عدم تحمل گلوکز خوراکی در دوره‌های سه‌ماهه‌ی دوم و سوم بارداری را دیابت بارداری می‌گویند. در این شرایط، سطح گلوکز خون در طی بارداری بالا رفته و باعث بروز علایم دیابت در خانم‌های بارداری که قبلاً مبتلا به این بیماری نبوده‌اند، می‌شود.
در دوران بارداری افزایش قند خون برای جنین و مادر مضر است، ولی با شناخت و کنترل مناسب دیابت بارداری می‌توان از بروز عوارض آن جلوگیری کرد.
دیابت بارداری شایع‌ترین بیماری در دوران بارداری بوده که حدود ۲ تا ۱۰ درصد خانم‌های باردار را مبتلا می‌کند.
پس از صرف غذا، مواد غذایی در سیستم گوارشی هضم شده و به انواع کربوهیدرات (از جمله گلوکز) تبدیل می‌شوند. گلوکز پس از وارد شدن به جریان خون، به عنوان منبع سوخت وارد سلول‌های مختلف بدن می‌شود. در سلول‌های وابسته به انسولین مانند سلول‌های عضلانی و چربی، ورود گلوکز به درون سلول نیازمند انسولین است. در صورت عدم تولید انسولین به اندازه‌ی کافی و یا اختلال در تولید انسولین، گلوکزها به جای ورود به درون سلول و تولید انرژی، به مقدار زیادی در جریان خون باقی می‌مانند و موجب افزایش قند خون می‌شوند. لازم به ذکر است انسولین هورمونی است که برای تنظیم قند خون از پانکراس ترشح می‌شود.
در یک بارداری طبیعی، تغییرات هورمونی موجب کاهش پاسخ به انسولین می‌شود، این موضوع در بعضی از مادران باردار مشکلی ایجاد نمی‌کند. به این دلیل که ترشح انسولین اضافی بر حسب نیاز صورت می‌گیرد. اما در بعضی دیگر پانکراس نمی‌تواند انسولین اضافی را تولید کند و سطح قند خون افزایش پیدا کرده و در نتیجه مادر دچار دیابت بارداری می‌شود. معمولاً در خانم‌های مبتلا به دیابت بارداری بعد از اتمام بارداری، این عارضه از بین می‌رود. در صورت یک بار ابتلا به آن، احتمال ابتلای مجدد به این عارضه در بارداری‌های بعدی و یا بعد از اتمام بارداری افزایش پیدا می‌کند.
عدم تحمل گلوکز خوراکی در دوره‌های سه‌ماهه‌ی دوم و سوم بارداری را دیابت بارداری می‌گویند.
طی مطالعات انجام شده در طول دوران بارداری، «جفت» برای نگهداری و رشد جنین هورمون هایی را می سازد. این هورمون ها کارکرد انسولین برخی زنان باردار را مختل می‌کنند. به این شرایط مقاومت به انسولین می‌گویند. با افزایش ماه‌های حاملگی و رشد جنین، بدن مادر مجبور است انسولین بیشتری بسازد تا قند خون خود را در حد نرمال نگه دارد. در اواخر بارداری میزان انسولین مورد نیاز برای حفظ سطح طبیعی گلوکز خون حدود ۲ تا ۳ برابر بیشتر می‌شود. اگر بدن مادر نتواند انسولین کافی برای رفع این تقاضا را تولید کند، سطح گلوکز خون افزایش می یابد و دیابت بارداری اتفاق می افتد.
واکنش جنین به سطح بالای گلوکز، ساخت بیشتر انسولین است. به همین دلیل، سرعت رشد جنین افزایش می یابد. اگر سطح گلوکز خون مادر بالا باقی بماند، ممکن است جنین از حد طبیعی بزرگتر شود. این مسئله ممکن است مشکلاتی را در طول بارداری و بعد از تولد نوزاد ایجاد کند.
با افزایش ماه‌های حاملگی و رشد جنین، بدن مادر مجبور است انسولین بیشتری بسازد تا قند خون خود را در حد نرمال نگه دارد.
اضافه وزن قبل از بارداری
سابقه خانوادگی مبتلا به دیابت نوع ۲
زنانی که دارای دوقلو هستند
سن بالای ۳۰
زنانی که سابقه سقط جنین دارند
سابقه دیابت در حاملگی های قبلی
پیشینه به دنیا آوردن یک نوزاد درشت با وزن بیش از ۳۴۰۰ گرم در بارداری‌های قبلی
سابقه به دنیا آوردن یک نوزاد با نواقص و ناهنجاری مادرزادی
سابقه تولد نوزاد مرده
وجود قند در ازمایش ادرار
وجود سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (Pcos)
فشار خون بالا، کلسترول بالا یا بیماری‌های قلبی
سیگار کشیدن
علائم دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولاً نشانه‌ی مشخصی ندارد، اما ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
افزایش تشنگی
تکرر ادرار
خستگی
عفونت قارچی واژن
تشخیص و درمان
دیابت بارداری، متفاوت از دیابت نوع یک و دو بوده و تنها شباهت آن‌ها، افزایش قند خون است. دیابت بارداری در خانم‌های باردار در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری با اندازه‌گیری قند خون مشخص می‌شود، ولی تا قبل از هفته‌ی ۲۴، این بیماری فاقد علایم تشخیصی است. اما پزشک با انجام تست‌های غربالگری (کنترل قند خون هفتگی در آزمایشگاه با استفاده از خون وریدی) می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را تشخیص دهد.
مشاهده‌ی علایمی مانند وجود قند در ادرار پس از انجام تست‌های غربالگری گلوکز، لزوماً به معنی ابتلا به دیابت بارداری نیست. تشخیص وضعیت ابتلا به دیابت در مادران باردار نیازمند انجام تست‌های غربالگری بیشتری مانند GTT و یا تست عدم تحمل گلوکز است. اگرچه، برای تشخیص دیابت نوع یک و دو اندازه‌گیری A1C مورد نیاز است، اما برای تشخیص دیابت بارداری اندازه‌گیری این عامل ضرورتی ندارد.
تشخیص وضعیت ابتلا به دیابت در مادران باردار نیازمند انجام تست‌های غربالگری بیشتری مانند GTT و یا تست عدم تحمل گلوکز است.
عوارض دیابت بارداری بر روی جنین
چنانچه پزشک شما در حین ابتلا به دیابت بارداری قند خون شما را کنترل کند، به احتمال زیاد عوارض دیابت بارداری بر روی جنین وجود نخواهد داشت. دقیقا پس از به دنیا آمدن کودک، پزشکان قند خون او را چک خواهد کرد و چنانچه قند خون کم باشد، نیاز است با تزریق درون رگی گلوکز آن را به حالت طبیعی برسانند. از عوارض آن بر روی جنین این است که نوزادی که به دنیا می‌آید، اندازه‌ای بزرگتر از حد طبیعی خواهید داشت (وزن بالا)؛ همچنین عوارض دیابت بارداری با یرقان در ارتباط است که در آن پوست زرد به‌نظر می‌رسد، البته این یرقان پس از درمان به‌سرعت از بین می‌رود.
با این‌حال فرزند شما احتمال بیشتری نسبت به سایر کودکان برای ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده خواهد داشت که یک سبک زندگی سالم، شامل رژیم خوب و تحرک فیزیکی بالا، می‌تواند ریسک آن را کاهش دهد.
همچنین از عوارض بارداری برای مادران این است که به دلیل ابتلا به دیابت بارداری شانس بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ دارند؛ البته به این معنا نیست که حتماً اتفاق می‌افتد، بلکه می‌توانید با راهکارهایی از آن پیشگیری کنید.(آزمایشگاه پاتوبیولوژی)
در مورد پیشگیری از دیابت بارداری هیچ تضمینی وجود ندارد، اما هرچه عادات سالم تری را قبل از بارداری اتخاذ کنید ، احتمال پیشگیری از دیابت بارداری بیشتر است. اگر دیابت بارداری داشته اید، این انتخاب های سالم همچنین ممکن است خطر ابتلا به آن را در بارداری های آینده یا ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده کاهش دهد:
هرچه عادات سالم تری را قبل از بارداری اتخاذ کنید ، احتمال پیشگیری از دیابت بارداری بیشتر است.
غذاهای سالم بخورید
غذاهایی با فیبر بالا و کم چربی و کالری را انتخاب کنید. روی میوه ها ، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید. برای تنوع تلاش کنید تا به شما در رسیدن به اهداف خود بدون آسیب رساندن به طعم و مزه و تغذیه کمک کند. داشتن رژیم غذایی سالم می تواند از عوامل پیشگیری از دیابت بارداری باشد.
-فعال باقی بمانید: ورزش قبل و در دوران بارداری می تواند از شما در برابر ابتلا به دیابت بارداری محافظت کند. ۳۰ روز فعالیت متوسط را در بیشتر روزهای هفته انجام دهید. پیاده روی تند روزانه داشته باشید. دوچرخه سواری کنید و دورهای شنا با وقفه های کوتاه داشته باشید. فعالیت بدنی از عوامل موثر در پیشگیری محسوب می شود.
بارداری را با وزن سالم شروع کنید
اگر قصد باردار شدن دارید، کاهش وزن اضافی از قبل ممکن است به شما کمک کند بارداری سالم تری داشته باشید. بر ایجاد تغییرات پایدار در عادات غذایی خود که می تواند به شما در دوران بارداری کمک کند ، مانند خوردن سبزیجات و میوه های بیشتر تمرکز کنید.
درمان دیابت حاملگی یعنی گام برداشتن در مسیر حفظ قند خون در حد نرمال و به کمک:
برنامه غذایی(آزمایشگاه پاتولوژی صبا)
با متخصص تغذیه و یا پزشکِ دیابت خود مشورت کنید تا برنامه غذایی درست و سالمی را برای شما و جنین تان پیشنهاد کند. داشتن یک برنامه غذایی صحیح می تواند قند خون شما را در حد نرمال کنترل کند. این برنامه غذایی به شما کمک می کند که چه موقع و به چه میزان مواد غذایی را در هر وعده مصرف کنید. انتخاب زمان و مقدار بسیار مهم است، بنابراین برای کنترل قند خون به شما توصیه می شود که :
مصرف شیرینی جات را محدود کنید.
میزان غذای خود در سه وعده اصلی را کم کرده و یک تا سه میان وعده غذایی در روز را در برنامه تان بگنجانید.
فیبرهای غذایی مانند میوه ,سبزیجات , حبوبات , غلات و نان را به وعده های غذایی تان اضافه کنید.
ورزش در دوران حاملگی
در میان ورزش ها، شنا وپیاده روی به کنترل قند خون شما کمک شایانی می نماید. با پزشک خود تماس بگیرید و از او بخواهید که بهترین نوع ورزشی را که برایتان مناسب است به شما معرفی کند. چنانچه در حال حاضر ورزش می کنید، بپرسید چه ورزشهای دیگری را نیز می توانید انجام دهید.
انسولین (در صورت نیاز)
بعضی از خانمهایی که مبتلا به دیابت حاملگی هستند، احتیاج به تزریق انسولین پیدا می کنند. بنابراین با داشتن یک برنامه غذایی درست و سالم و انجام تمرینات ورزشی در کنار آن، می توانید به نگهداری قند خود در حد نرمال کمک کنید. پزشکتان نحوه تزریق انسولین را به شما خواهد آموخت. تزریق انسولین هیچ ضرری برای شما و جنین تان ندارد زیرا نمی تواند از طریق رگهای خونی به او انتقال یابد.
می‌توانید با استفاده از راه‌های پیشگیری که در زیر گفتیم پیش از بارداری، ریسک آن را کاهش دهید:(آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا بابل)
رژیم غذایی سالم داشته باشید.
تحرک داشته باشید.
وزن اضافه خود را کاهش دهید.
در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید با متخصص این موضوع برای درمان به کمک رژیم غذایی ویا داروی آن مشورت کنید؛ اما پیش از ابتلا به دیابت بارداری و پیش از اقدام برای بارداری، می‌توانید با کنترل وزن خود و پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، از ابتلا به دیابت بارداری جلوگیری کنید. پس از دوران بارداری نیز اغلب افراد دچار اضافه وزن می‌شوند که نیاز دارند آن را به حالت طبیعی برسانند. برای تغییر سبک زندگی خود می‌توانید از رژیم‌های بهاره غفاری استفاده کنید که نه‌تنها به شما رژیم غذایی اصولی و سالم ارائه می‌دهد بلکه در کنار آن می‌توانید با دریافت ورزش مناسب، سبک زندگی خود را تغییر دهید و نه‌تنها به تناسب اندام برسید، بلکه آن را به مدت بیشتری حفظ کرده و سلامتی خود را ارتقا دهید.
به روزرسانی : ۱۳ بهمن ۱۴۰۰
بازنشر شده از سایت آزمایشگاه صبا
