، کنایه‌های تند و تیز بزند. آرام و شمرده کلمات را کنار هم می‌چیند و فراز و فرود سخنرانی‌اش به همین جنس روایت‌هایش برمی‌گردد. مجلس به آخر که می‌رسد، شیخ‌حسین روضه کربلا و عاشورای حسین می‌خواند و گریه که می‌کند اشک گوشه چشمانش جمع می‌شود و شانه‌هایش می‌لرزد. از میان جمعیت صدای یا حسین بلند می‌شود و هق‌هق گریه برای کشتگان کربلا.
حسینیه‌ای برای روضه خانگی
حسینیه علوی‌تهرانی واقع در خیابان اعتمادزاده تهران، درحقیقت خانه قدیمی و 50 ساله مرحوم آیت‌الله سیدمحمدرضا علوی‌تهرانی است. وی از سال 1348، به دستور آیت‌الله خوانساری (امام جماعت مسجد سیدعزیزالله تهران و از مراجع تقلید تهران)، برای امام جماعت مسجد حضرت امیر(ع) به این محله می‌آید. پیش از این مراسم‌های روضه خانگی مرحوم علوی‌تهرانی در منطقه بازار و چهارراه سیروس تهران واقع در کوچه‌ای به نام علوی‌تهرانی بود اما با آمدن مرحوم محمدرضا علوی‌تهرانی به این محله، کلیه برنامه‌ها و اقامه عزای امام‌حسین(ع) به محل فعلی منتقل شد. برای اهل منبر و مسجد نام سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی به‌عنوان امام جماعت و سخنران مسجد امیر شناخته شده است. این استاد اخلاق از خاندان مشهور علمای تهران است. خانواده علوی‌تهرانی تا چندین نسل قبل از علمای بنام تهران بودند و مرحوم آیت‌الله سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی از علمای طراز اول تهران و با مرحوم بهبهانی، مرحوم آشتیانی هم‌دوره بود.
خاندان علوی‌تهرانی در سال‌هایی که در منطقه بازار تهران حضور داشتند، تولیت دو مسجد علوی و مسجد حوض را برعهده داشتند اما از اواخر دهه 40 که مرحوم سیدمحمدرضا علوی‌تهرانی به این محل تهران نقل مکان می‌کند، عمده فعالیت‌ها و مراسم مذهبی به مسجد امیر منتقل می‌شود.
ازجمله سخنرانان و اهل منبری که به‌صورت سنتی در مجالس روضه خانگی علوی‌تهرانی حضور داشتند، می‌توان به نام‌هایی همچون مرحوم سیدابوالقاسم شجاعی، مرحوم شیخ‌احمد رحمانی‌همدانی اشاره کرد. پیش از انقلاب مرحوم سیدعبدالرضا حجازی که جزء سخنران‌های شاخص بود در این مجالس حضور داشتند. از اوایل دهه 60 یعنی حدود 40 سال است که شیخ‌حسین انصاریان هم در مسجد حضرت امیر و هم در جلسات حسینیه مرحوم علوی‌تهرانی سخنرانی می‌کند.
درحال‌حاضر در دهه اول محرم، روضه خانگی حسینیه مرحوم علوی‌تهرانی برپاست و تلاش برگزار‌کنندگان حسینیه این است که موازی با برنامه‌ها و مراسم مسجد امیر نباشد. البته این روضه‌های خانگی علاوه‌بر عصرهای دهه اول محرم، در صبح‌های جمعه و مناسبت‌های مذهبی هم برقرار است.
پایگاهی برای همه مردم
از اوایل دهه 90، مجموعه‌ای عام‌المنفعه تحت‌عنوان بنیاد فارس‌المومنین، از دل مجموعه فعالیت‌های حسینیه مرحوم علوی‌تهرانی و مسجد امیر شکل گرفت. فارس‌المومنین از القاب حضرت علی(ع) به‌معنای یاری‌دهنده اهل ایمان است. متولیان این مجموعه به تأسی از امیرمومنان(ع) عمده فعالیت‌هایشان را در دو حوزه رفع فقر معرفت و رفع فقر معیشت طراحی و دنبال می‌کنند. ذیل حوزه رفع فقر معیشت، سه بخش امور خیریه، قرض‌الحسنه و کارآفرینی تعریف شده است که اینها به‌صورت سنتی انجام می‌شد اما به کمک فناوری روز رسانه و فضای مجازی، روال به‌صورت سیستمی شده است. کمک‌های مردمی به شماره حساب مخصوص این مجموعه واریز می‌شوند و با حسابرسی دقیق و منسجم حتی به اداره دارایی هم گزارش داده می‌شوند. در بخش امور خیریه، قریب به 300 خانوار نیازمند در حاشیه‌شهر تهران تحت‌پوشش قرار دارند. این حمایت‌ها شامل کمک‌هزینه ارزاق، ودیعه مسکن، تحصیل، درمان، جهیزیه هستند، درکنار این بخش، واحد کارآفرینی طراحی شده است و ایجاد اشتغال می‌کند. تلاش متولیان این مجموعه بر مشارکت عموم مردم است و نقل‌قولی از حاج آقا علوی‌تهرانی است که گفته، کمک‌ها و مجموعه اقدامات بنیاد فارس‌المومنین توسط متوسطین انجام می‌شود، نه متمولین!
بنیاد فارس‌المومنین در حوزه رفع فقر معرفت هم یک واحد پژوهشی طراحی کرده است که ذیل نظر سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی فعالیت می‌کنند. در این واحد پژوهشی، آنچه مورد نیاز امروز جامعه در بحث معارف دین است، تدوین و عرضه می‌شود. بخشی نیز به نام مرکز رشد است که ویژه آموزش و تقویت مهارت کودکان، نوجوانان و جوانان است. در این مرکز علاوه‌بر آموزش معارف دینی، دوره‌هایی برای مهارت‌های زندگی و تعاملات اجتماعی برپا می‌شود. اینکه نوجوان‌ها چگونه بتوانند ارتباطات موثر و کارآمد با همسالان داشته باشند و فعالیت‌های گروهی و تیمی انجام دهند. همچنین برای نوجوانان 15 تا 17 سال و آموزش کارآفرینی صورت می‌گیرد تا یاد بگیرند ایده‌های خود را چطور تجاری‌سازی کنند و آینده‌ای که نزد خود می‌بینند متکی به دانشگاه و کنکور نباشد. بنیاد فارس‌المومنین به‌نوعی خواهرخوانده مسجد امیر است و از فعالان مسجد به‌صورت افتخاری در آن مشغول هستند.
روزنامه فرهیختگان
