سال های زیادی است که همه افراد در نقاط مختلف دنیا با پدیده ای به نام ظروف یکبار مصرف آشنا هستند و بصورت روزانه از این ظروف استفاده می کنند. در ابتدا که این ظروف تولید می شدند به شدت مورد استقبال عموم قرار گرفتند زیرا استفاده از آنها ساده بود، سبب صرفه جویی در زمان می شد و همچنین به دلیل قیمت اندکی که داشتند مقرون به صرفه تر نیز بودند. با پیشرفت تکنولوژی مردم فرصت کمتری برای شست و شو و مرتب کردن ظروف در مراسم و مهمانی های مختلف داشتند، و این دلیل دیگری برای استقبال از ظروف یکبارمصرف مختلف بود. اما پس از مدتی زمزمه هایی برای مخالفت از استفاده این ظروف بلند شد که عمدتا از سوی دوستداران محیط زیست بود. زیرا براساس برخی از مقالات منتشر شده، این ظروف برای محیط زیست خطرناک بودند. در این مقاله قصد داریم به تشریح این موضوع پرداخته و ببینیم آیا نباید از ظروف یکبار مصرف استفاده کنیم؟ یا استفاده کردن از آنها ایرادی ندارد؟ با من همراه شوید.
امروزه کاربرد ظروف یکبارمصرف به بخش جدایی ناپذیر زندگی همه ما بدل شده است. حتی در دور افتاده ترین نقاط هم ردپای این ظروف را می بینیم. در عرصه های مختلف زندگی برای نگهداری، جابجایی و حتی خرید و فروش مواد غذایی از ظرف های یکبارمصرف استفاده می کنیم. این ظرف ها انواع مختلفی دارند و با توجه به نوع کاربردی که دارند جنس شان متفاوت است. بطور مثال ظروف پلی استایرن به منظور نگهداری ظروف در دماهای بسیار بالا یا پایین (فریزر یا مایکروویو) مورد استفاده قرار می گیرند. از ظروف گیاهی یکبارمصرف برای سرو نوشیدنی های گرم مثل چای استفاده می شود. یا برای سرو مواد غذایی بسیار گرم یا سرد نباید از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی استفاده کنیم زیرا دمای بالا باعث انتقال مواد اولیه سازنده ظرف به درون ماده خوراکی و از طریق بلع یا نوشیدن وارد بدن انسان می شود و به همین دلیل سرطان زا هستند. بنابراین در هنگام استفاده و خرید این ظروف باید به جنس و کاربرد آنها توجه کنیم. به قدری استفاده از این ظروف رایج است که نمی توان به طور کامل آنها را از زندگی روزمره حذف کرد. اما با توجه به آنچه گفته شد استفاده از آنها درست است یا خیر؟ در ادامه به معرفی برخی از مزیت ها و مضرات این ظروف می پردازم.
همچون تمام ابزار و وسایلی که در جهت سهولت زندگی انسان به وجود آمده و تولید می شوند، ظرف یکبار مصرف نیز دارای معایب و مزایایی است که باید در هنگام استفاده به دقت به آنها توجه نمود. در بالا گفته شد که استفاده از این ظروف بخشی از زندگی انسان در عصر است زیرا مزیت هایی دارد که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد. به طور مثال به کاربردن ظرف یکبارمصرف سبب سهولت در انجام کارهای روزمره می شود، تصور کنید شما یک خانم یا آقای شاغل هستید که همسرتان نیز شاغل است. بیشتر زمان خود در طی روز را صرف انجام کارتان می کنید و در این بین می خواهید یک مهمانی برپا کنید. فرصت کافی ندارید به همین دلیل برای پذیرایی از مهمان تان از ظروف یکبار مصرف استفاده می کنید. این کار باعث می شود هم به روال عادی زندگی تان رسیدگی کنید و هم مهمانی تان را برگزار کرده اید. از طرفی به دلیل ذیق وقت نمی توانید زمانی را به شست و شو و تمیز کردن ظروف استفاده شده در مهمانی تخصیص دهید، اگر ظرف یکبار مصرف استفاده کرده باشید، به سادگی هر چه تمام پس از اتمام پذیرایی آنها را دور می ریزید!
یا اینکه در طی برگزاری یک جشن یا مهمانی اگر تعداد زیادی مهمان داشته باشید، تهیه ظرف برای پذیرایی از آنها علاوه بر گران بودن، پر ریسک نیز هست زیرا ممکن است در طی مراسم بشکنند و در این صورت شما متحمل هزینه های بسیاری می شوید. اما اگر ظروف یکبار مصرف استفاده کنید با مبلغ بسیار کمی تعداد زیادی ظرف در انواع گوناگون می توانید بخرید که دیگر بابت آسیب یا شکستگی آنها نیز نگرانی نخواهید داشت.
مورد دیگر استفاده از این ظروف در محیطهای بیرون از منزل است. اگر قرار است به خارج شهر برای تفریح بروید، دغدغه تمیز بودن ظروف و حتی حمل و جابجایی ظرف های موردنیاز می تواند سبب تشویش ذهن شما شود. اینجاست که بار دیگر ظروف یکبارمصرف به کمک شما می آیند. هر آنچه نیاز دارید می توانید با خودتان ببرید بدون آنکه نگران وزن سنگین، حجم بالا و یا حتی نحوه شستن آنها باشید.
چهارمین مزیت زمانی آشکار می شود که قصد دارید از بیرون غذا یا نوشیدنی سفارش دهید تا درب منزل به شما تحویل دهند. این کار بدون استفاده از ظروف یکبار مصرف محال است. یا حتی خودتان به یک رستوران یا کترینگ می روید تا غذا بخرید، اگر این ظروف نباشند مجبورید برای غذا، دسر، سالاد، چاشنی و نوشیدنی ظرف های جداگانه از منزل با خودتان ببرید تا بتوانید سفارش تان را تحویل گرفته و به منزل بیاورید، غیرممکن است!
مزیت دیگر آنها این است که به عنوان فردی که مجبور است ساعات زیادی را هر روز بیرون از منزل بگذراند، باید به این ظروف دسترسی داشته باشید تا بتوانید مواد غذایی سالم همراه خود ببرید بطور مثال سرکار یا به مدرسه و دانشگاه. همچنین در کشور ما برای توزیع نذری و ... از این ظروف استفاده می شود.
تمام مواردی که بیان شد ضرورت استفاده از این ظروف را برای ما مشخص می کنید و می بینید که نمی توانیم به طور کامل آنها را از زندگی خود حذف کنیم.
تمام ساخته های دست بشر دارای معایب و مزایایی است. استفاده از ظروف یکبار مصرف نیز از این قاعده مستثنی نیست. همانطور که استفاده از آنها سبب سهولت و آسانی در انجام کارهای روزمره و داشتن یک زندگی آرامتر می شود، می تواند به سادگی سبب آسیب دیدن سلامت انسان و به خطر افتادن محیط زیست شوند. در طی مطالعات و تحقیقات بسیاری که در طی سال های اخیر انجام شده است، دانشمندان و محققان به طور دائم هشدار می دهند استفاده بی رویه از این محصولات باید متوقف شود زیرا هم جان انسان را به خطر می اندازد و هم باعث نابودی زمین و محیط زیست می شود. برخی از معایب به شرح زیر است:
نخست اینکه استفاده بی رویه از این ظروف به تولید حجم عظیمی از زباله های پلاستیکی منجر می گردد. همانطور که واقف هستید، این نوع زباله به سال های بسیار طولانی نیاز دارند تا تجزیه شده و به دامان طبیعت برگردند چیزی حدود ۲۰۰ سال! از طرف دیگر به دلیل سبکی و حجیم بودن ارزش بازیافت ندارند و با سوزاندنشان گازهای آلوده کننده بسیار خطرناکی تولید می شود که سبب آلودگی هوا می گردند. وجود این نوع زباله در طبیعت علاوه بر اثار سوئی که گفته شد باعث تخریب چهره پاک طبیعت و محیط زیست شده و سلامت جانوران زنده را نیز به خطر می اندازد. به همین دلیل توصیه می شود صرفا در موارد بسیار خاص از ظروف یکبار مصرف استفاده کنیم.
ضرر دیگر این ظروف متوجه انسان است. ظروف یکبار مصرف از ترکیبات مختلفی ساخته می شوند. برخی از این ترکیبات خواص فیزیکوشیمیایی خاصی دارند و اگر در مجاورت موادغذایی با دمای بسیار پایین یا بسیار بالا قرار بگیرند، به داخل آن مواد نفوذ می کنند. اگر این مواد غذایی توسط افراد خورده شود، ترکیبات یاد شده وارد خون وی می شوند که سمی و خطرناک هستند و می تواند سبب بروز سرطان شوند. یا حتی رنگ های به کار رفته در این ظروف می تواند سبب ایجاد حساسیت های مختلف در افراد شود.
علاوه بر این موارد ممکن است برخی از تولیدکنندگان برای کاهش هزینه ها از مواد غیر استاندارد در ساخت ظروف یکبار مصرف استفاده کنند که هم کارکرد آنها را تغییر می دهد و هم آسیب بیشتری به محیط و انسان وارد می کنند.
سخن پایانی
استفاده و خرید ظروف یکبار مصرف را نمی توان نادیده گرفت و یا بطور کلی از زندگی انسان حذف کرد. اما می توان برای هر نوع غذا یا نوشیدنی از ظرف یکبار مصرف مخصوص که جنس بخصوصی دارد استفاده نمود تا کمترین آسیب متوجه سلامت انسان باشد. یا اینکه تا حد ممکن ظروف یکبارمصرف را برای استفاده شخصی به کار نگیریم مگر اینکه مجبور باشیم. خرید ظروف یکبارمصرف گیاهی و سلولزی جایگزین بسیار مناسبی برای ظروف یکبارمصرف پلاستیکی هستند و بهتر است از فروشگاه های معتبری که ظروف استاندارد عرضه می کنند تهیه شوند، زیرا این ظروف آسیبی به محیط زیست نمیرساند و اصطلاحا دوستدار محیط زیست هستند. بنابراین بهتر است تا جایی که می توانیم از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنیم.
