بیایید از این متن پرمحتوا در برنامه ی گنج سعادت رادیو معارف ، یک مقاله وبلاگی منسجم و خواندنی برای ویرگول بسازیم
همهمان شنیدهایم که «سحرخیز باش تا کامروا شوی»، اما واقعاً این جمله چه معنایی دارد؟ آیا فقط یک توصیه اخلاقی است، یا پشت آن حقیقتی عمیق از نگاه قرآن، روایات، و تجربههای انسانی نهفته است؟
در این نوشته، از دو موضوع مهم حرف میزنیم:
برکت سحر و بیداری صبح زود در سبک زندگی دینی و انسانی
آسیب تهمت و زبان ناپاک در روح و جامعه
سحرخیزی در نگاه دینی، فقط بیدار شدن زودهنگام نیست؛ نوعی اتصال روحی به لحظههای خاص آفرینش است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«در روزگار شما، نسیمهایی از سوی پروردگارتان میوزد. خود را در معرض آن نسیمها قرار دهید.»
صبح، همان زمان وزیدن این نسیمهاست.
در روایات آمده است: میان طلوع سپیده صبح تا طلوع خورشید، فرشتگان روزی انسانها را تقسیم میکنند. کسی که در آن زمان خواب است، از برکت رزق و نشاط روز محروم میشود.
امام علی(ع) فرمودند:
«خوابیدن بین مغرب و عشا موجب فقر است، و خواب قبل از طلوع آفتاب، باعث کسالت و از بین رفتن برکت میشود.»
این یعنی انرژی صبح فقط جسمی نیست، روحی هم هست.
حتی در کشورهای غیر اسلامی، خیلیها به قدرت صبح ایمان دارند.
یکی از دوستان از تجربهاش در کنار دریا در کشوری خارجی میگفت:
«مردم قبل از طلوع خورشید بیدار میشوند تا انرژی صبح را بگیرند. میگویند این لحظهها روی تمام روزشان اثر میگذارد.»
شاید همین است که بزرگان ما میگفتند:
«سحرخیزی کلید گنج مقصود است.»
بیداری در دل شب، سخت است.
پیامبر خدا(ص) فرمودهاند:
«آفرین بر امت من که صبحها زود برمیخیزند.»
اما واقعیت این است که برخاستن از خواب لذتبخش، وضو گرفتن، و نماز خواندن در سحر، میدان مبارزه با نفس است.
انسانی که میتواند از خوابش بگذرد، میتواند از بسیاری از وابستگیهای دیگر هم عبور کند.
امام حسین(ع) فرمودهاند:
«سه چیز موجب حماقت میشود: پرخوابی، پرخوری و پرحرفی.»
سحرخیزی یعنی تنظیم این سه:
کمتر خوابیدن،
کمتر خوردن،
کمتر گفتن و بیشتر اندیشیدن.
در واقع، کسی که صبح زود بیدار میشود، از همان آغاز روز به خودش یادآوری میکند که بر خویشتن مسلط است.
در روایات آمده که خداوند به یکی از پیامبرانش وحی کرد:
«به مؤمنان بگو سبک و روش دشمنان مرا در پیش نگیرند.»
دشمنان الهی میخواهند انسان در خواب باشد — خواب غفلت، خواب لذت، خواب بیخبری.
اما سحرخیز، بیدار است؛ با خود، با دنیا، و با پروردگارش در ارتباط است.
سحرخیزی یعنی تمرین حضور و بیداری.
در ادامهی گفتگو، سخن به «تهمت» و آسیبهای زبان کشیده شد.
تهمت، برخلاف ظاهر سادهاش، ریشه در شرک و نفاق دارد.
امام صادق(ع) فرمودند:
«از جاهایی که موجب بدگمانی و تهمت است، دوری کنید.»
و امام علی(ع) هشدار دادند:
«کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید از بدگمانی دیگران شکایت کند.»
زبان، اگر رها شود، از دروغ و غیبت به تهمت میرسد و از تهمت به تباهی دل.
در نگاه امام خمینی(ره)، تهمت یکی از چهرههای باطنی شرک است؛ چون انسان در آن لحظه به جای خدا، نفس خود را داور قرار میدهد.
امام خمینی(ره) نوشتند:
«نگاه به آنچه دربارهی غیبت و تهمت آمده، دلهایی را که مهر شیطان بر آنها نخورده، میلرزاند.»
و فرمودند:
«کسی که خدا ولیّ اوست، از گناه دور میشود؛ نه تهمت میزند و نه غیبت.»
رهبر انقلاب نیز در بیانی شفاف گفتند:
«رواج شایعات و تهمتها، دلها و فضای جامعه را تاریک و ظلمانی میکند. هیچکس حق ندارد بدون اثبات، دیگران را متهم کند.»
این یعنی جامعهی نورانی، با زبانهای پاک ساخته میشود، نه با انگشتهای اتهام.
اگر سحر را از دست ندهیم و زبانمان را نگه داریم،
نهتنها روزمان، که زندگیمان نورانی میشود.
صبح زود برخیزیم، زبانمان را از تهمت و غیبت بازداریم، و دلمان را به ذکر الهی تازه کنیم.
آنگاه همانگونه که در شعر آمده است:
دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است
بدین راه و روش میرو، بلکه با دلدار پیوندی
#سحرخیزی
#سبک_زندگی_اسلامی
#موفقیت_در_زندگی
#اخلاق_اسلامی
#کنترل_زبان
#تهمت
#آرامش_درونی
#دعای_صبح
#برکت_زندگی
#خودشناسی
آیا تو هم تجربهای از سحرخیزی یا سکوت در برابر تهمت داری؟
در بخش دیدگاهها بنویس تا گفتوگویی سازنده شکل بگیرد 🌱
