زرد شدن پوست وافزایش بیلی روبین

​

بیلی روبین

کبد یکی از مهمترین ارگان‌های بدن است که آنزیم‌های مهمی از جمله بیلی روبین را می‌سازد و ترشح می‌کند.
کبد بزرگ‌ترین ارگان بدن است. وزنی بین ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم دارد. اندازه و شکل کبد بر اساس شکل کلی بدن تغییر می‌کند برای مثال دراز و باریک یا چاق و مربعی شکل می‌شود. کبد در ربع فوقانی راست شکم درست در زیر قفسه سینه در مقابل دیافراگم قرار گرفته است و براساس اندازه آن به سمت ربع فوقانی چپ نیز گاها کشیده می‌شود.

کبد جزء معدود ارگان‌هایی است که خون‌رسانی دو گانه دارد. حدودا ۲۰ درصد جریان خون کبدی از خون اکسیژن‌دار شریان کبدی است و ۸۰ درصد مابقی از خون ورید پورت تامین می‌شود. ورید پورت حاوی خون سیاهرگی است که از معده، روده‌ها، پانکراس و طحال به کبد برمی‌گردد. این ورید سرشار از موادغذایی است.

هپاتوسیت‌ها

اکثر سلول‌های کبدی را سلول‌هایی به نام هپاتوسیت‌ها تشکیل می‌دهند. بقیه سلول‌های کبدی شامل سلول‌های کوپفر، سلول‌های ستاره‌ای، سلول‌های اندوتلیال و عروق خونی، سلول‌های مجاری صفراوی و ساختارهای حمایتی هستند.

هپاتوسیت‌ها اعمال بسیار مهم و حیاتی در راستای حفظ وضعیت و سلامت بدن انجام می‌دهند. این اعمال شامل موارد زیر هستند:
ساخت اکثر پروتئین‌های ضروری سرم (آلبومین، پروتئین‌های حامل، فاکتورهای انعقادی، بسیاری از فاکتورهای هورمونی و رشدی)
تولید صفرا و حامل‌های صفرا (اسیدهای صفراوی، کلسترول، لسیتین، فسفولیپیدها)
تنظیم موادغذایی (گلوکز، گلیکوژن،لیپیدها، کلسترول، اسیدهای آمینه)
متابولیسم و تجزیه ترکیبات لیپوفیلیک و دفع آنها از طریق صفرا یا ادرار (بیلی روبین، آنیون‌ها، کاتیون‌ها،داروها)
همان طور که می‌بینید کبد عملکردهای زیاد و پیچیده‌ای دارد. به همین دلیل ارزیابی عملکرد کبد اندکی دشوارتر از سایر ارگان‌های بدن است.
​

??​

کبد جزء معدود ارگان‌هایی است که خون‌رسانی دو گانه دارد.

آزمایش سنجش عملکرد کبد

معمول‌ترین تست‌های آزمایشگاهی که برای سنجش عملکرد کبد استفاده می‌شوند شامل LFT، اندازه‌گیری سطح بیلی روبین سرم، آلبومین سرم، زمان پروترومبین (PT) است. LFT سطح سه آنزیم مهم کبدی یعنی آلکالین فسفاتاز (ALP)، آسپارتات ترنس آمیناز (AST) و آلانین ترنس آمیناز (ALT) را نشان می‌دهد. در ادامه ذکر خواهیم کرد که سطح هر کدام از این آنزیم‌ها در نوع خاصی از بیماری‌های کبدی اهمیت زیادی برای ما دارد. بیلی روبین سرم نشان‌دهنده میزان فعالیت کبد از نظر تجزیه مواد و دفع آنهاست. آلبومین سرم و تست پروترومبین نیز نشان‌دهنده میزان ساخت پروتئین توسط کبد را نشان می‌دهند به عبارتی نمایانگر میزان سنتز توسط کبد هستند.

بیلی روبین چیست؟

بیلی روبین یک پیگمان (رنگدانه) تتراپیرول (چهارحلقه‌ای) بوده که حاصل شکسته شدن هموگلوبین است. حدودا ۷۰ تا ۸۰ درصد بیلی روبین ساخته شده در روز، از شکستن هموگلوبین گلبول‌های قرمز فرسوده وپیر خون حاصل می‌شود. دو نوع بیلی روبین در بدن داریم: بیلی روبین کونژوگه و غیرگونژوگه.
پس از تخریب این سلول‌ها، هم موجود در آنها در داخل سلول‌های رتیکواندوتلیال کبد تجزیه می‌شود. زمانی که بیلی روبین با پروتئین آلبومین متصل شود به بیلی روبین غیرکونژوگه (نامحلول یا غیرمستقیم) تبدیل می‌شود. این نوع بیلی روبین همان طور که گفته شد در داخل آب نامحلول بوده و اغلب وارد خون و ادرار نمی‌شود.

زمانی که بیلی روبین از پروتئین آلبومین جدا شود تبدیل به نوع کنژوگه یا محلول یا مستقیم می‌شود. در این صورت بیلی روبین، محلول در آب خواهد بود. این نوع بیلی روبین می‌تواند وارد خون شود یا از طریق ادرار دفع شود و رنگ زرد ادرار را ایجاد کند.
​

??​

صفرا مایعی است که توسط کبد ترشح می شود.

زرد شدن پوست صورت و افزایش بیلی روبین

افزایش بیلی روبین یا همان یرقان شرایطی است که در آن پوست، اسکلرا (سفیدی چشم ها) و غشاهای مخاطی به رنگ زرد درمی آیند.این رنگ زرد ناشی از سطح بالای بیلی روبین، رنگ دانه ای زرد و نارنجی است. صفرا مایعی است که توسط کبد ترشح می شود. بیلی روبین از تفکیک سلول های قرمز خون تشکیل شده است و یرقان ناشی از تجمع بیلی روبین، موادی زائد در خون است.

کبد و یا مجاری صفراوی ملتهب می توانند منجر به یرقان و یا دیگر مشکلات اساسی شود.علایمش این است که پوست و سفیدی چشم ها زرد می شوند و ادرار تیره و خارش ، خستگی، درد شکمی، کاهش وزن، استفراغ، تب و مدفوع قهوه ای روشن است. تشخیص یرقان می تواند شامل گستره ای از آزمایش ها باشد و یرقان با مدیریت علت اصلی درمان می شود.

چرا آزمایش بیلی روبین انجام می شود؟

آزمایش بیلی روبین معمولاً به عنوان بخشی از یک گروهی از آزمایش ها برای بررسی سلامت کبد شما انجام می شود.

پزشک شما ممکن است در شرایط زیر انجام آزمایش بیلی روبین را برای شما توصیه کند:

بررسی زردی – افزایش بیلی روبین می تواند باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم شما (زردی) شود. یکی از استفاده های متداول این آزمایش اندازه گیری میزان بیلی روبین در نوزادان است.
بررسی وجود انسداد در مجاری صفراوی کبد شما.
کمک به تشخیص یا نظارت بر پیشرفت سایر بیماری های کبدی مانند هپاتیت.
تشخیص تخریب گلبول های قرمز که در بیماری های مختلف رخ می دهد.
کمک به ارزیابی روش درمانی که برای شما صورت گرفته است.
کمک به ارزیابی سمیت داروها

برخی از آزمایشات متداول که ممکن است همزمان با آزمایش بیلی روبین انجام شود، شامل موارد زیر است:

آزمایش عملکرد کبد: گروهی از آزمایش های خون که آنزیم ها یا پروتئین های خاصی را در خون شما اندازه گیری می کنند.
آلبومین و پروتئین تام: سطح آلبومین – پروتئین ساخته شده توسط کبد – و پروتئین تام نشان می دهد که کبد شما به چه میزان پروتئین هایی را تولید می کند که بدن شما برای مبارزه با عفونت ها و انجام سایر عملکردها به آنها نیاز دارد.
شمارش کامل سلول های خونی: این آزمایش چندین مؤلفه و ویژگی خون شما را اندازه گیری می کند.
زمان پروترومبین: این آزمایش مدت زمان لخته شدن پلاسما را اندازه گیری می کند.
​

??​

آزمایش بیلی روبین معمولاً به عنوان بخشی از یک گروهی از آزمایش ها برای بررسی سلامت کبد شما انجام می شود.

میزان نرمال و بحرانی Total Bilirubin

مقادیر نرمال برای کودکان / بالغین / افراد مسن

بیلی‌روبین توتال: ۰/۳-۱/۰ mg/dl
غیر مستقیم: ۰/۲-۰/۸ mg/dl
مستقیم: ۰/۱-۰/۳ mg/dl
بیلی‌روبین توتال نوزاد: ۰/۱-۱۲/۰ mg/dl
ادرار: ۰-۰/۰۲ mg/dl

مقادیر بحرانی

نوزادان: > ۱۵ mg/dl (برای جلوگیری از کرن ایکتروس باید فورا درمان شود)
بالغین: > ۱۳ mg/dl

یادآوری ۱: اگر بعد تست بیلی‌روبین، میزان بیلی‌روبین کلی را از میزان بیلی‌روبین مستقیم در خون کم کنیم، میزان بیلی‌روبین غیر مستقیم در خون به دست می‌آید. این نکته را نیز نباید فراموش کنیم که مرجع رنج نرمال در هر آزمایشگاه متغیر است و به شدت به دو فاکتور سن و جنس بستگی دارد.

یادآوری ۲: بالا بودن میزان بیلی‌روبین در نوزادان به دلیل استرس تولد طبیعی است. میزان طبیعی بیلی‌روبین غیر مستقیم ظرف ۲۴ ساعت اول تولد کمتر از ۵.۲ (mg/dL) است؛ اما بعضی از نوزادان دچار نوعی یرقان هستند و میزان بیلی‌روبین ظرف چند روز اول بعد از تولد به بیشتر از ۵ (mg/dL) می‌رسد. در این شرایط باید رسیدگی‌های پزشکی به موقع انجام شود تا وضعیت نوزاد بحرانی نشود.
معمولا در ۱۰ روز اول تولد میزان بیلی‌روبین در نوزادان نوسان بسیار زیادی دارد. لذا انجام آزمایش بیلی روبین در روز اول و سوم تولد ضرورت دارد؛ چنانچه آزمایش روز سوم روند صعودی میزان بیلی‌روبین در خون را نشان دهد، حتما باید پیگیری‌های پزشکی لازم انجام شود تا مشکلات نوزاد حاد نشود و عواقب خطرناک و بد حاصل نشود.
​

??​

اگر بعد تست بیلی‌روبین، میزان بیلی‌روبین کلی را از میزان بیلی‌روبین مستقیم در خون کم کنیم، میزان بیلی‌روبین غیر مستقیم در خون به دست می‌آید.

تفسیر آزمایش Total Bilirubin

از آزمایش Bilirubin Total برای بررسی عملکرد کبد استفاده می‌شود و بخشی از بررسی بالغین مبتلا به آنمی‌های همولیتیک و نوزادان مبتلا به یرقان است. یرقان به علت تغییر رنگ بافت‌های بدن در اثر سطوح خونی بالا و غیر طبیعی بیلی‌روبین ایجاد می‌شود. این تغییر رنگ به زردی زمانی شناسایی می‌شود که بیلی‌روبین توتال سرم به میزان بالاتر از ۲/۵ mg/dl برسد. سطوح بالای بیلی‌روبین خون در نوزادان معمولا با نور درمانی بر طرف می‌شود.

افزایش بیلی‌روبین غیرکونژوگه یا بیلی‌روبین تام می‌تواند به علت آنمی همولیتیک، آنمی داسی شکل، آنمی پرنیشز (Pernicious anemia) یا در اثر واکنش به تزریق خون باشد.
افزایش بیلی‌روبین کونژوگه (بیلی روبین مستقیم) ممکن است به دلیل انسداد در مجاری صفراوی، التهاب کبد-هپاتیت، آسیب کبد، سیروز کبدی، واکنش‌های دارویی یا در اثر مصرف طولانی مدت الکل باشد.

پایین بودن سطح بیلی‌روبین، معمولا از نظر بالینی حائز اهمیت نیست.
سطح بیلی‌روبین به طور طبیعی در مردان کمی بالاتر از زنان است.
ورزش شدید می‌تواند موجب افزایش سطح بیلی‌روبین شود.

بیلی‌روبین در حالت طبیعی در ادرار یافت نمی‌شود، اما بیلی‌روبین کونژوگه محلول در آب بوده و در صورت افزایش از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود.
وجود بیلی‌روبین کونژوگه (بیلی روبین مستقیم) در ادرار معمولا نشان دهنده انسداد مجاری صفراوی، هپاتیت یا دیگر آسیب‌های کبدی است.

علائم بیلی روبین بالا چیست؟

اگر بیلی روبین بالایی دارید، علائم شما به علت اصلی آن بستگی دارد. ممکن است بیلی روبین کمی بالا باشد و اصلاً علامتی نداشته باشید. با بیلی روبین نسبتاً بالا، ممکن است فقط زردی داشته باشید که رنگی مایل به زرد در چشم و پوست است. زردی علامت اصلی سطح بالای بیلی روبین است. سایر علائم عمومی بیماری هایی که باعث بیلی روبین بالا می شوند می توانند شامل موارد زیر باشند:

درد یا تورم شکم
لرز
تب
درد قفسه سینه
ضعف
سبکی سر
خستگی
حالت تهوع
استفراغ
ادرار غیرمعمول تیره
​

??​

مرجع رنج نرمال در هر آزمایشگاه متغیر است و به شدت به دو فاکتور سن و جنس بستگی دارد.

علت بیلی روبین بالا چیست؟

داشتن بیلی روبین بالا می تواند نشانه ای از چندین بیماری باشد. پزشک علائم شما و همچنین سایر نتایج آزمایش را در نظر می گیرد تا تشخیص درستی داشته باشد.

سنگ کیسه صفرا

سنگ کیسه صفرا زمانی اتفاق می افتد که موادی مانند کلسترول یا بیلی روبین در کیسه صفرا سخت شوند. کیسه صفرا مسئول ذخیره صفرا است، صفرا مایع گوارشی است که به تجزیه چربی ها قبل از ورود به روده کمک می کند.

علائم سنگ کیسه صفرا عبارتند از:

درد در سمت راست بالای شکم یا درست زیر سینه
کمردرد بین شانه یا شانه راست
احساس بیماری
استفراغ

اگر بدن شما در حال حاضر به دلیل بیماری کبدی بیش از حد بیلی روبین تولید می کند یا اگر کبد شما کلسترول زیادی تولید می کند، ممکن است سنگ کیسه صفرا ایجاد شود. سنگ کیسه صفراهمچنین می تواند عارضه عفونت مجاری صفراوی یا یک اختلال خونی باشد. هنگامی که کیسه صفرا مسدود شده و نمی تواند به درستی تخلیه شود، بیلی روبین ایجاد می شود.

سندرم ژیلبرت

سندرم ژیلبرت یک بیماری ژنتیکی کبدی است که باعث می شود کبد بیلی روبین را به درستی پردازش نکند. این باعث می شود که بیلی روبین در جریان خون جمع شود. این وضعیت اغلب علائمی ایجاد نمی کند، اما زمانی که علائم ایجاد می کند، می توانند شامل موارد زیر باشد:

زردی
حالت تهوع
استفراغ
اسهال
ناراحتی جزئی شکم

اختلال عملکرد کبد هر شرایطی که بر عملکرد کبد تأثیر بگذارد می تواند باعث ایجاد بیلی روبین در خون شود. این نتیجه از دست رفتن عملکرد کبد برای حذف و پردازش بیلی روبین از جریان خون است.

چندین چیز می تواند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارد، از جمله:

سیروز
سرطان کبد
اختلالات خود ایمنی درگیر کبد، مانند هپاتیت خودایمنی یا کلانژیت صفراوی اولیه

علائم شایع اختلال عملکرد کبد عبارتند از:

زردی
درد یا تورم شکم
تورم پاها یا مچ پا (ادم)
فرسودگی
حالت تهوع
استفراغ
کبودی آسان
ادرار تیره
مدفوع رنگ پریده، خونی یا سیاه رنگ
خارش پوست(تست پاپ اسمیر)

هپاتیت

هپاتیت زمانی اتفاق می افتد که کبد ملتهب می شود، که این اغلب به دلیل عفونت ویروسی است. هنگامی که کبد ملتهب می شود، نمی تواند به راحتی بیلی روبین را پردازش کند و منجر به تجمع آن در خون می شود. هپاتیت همیشه علائمی ایجاد نمی کند، اما زمانی که این علائم ایجاد می شود، می توانند شامل موارد زیر باشند:

زردی
فرسودگی
ادرار تیره
درد شکم
حالت تهوع
استفراغ
​

??​

هپاتیت زمانی اتفاق می افتد که کبد ملتهب می شود، که این اغلب به دلیل عفونت ویروسی است.

التهاب مجاری صفراوی

مجاری صفراوی کبد را به کیسه صفرا و دهانه روده کوچک که دوازدهه نام دارد متصل می کند. آنها به حرکت صفرا که حاوی بیلی روبین است از کبد و کیسه صفرا به روده کمک می کنند. اگر این مجاری ملتهب یا مسدود شوند،صفرا نمی تواند به درستی تخلیه شود. این می تواند منجر به افزایش سطح بیلی روبین شود.

علائم التهاب مجرای صفراوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مدفوع رنگ پریده
ادرار تیره
زردی
خارش
حالت تهوع
استفراغ
کاهش وزن غیر قابل توضیح
تب

کلستاز داخل کبدی بارداری

کلستاز داخل کبدی حاملگی یک وضعیت موقتی است که می تواند در سه ماهه آخر بارداری رخ دهد. این وضعیت باعث می شود تخلیه صفرا از بدن شما کند شود یا به طور کامل متوقف شود. این امر پردازش بیلی روبین خون را برای کبد دشوارتر می کند و منجر به افزایش سطح بیلی روبین می شود.
علائم کلستاز داخل کبدی بارداری عبارتند از:(غربالگری جنین)

خارش دست و پا بدون بثورات
زردی
علائم سنگ کیسه صفرا

کم خونی همولیتیک

کم خونی همولیتیک زمانی اتفاق می افتد که سلول های خونی خیلی سریع در جریان خون تجزیه می شوند. گاهی اوقات به صورت ژنتیکی منتقل می شود، اما شرایط خودایمنی، بزرگ شدن طحال یا عفونت نیز می تواند باعث آن شود.
علائم کم خونی همولیتیک عبارتند از:

فرسودگی
مشکل در تنفس
سرگیجه
سردرد
درد شکم
درد قفسه سینه
زردی
دست یا پاهای سرد
​

??​

هنگام دریافت نمونه خون، لحظه‌ای احساس درد یا نیشگون خفیف خواهید داشت.

خطرات تست بیلی روبین چیست؟(تست سلامت جنین بابل)

هنگام دریافت نمونه خون، لحظه‌ای احساس درد یا نیشگون خفیف خواهید داشت. بعد از خارج شدن سوزن، ضربان و نبض ناحیه‌ی مورد نظر را احساس خواهید کرد.

از شما خواسته می‌شود روی این قسمت را فشار دهید و چسب زخم روی آن بگذارید. اجازه دهید چسب زخم به مدت حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی این قسمت باقی بماند.
تا پایان روز با دستی که از آن خون گرفته شده چیز سنگین بلند نکنید.

گرفتن نمونه خون خطرات بسیار نادری، مانند موارد زیر، به دنبال دارد:

سرگیجه یا غش
هماتوم، کبودی ناشی از تجمع خون زیر پوست
عفونت، که معمولا اگر قبل از انجام آزمایش پوست تمیز شود می‌توان از این مشکل دوری کرد.
خونریزی شدید یا خونریزی به مدت طولانی که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک اختلال خونی جدی‌تر باشد و باید به اطلاع پزشک برسد.

بیماری‌های تاثیر گذار بر نتیجه آزمایش Total Bilirubin

هپاتیت‌های ویروسی
سیروز ( التهاب شدید کبد)
مونونوکلئوز عفونی
واکنش به برخی داروها مانند کلروپرومازین (این دارو در درمان اختلالات روانی کاربرد دارد.)
یرقان
آنمی همولیتیک
سندروم کریگلر- نجار ( نوعی بیماری ژنتیکی نادر)
سندروم گیلبرت (نوعی بیماری ژنتیکی کبدی)
دوبین-جانسون ( نوعی اختلال مادرزادی نادر)‌

به روزرسانی : ۱۷ فروردین ۱۴۰۱

بازنشر شده از سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا

​