روایت محمد میرکیانی، از خاطره تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «تن تن و سندباد»
نویسنده : الهه آرانیان calture@khorasannews.com
وقتی کتاب‌هایی را که رهبر انقلاب بر آن‌ها تقریظ نوشته‌اند، مرور می‌‌کنیم، به اثری برمی‌خوریم که ژانر و مخاطبش، سنخیتی با دیگر کتاب‌های این مجموعه ندارد. رمان «تن‌تن و سندباد» یک اثر فانتزی و تخیلی برای مخاطب نوجوان است. وجود اثری با این حال و هوا بین کتاب‌هایی که موضوع بیشترشان دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است، جذاب و جالب توجه به نظر می‌رسد. این نشان می‌دهد رهبر انقلاب تنها آثار یک ژانر خاص را مطالعه نمی‌کنند و اتفاقاً بنا بر گفته‌هایشان در دیدارها و سخنرانی‌ها به خواندن رمان و داستان بسیار علاقه‌مند هستند و آثار نویسندگانی مانند آنتوان چخوف، تولستوی، بالزاک و رومن رولان را خوانده‌اند.
محمد میرکیانی، نویسنده رمان «تن تن و سندباد»، با استفاده از دو شخصیت داستانی و مشهور غرب و شرق، داستان تهاجم غرب به سرزمین‌های شرقی را روایت کرده‌است. در این داستان تن تن به همراه یاران همیشگی‌اش، یعنی میلو، کاپیتان هادوک و پروفسور تورنسل به شرق سفر می‌کند و با سندباد روبه‌رو می‌شود. سندباد هم به همراه دیگر شخصیت‌های داستانی شرق مانند علی‌بابا به جنگ قهرمان‌های بزرگ‌نمایی شده غربی می‌رود و سرزمین خود را از تهاجم و خشونت‌طلبی آن‌ها نجات می‌دهد. آیت‌ا... خامنه‌ای در یادداشتی بر رمان «تن تن و سندباد» که در 18 مردادماه ۱۳95انتشار یافت، مرقوم داشته‌اند: «من هم همین قصّه را همیشه تعریف می‌کردم! حیف که خیلی‌ها آن را باور نداشتند. حالا خوب شد، شاهد از غیب رسید! راوی این حکایت که خود همه چیز را به چشم خود دیده، حکایت تن تن و سندباد را چاپ کرده است. حالا دیگر کار من آسان شد! همین بس است که نسخه این کتاب را به همه بچّه‌ها بدهم». در ادامه گفت‌وگوی ما را با محمد میرکیانی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان می‌خوانید.
ایده رمان «تن تن و سندباد» چطور به ذهنتان رسید؟
من سال‌هاست در حوزه ادبیات کهن و عامیانه کار می‌کنم. همچنین به دلیل آشنایی‌ام با حوزه رسانه و شخصیت‌هایی که مورد علاقه نوجوانان بودند، ایده نگارش رمانی با این مضمون که تحلیل و ارزیابی قهرمانان مغرب‌زمین و مشرق‌زمین است، به ذهنم رسید و با توجه به سابقه‌ای که داشتم، این رمان را نوشتم. «تن تن و سندباد» را در خردادماه سال 70 نوشتم و در سال 73 منتشر شد. در مردادماه 1395 هم از تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب، رونمایی شد.
بازخوردهایی از مخاطبان این رمان که حالا به چاپ چهل و سوم رسیده، داشته‌اید؟
بازخوردها دو دسته بوده‌اند؛ دسته اول مخاطبان خاص که عمدتاً اهالی رسانه و ادبیات بودند. آن‌ها نظرشان این بود که با توجه به نگارش این رمان به ظرفیت تازه‌ای برای تولید شکل و پیام رسیده‌ایم و در حوزه ادبیات کهن و عامیانه، منابع و ذخایر فرهنگی‌ای داریم که می‌توانند تبدیل به فکر و فرهنگ شوند. دسته دوم هم که مخاطبان عام و نوجوانان بودند، غالباً آن را به دلیل پرماجرا و طنز بودنش دوست داشتند.
«تن تن و سندباد» ترجمه هم شده است؟
بله. در کشورهای ترکیه و لبنان ترجمه شده‌است. مدیر انتشارات مهّنا در ترکیه هم در تماسی که با من داشتند، گفتند از این کتاب استقبال خوبی شده‌است.
از این‌که رهبر انقلاب بر این رمان تقریظ نوشتند، چه حسی داشتید؟
شگفت‌انگیز بود. برای شبکه‌های برون‌مرزی و رسانه‌های خارجی هم که به نظام ما دلبستگی ندارند، جالب بود و خبرش را منتشر کردند. این‌که یک رمان فانتزی نوجوان با شخصیت‌های داستانی سینمایی و ادبیات کهن مورد توجه ایشان قرار گرفته، یک اتفاق بزرگ در عرصه تولید فکر و فرهنگ بود.
بعد از انتشار تقریظ، چه اتفاقی برای کتاب افتاد؟
بعضی‌ها پیشنهاد دادند که ادامه‌اش را بنویسم، ولی من نپذیرفتم. چون این یک کار جوششی و از عمق وجودم بود و نگران این بودم که اگر آن را بخواهم ادامه بدهم، شاید اثر مثبتش از بین برود... ولی با حال و هوای همین داستان، اخیراً سه‌گانه‌ای از من در انتشارات به‌نشر به چاپ رسیده به نام «ماجرای دشت مرموز» که شامل سه داستان «جشن خرگوش‌ها»، «ملکه موش‌ها» و «بازی بازها» است. فانتزیِ «تن تن و سندباد» به من خیلی کمک کرد که بتوانم این‌ها را بنویسم. درمجموع این کتاب بر آثار خیلی از نویسنده‌ها تأثیر گذاشت. مصاحبه‌های زیادی انجام شد درباره این‌که ما این ظرفیت‌های عظیم فرهنگی را داریم و چطور به ذهنمان نرسیده بود از این‌ها استفاده کنیم. این موجِ استفاده از منابع فرهنگیِ خودی ارزشش کمتر از «تن تن و سندباد» نیست و حتی بیشتر هم هست. مقام معظم رهبری هم این دیدگاه را داشته‌اند و آن را مطالعه کرده‌اند. بعضی‌ها تعجب هم می‌کردند که چرا ایشان بر این کتاب تقریظ نوشته‌اند. در حالی که جوهره اصلی کار در این رمان، جوهره و اندیشه پرباری بود. هرچند ممکن است ساختارش ساده به نظر برسد.
برای ورود «تن تن و سندباد» به دنیای تصویر برنامه‌ای دارید؟
اقداماتی برای تولید پویانماییِ آن دارد صورت می‌گیرد. همچنین قرار است کمیک استریپ آن هم تولید شود.
منبع: خراسان
