در دنیای امروز، قراردادها نقش اساسی در شکلگیری روابط حقوقی بین افراد، شرکتها و سازمانها دارند. اما شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بدون مراجعه به دفترخانه یا حتی بدون چاپ رسمی، صرفاً روی یک برگ کاغذ سفید، قراردادی با طرف مقابلتان تنظیم کردهاید. حالا این سوال مهم پیش میآید: آیا قرارداد دستنویس اعتبار قانونی دارد؟
در این مقاله، به زبان ساده اما دقیق، به بررسی این موضوع از منظر حقوقی و تجربیات عملی میپردازیم.
پیش از آنکه به سراغ اعتبار قرارداد دستنویس برویم، باید بدانیم اصلاً قرارداد چیست و چه شرایطی برای معتبر بودن آن نیاز است.
بر اساس قواعد کلی حقوقی، قرارداد یا «عقد»، زمانی معتبر و لازمالاجراست که شرایط زیر را داشته باشد:
نکته مهم این است که قانون برای بسیاری از قراردادها، شکل خاصی تعیین نکرده است. یعنی برای اینکه یک قرارداد معتبر باشد، حتماً نیازی نیست که رسمی یا تایپی یا دارای مهر و امضا باشد. حتی میتواند شفاهی یا دستنویس باشد، به شرط آنکه شرایط بالا را داشته باشد.
در قانون مدنی ایران، هیچجا نیامده که فقط قراردادهای تایپی یا رسمی معتبر هستند. بنابراین، قرارداد دستنویس نیز در صورتی که شرایط اساسی صحت قرارداد را داشته باشد، کاملاً معتبر است.
برای مثال، اگر شما یک قرارداد اجاره یا خرید و فروش یا حتی یک توافق کاری را روی کاغذ دستنویس نوشتهاید و طرفین آن را امضا کردهاند، این نوشته یک سند عادی محسوب میشود و در صورت اختلاف، میتوان به آن استناد کرد.
برای درک بهتر موضوع، باید تفاوت بین سند رسمی و سند عادی را بشناسیم:
پس، قرارداد دستنویس نوعی سند عادی است که در صورت امضا و تایید طرفین، قابل استناد در محاکم قضایی است.
برای اینکه قرارداد دستنویس در دادگاه مورد قبول واقع شود، رعایت چند نکته ضروری است:
هرچند که قرارداد دستنویس بهطور کلی معتبر است، اما در برخی شرایط ممکن است دادگاه آن را نپذیرد:
اگر میخواهید قرارداد دستنویس شما محکم و قابل دفاع باشد، این نکات را رعایت کنید:
در عمل، بسیاری از پروندههایی که به دادگاه کشیده میشوند، بر مبنای همین قراردادهای دستنویس شکل گرفتهاند. اگر قرارداد بهدرستی نوشته شده باشد و امضای طرفین مشخص باشد، دادگاه آن را معتبر میداند.
حتی اگر یکی از طرفین امضای خود را انکار کند، میتوان از کارشناس خط و امضا یا شاهدان قرارداد برای اثبات استفاده کرد.
در یکی از پروندههایی که در دفتر حقوقی خانم مرتضوی بررسی شد، شخصی بابت پیشخرید یک واحد آپارتمان در حال ساخت، مبلغ قابل توجهی را به فروشنده پرداخت کرده بود. تنها مدرک موجود، یک برگه دستنویس ساده بین دو طرف بود که مبلغ، مشخصات پروژه، زمان تحویل و امضای طرفین در آن ذکر شده بود.
پس از مدتی فروشنده از تحویل ملک خودداری کرد و حتی ادعا کرد که قراردادی وجود ندارد. اما همین قرارداد دستنویس، پس از کارشناسی و شهادت دو شاهد، باعث شد که دادگاه به نفع موکل حکم دهد و فروشنده را ملزم به بازپرداخت وجه کند.
بله، در قانون ایران، قرارداد دستنویس در صورتی که شرایط اساسی صحت قرارداد را داشته باشد، کاملاً معتبر است. گرچه رسمی کردن قراردادها میتواند از بسیاری از اختلافات آینده جلوگیری کند، اما نگران نباشید؛ اگر قراردادی را روی کاغذ معمولی نوشتهاید و امضای طرفین پای آن است، هنوز هم میتوان از آن دفاع کرد.
اگر قصد دارید قراردادی تنظیم کنید یا میخواهید از اعتبار قراردادی که امضا کردهاید مطمئن شوید، مشورت با یک وکیل متخصص میتواند از ضررهای جدی جلوگیری کند.
دفتر حقوقی خانم مرتضوی، وکیل پایه یک دادگستری، آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی و تنظیم قرارداد به صورت دقیق و حرفهای است.
اگر برای معاملات ملکی خود به مشاوره حقوقی نیاز دارید، هماکنون با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان ما بهرهمند شوید.
شماره تماس : 09151672014
آدرس: مشهد، بلوار معلم ، حد فاصل معلم 28 و چهارراه دانشآموز، پلاک 706 طبقه دوم
