✅ پیشا تحلیل:
? تحلیل باید پیش‌دستانه باشد
?یعنی چنانچه ماجراهای اخیر رخ نمی‌داد نیز در درک هسته اصلی وضعیت اجتماعی اکنون جامعه ایران تغییری ایجاد نکند و بتواند کار کند. یعنی وقوف بعد از وقوع نباشد. آنچه رخ داد را باید ظهور و بروز واقعیت اجتماعی دانست که از پیش، تحلیل و ادراک شده بود. اگر تحلیل پیش‌دستانه نباشد، تحلیل‌گر در برابر حجم وسیعی از نشانه‌ها و پدیدارها مقهور و منفعل می‌شود و نمی‌تواند نشانه‌های اصلی و فرعی را از هم تفکیک کند. مثلا چون این اعتراضات در بستر مرگ مرحوم امینی در سازوکار گشت ارشاد رخ داد، جنس اصلی اعتراضات را فرهنگی یا زنانه بداند.
? روند پژوهانه باشد نه دفعی
?تحلیل‌گر در یک روند فهم اجتماعی و در بستر مداقه در تحول امر اجتماعی در طول زمان و پشت سر نهادن رخدادها کوچک و بزرگ و با ویرایش مدام جمع‌بندی‌های خود، توانسته باشد به واقعیت اجتماعی نزدیک شده باشد تا در چتر ناخواسته مقاصد بازیگران و برساخت‌گرایی نفع برندگان از ماجراها گرفتار نشود. در واقع رخدادهایی مثل اعتراضات اخیر نقطه آغاز تحلیل نباشد.
? تا حد ممکن جامعیت داشته باشد و از تقلیل‌گرایی به دور باشد
?یکی از آسیب‌‌های تحلیل اجتماعی، فروکاست یک رخداد با منشأ و علل و زمینه‌ها و صورت و شکل متکثر به یک تحلیل تکین است. مثلا اعتراضات اخیر ذیل مسائل زنان یا دهه هشتادی‌ها یا طبقه متوسط یا... یکدست و یکنواخت شود.
? صریح و بدون ملاحظه باشد
?تحلیل توأم با ملاحظات گروههای اجتماعی یا سیاسی یا برخی خطوط قرمز و مراعات آنها، به واقع‌نمایی تحلیل آسیب می‌زند و در شرایطی که درک واقع و یا نزدیک شدن به واقع در حکم پایه و اساس روندهای اصلاحی است، به اصلاحات آینده آسیب می‌زند. خصوصا اگر ساختار حکمرانی و نیروهای اجتماعی و سیاسی، چنان که نشان داده‌اند، بلندترین صداها مانند آبان ۹۸ نیز آنها را ملتفت وضعیت پرچالش و پرتنش جامعه ایران نکرده باشد.
پرویز امینی
@Parvizamini_ir
