کیسه صفرا اندامی کوچک و گلابی شکل است که در زیر کبد قرار دارد. این اندام صفرای ترشح شده از کبد را جمع آوری می کند و از طریق مجرای صفراوی مشترک (CBD) به روده ی کوچک می فرستد تا به هضم چربی ها کمک کند. مجرای صفراوی مشترک؛ کبد، کیسه صفرا و پانکراس را به روده ی کوچک متصل می کند. سنگ های کیسه صفرا باعث بسته شدن مجرای صفراوی مشترک شده و منجر به کله سیستیت می شوند.
این انسداد باعث ساخت صفرا درون کیسه صفرا و در نتیجه التهاب آن می شود. کله سیستیت حاد کیسه صفرا بسیار جدی است. این شرایط در صورت درمان نشدن می تواند منجر به ترکیدن کیسه صفرا شود که یک وضعیت اضطراری محسوب می شود. درمان های کله سیستیت شامل مصرف آنتی بیوتیک، مسکن ها و در نهایت خارج کردن کیسه صفرا می باشد.
??
از آنجایی که وجود این سنگ ها معمولا بدون نشانه ظاهری است. افراد ممکن است به وجود این سنگ ها در کیسه صفرا خود پی نبرند.
انواع بیماری کیسه صفرا علائم مشابهی دارند که شامل موارد زیر است:
رایج‌ترین علائم کیسه صفرا در زنان است. این درد معمولاً در بخش میانه تا بالای سمت راست شکم اتفاق می‌افتد و می‌تواند خفیف و متناوب یا کمی شدید و مکرر باشد. همچنین در برخی مواقع درد می‌تواند شروع به انتشار به سایر قسمت‌های بدن کند که شامل پشت و قفسه سینه است.
حالت تهوع و استفراغ شایع‌ترین علائم کیسه صفرا در همه انواع بیماری کیسه صفرا هستند؛ با این‌حال تنها بیماری کیسه صفرا مزمن ممکن است که سبب ایجاد مشکلات گوارشی همچون رفلاکس اسید و گاز شود.
لرز یا تب غیر ابل توجیه ممکن است نشان‌دهنده این باشد که شما عفونت دارید. اگر شما عفونت دارید، نیازمند درمان هستید پیش از آنکه وخیم‌تر شده و خطرناک شود. عفونت ممکن است چنانچه به سایر بخش‌های بدن پخش شود، خطر مرگ داشته باشد.
کارکرد بیش از ۴ بار در روز روده برای حداقل سه ماه، ممکن است نشان‌دهنده بیماری کیسه صفرا مزمن باشد.
پوست به رنگ زرد یا یرقان، ممکن است نشان‌دهنده گرفتگی یا علت سنگ کیسه صفرا در مجرای صفراوی باشد. مجرای صفراوی کانالی است که از کیسه صفرا به روده باریک وارد میشود.
مدفوع به رنگ روشن‌تر و ادرار تیره، نشانه‌های احتمالی از گرفتگی مجرای صفراوی هستند.
??
سنگ های کیسه صفرا حجم کریستالی هستند که معمولا از ترکیب نمک کلسیم، کلسترول و همچنین رنگدانه های موجود در کیسه صفرا ساخته می شوند.
التهابات در کیسه صفرا معمولا به دلیل وجود سنگ در این عضو بدن ایجاد می شود. سنگ های کیسه صفرا حجم کریستالی هستند که معمولا از ترکیب نمک کلسیم، کلسترول و همچنین رنگدانه های موجود در کیسه صفرا ساخته می شوند. از آنجایی که وجود این سنگ ها معمولا بدون نشانه ظاهری است. افراد ممکن است به وجود این سنگ ها در کیسه صفرا خود پی نبرند. اما در صورتی که التهاب در این عضو به وجود آید، قطعا دلیل آن وجود سنگ در این عضو است. البته موارد مختلفی مانند افزایش سن نیز وجود دارند، که می توانند در بروز این التهابات موثر باشند. از این عوامل می توان به موارد زیر اشاره نمود.
معمولا بانوان بیشتر از آقایان به این التهاب دچار می شوند.
کاهش وزن و لاغری های شدید
افزایش وزن و چاقی شدید
سابقه سنگ کیسه صفرا در زمان های گذشته
بیماری دیابت
همچنین بارداری نیز می تواند در بروز این التهاب نقش داشته باشد.
تعدادی از عوامل ابتلا به کوله سیستیت را افزایش می دهد:
جنس مونث سنگهای صفراوی در زنان بیشتر از مردان است. این امر باعث می شود که زنان نسبت به مردان بیشتر مبتلا به کوله سیستیت باشند.
تغییر هورمون اغلب می تواند باعث بروز آن شود. زنان باردار یا افرادی که تحت هورمون درمانی قرار دارند بیشتر در معرض خطر هستند.
سن خطر ابتلا به این بیماری بعد از ۴۰ سالگی افزایش می یابد.
نژاد اسپانیایی ها و بومیان آمریکا نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض خطر سنگ های صفراوی قرار دارند.
چاقی افرادی که چاق هستند نیز به احتمال زیاد این بیماری را دریافت می کنند.
کاهش سریع وزن یا افزایش وزن می تواند این اختلال را در پی داشته باشد.
دیابت افراد دیابتی بیشتر، در معرض خطر ابتلا به کوله سیستیت هستید
سوراخ شدن کیسه صفرا در نتیجه عفونت
بزرگ شدن کیسه صفرا به دلیل التهاب
سرطان کیسه صفرا (این یک عارضه نادر و طولانی مدت است)
مرگ بافت کیسه صفرا (این می تواند به پارگی و در نهایت ترکیدن عضو منجر شود)
اگر این بیماری به درستی تشخیص داده شود علائم بیماری کوله سیستیت را می توان در خانه با داروهای ضد درد آنتی بیوتیک و استراحت درمان کرد. همچنین از خوردن غذاهای چرب پرهیز شود.
??
اگر این بیماری به درستی مشخص شود علائم بیماری کوله سیستیت را می توان در خانه با داروهای ضد درد آنتی بیوتیک و استراحت درمان کرد.
می توانید احتمال ابتلا به کله سیستیت را با جلوگیری از ایجاد سنگ های کیسه صفرا کاهش دهید. اقداماتی که باید برای پیشگیری از سنگ های کیسه صفرا انجام دهید عبارتند از:(تست پاپ اسمیر در بابل)
سریع وزن کم نکنید
کاهش وزن سریع می تواند احتمال تولید سنگ های کیسه صفرا را افزایش دهد. بنابراین در صورتی که نیاز به کاهش وزن دارید، سعی کنید در هفته تنها ۱ تا ۲ پوند (نیم تا یک کیلوگرم) وزن کم کنید.
وزن متوسط خود را حفظ کنید
داشتن اضافه وزن، احتمال تولید سنگ های کیسه صفرا را افزایش می دهد. برای داشتن وزنی متوسط، مصرف کالری روزانه تان را کاهش دهید و فعالیت فیزیکی بیشتری داشته باشید. پس از رسیدن به وزن متوسط، با تداوم فعالیت های فیزیکی و رژیم غذایی مناسب می توانید این وزن را حفظ کنید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید
رژیم های غذایی پر چرب و کم فیبر می تواند احتمال ساخت سنگ های کیسه صفرا را افزایش دهد. برای کاهش این احتمال، سعی کنید مقدار میوه، سبزیجات و حبوبات را در رژیم غذایی تان افزایش دهید.
??
علائم بیماری در موارد غیر حاد به صورت کولیک صفراوی (درد مزمن به مدت ساعت‌ها در ربع فوقانی راست شکم که به پشت و شانه راست انتشار دارد) گاه همراه با تهوع و استفراغ است.
سونوگرافی شکمی این اغلب اولین آزمایشاتی است که برای ارزیابی کوله سیستیت انجام می شود. استفاده از سونوگرافی برای دیدن کیسه صفرا و کبد استفاده میشود. این به آنها در تجسم سنگ و انسداد مجرای صفراوی کمک خواهد کرد.
سی تی اسکن برای تولید تصاویر بسیار دقیق از شکم از اشعه X استفاده می کند. این حساس ترین تست است و احتمالاً بهترین راه برای تشخیص است.
همچنین پزشک سوابق پزشکی را بررسی می کند و معاینه فیزیکی را انجام می دهد.
آزمایشاتی وجود دارد که می تواند به تشخیص کوله سیستیت کمک کند: آزمایش خون می تواند عفونت موجود در جریان خون را مشخص کند آزمایشات شامل تست آمیلاز لیپاز، آزمایش بیلی روبین شمارش کامل خون (CBC) و آزمایش عملکرد کبد
افزایش گلبول های سفید ممکن است به عنوان نشانه عفونت افزایش یابد
در کلستیگرافی یا اسکن HIDA ،تزریق مقدار کمی از مواد رادیواکتیو می تواند در تشخیص انقباضات غیر طبیعی یا انسداد مجاری صفرا و صفرای کمک کند.
??
سونوگرافی و کلانژیوگرافی آندوسکوپیک پس رونده (ERCP) گاه در تشخیص مفید است.
اگر مشخص شود که فرد دچار کله سیستیت حاد است، احتمالا باید برای درمان به بیمارستان مراجعه کند.
درمان های اولیه
معمولا درمان های اولیه شامل:
عدم خوردن و آشامیدن (مانند روزه گرفتن) برای دفع سنگ های کیسه صفرا(تست سلامت جنین در بابل)
سرم زدن برای جلوگیری از کم آبی بدن
مصرف دارو های مسکن برای تسکین درد
همچنین در صورتی که فرد عفونت داشته باشد، آنتی بیوتیک دریافت می کند. این درمان ها معمولا تا یک هفته طول می کشد که ممکن است در این مدت فرد در بیمارستان بستری شود یا به منزل برود.
پس از درمان های اولیه معمولا هر سنگی که باعث کله سیستیت شد، به درون کیسه صفرا باز می گردد و التهاب از بین خواهد رفت.
جراحی
ممکن است در برخی موارد پس از درمان های اولیه برای پیشگیری از بازگشت دوباره ی کله سیستیت و کاهش احتمال ایجاد عوارض جدی، لازم باشد کیسه صفرا را از بدن خارج کنند. به این نوع جراحی کوله سیستکتومی(cholecystectomy) می گویند.
روش نادر دیگری نیز وجود دارد که به آن کله سیستکتومی پوستی می گویند. این روش بیشتر زمانی استفاده می شود که بیمار حال مساعدی برای انجام جراحی نداشته باشد. در این روش سوزنی از راه شکم به درون بدن وارد می کنند تا مایعات درون کیسه صفرا را خارج کند.(غربالگری در بابل)
اگر که حال بیمار نسبتا مساعد باشد، پزشک تصمیم می گیرد که چه زمان برای جراحی مناسب تر است. در برخی موارد براساس وضعیت بیمار، جراحی سریع، پس از چند روز و یا حتی بعد از چندین هفته (برای تسکین التهاب کیسه صفرا) انجام می شود.
جراحی ممکن است به سه روش انجام شود:
لاپاراسکوپی ِکله سیستکتومی
این روش نوعی جراحی است که طی آن برش های کوچکی روی شکم ایجاد می کنند و پس از وارد کردن ابزاری خاص به درون شکم، کیسه صفرا را خارج می کنند.
لاپاراسکوپی ِکله سیستکتومی تک برشی
طی این جراحی، کیسه صفرا از یک برش که معمولا نزدیک ناف ایجاد می شود، خارج می گردد
کله سیستکتومی باز
در این جراحی، کیسه صفرا از یک برش بزرگتر که روی شکم ایجاد می شود، خارج می گردد.
??
کله سیستکتومی با لاپاراسکوپ امروزه بهتر از کله سیستکتومی با جراحی باز است.
برخی افرادی که کیسه صفرا خود را خارج کردند، می گویند با خوردن برخی غذا ها دچار نفخ و اسهال می شوند، اما در اکثر موارد فرد می تواند بدون کیسه صفرا زندگی کاملا طبیعی داشته باشد. کیسه صفرا اندامی مفید اما غیر ضروری است و از آنجایی که وظیفه تولید صفرا برای هضم غذا بر عهده ی کبد می باشد، نبود آن مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
بازنشر از سایت آزمایشگاه صبا
