این متن شامل گزیدههایی از یک پروژه تبلیغاتی اسلامی است که بر استفاده گسترده از هوش مصنوعی (AI) برای انتشار محتوا به ۱۴۰ زبان تمرکز دارد. صابر طباطبایی یزدی، ادمین کانال، از دعوت و مشارکت مردم برای این امر بزرگ تبلیغی استقبال میکند، بهویژه با زیرنویس کردن برنامههای رادیو معارف با هزینه شخصی. او طرحی مفصل را تشریح میکند که در آن پژوهشگران دینی روزانه حدود هزار عبارت تبلیغی را استخراج کرده و سپس با استفاده از AI و ابزارهایی مانند NotebookLM برای هر عبارت، پادکست، اینفوگرافیک، و ویدیو تولید میشود تا در سطح جهانی منتشر گردد. این پروژه برنامهریزی شده است تا محتوای گستردهای از آثار آیتالله مصباح یزدی، امام خمینی، امام خامنهای و محتوای ۱۸ ساله رادیو معارف را به منظور ایجاد یک پایگاه داده غنی و راهاندازی رادیو ۲ مورد استفاده قرار دهد. در نهایت، یزدی از مخاطبان خود نقد، توصیه و نظر درباره این طرح بلندپروازانه میخواهد.
هوش مصنوعی (AI) در حال دگرگون کردن صنایع مختلف از پزشکی تا هنر است، اما یکی از شگفتانگیزترین کاربردهای آن در عرصهای است که کمتر انتظارش را داریم: تبلیغ و ترویج دین. یک پروژه عظیم و جاهطلبانه در حال شکلگیری است که قصد دارد با بهرهگیری از قدرت هوش مصنوعی، آموزههای اسلامی را در مقیاسی بیسابقه و به ۱۴۰ زبان زنده دنیا منتشر کند. این طرح فراتر از یک ترجمه ساده است و میخواهد یک اکوسیستم هوشمند برای هدایت و آموزش مخاطبان جهانی ایجاد کند. در ادامه به پنج ویژگی کلیدی و غافلگیرکننده این پروژه میپردازیم.
برخلاف تصور اولیه از یک سیستم هوش مصنوعی که صرفاً به سوالات کاربران پاسخ میدهد، هدف اصلی این پروژه بسیار عمیقتر است. این سیستم طوری طراحی شده که بهطور فعالانه عمل کند. به جای انتظار برای پرسش کاربر، هوش مصنوعی نقاط ضعف یا نیازهای پنهان مخاطب را شناسایی کرده و برای آن «نیازسازی» میکند. به عبارت دیگر، سیستم به کاربر میگوید: «شما در این حوزه نیاز به یادگیری دارید و اینها مقدماتی هستند که باید بیاموزید.»
این رویکرد با ارائه برنامههای یادگیری روزانه و شخصیسازیشده تکمیل میشود. سیستم مشخص میکند که هر فرد در چه ساعتی و به چه میزان باید مطالعه کند تا به تدریج در مسیر رشد معنوی قرار گیرد. این نگاه فعالانه و هدایتگر، آن را از یک ابزار پرسش و پاسخ ساده به یک مربی هوشمند شخصی تبدیل میکند. این گذار از یک ابزار اطلاعاتی منفعل به یک مربی فعال، مرز بین ارائه دانش و شکلدهی به باورها را جابجا میکند و پرسشهای جدیدی را در مورد خودمختاری کاربر در فضای دیجیتال مطرح میسازد.
اساس این پروژه بر یک کتابخانه دیجیتال عظیم بنا شده که نقطه شروع آن، آثار آیتالله مصباح یزدی است و چشمانداز آن، در بر گرفتن تمام منابع کلیدی شیعه است. این مخزن عظیم دانش شامل موارد زیر خواهد بود:
کلیه آثار موجود در وبسایت آیتالله مصباح یزدی (search.mesbahyazdi.ir)
آثار آیتالله خمینی و آیتالله خامنهای
کتابهای تمام مراجع تقلید
کتابهای محققان و سخنرانان مختلف
آرشیو کامل ۱۸ ساله محتوای رادیو معارف
ایده اصلی این است که با تجمیع این منابع گسترده، یک پایگاه داده غنی و معتبر برای تولید محتوای هوشمند و دقیق فراهم شود.
مقیاس تولید محتوا در این پروژه حیرتانگیز است. جریان کار به این صورت طراحی شده که یک طلبه یا کارشناس دینی، یک «سوژه تبلیغی» یا عبارت کلیدی را به سیستم ارائه میدهد. سپس هوش مصنوعی، با استفاده از ابزارهایی مانند notebooklm، برای همان یک عبارت، چندین خروجی در قالبهای مختلف تولید میکند: یک پادکست صوتی، یک اینفوگرافیک تصویری و یک ویدیوی کوتاه.
شگفتانگیزتر اینکه این بسته محتوایی چندرسانهای به صورت خودکار به ۱۴۰ زبان مختلف ترجمه شده و برای انتشار در سراسر جهان آماده میشود. این فرآیند به پروژه اجازه میدهد تا با سرعتی بیسابقه، محتوای غنی و متنوعی را برای مخاطبان جهانی با فرهنگها و زبانهای گوناگون تولید کند. این خط تولید محتوای خودکار، موانع سنتی زمان، هزینه و زبان را از میان برمیدارد و به این پروژه توانایی بیسابقهای برای نفوذ فرهنگی در مقیاس جهانی میبخشد.
برخلاف تصور از چنین پروژههای عظیمی، این حرکت نه از یک نهاد رسمی، بلکه از یک انگیزه و سرمایهگذاری کاملاً شخصی سرچشمه گرفته است. همانطور که یکی از مدیران پروژه بیان میکند، مراحل اولیه آن با تعهد مالی شخصی آغاز شده است:
من ادمین این کانال هستم و با هزینه ی خیلی زیاد شخصی اومدیم برنامه های عالی و خوب رادیو معارف رو زیرنویس زدیم.
این ابتکار که با انگیزهای شخصی شروع شده، اکنون از عموم مردم نیز برای مشارکت دعوت میکند. از علاقهمندان خواسته شده تا با اختصاص تنها سه دقیقه از وقت روزانه خود، در این حرکت جهانی سهیم باشند. این جنبه مردمی، پروژه را از یک طرح سازمانی صرف به یک پویش فرهنگی تبدیل کرده است.
یکی از خلاقانهترین جنبههای این پروژه، روش تأمین ورودیها یا «پرامپت» برای هوش مصنوعی است. ایده اصلی این است که روزانه حدود هزار عبارت یا سوال کلیدی از طلاب علوم دینی جمعآوری شود. این سوالات قرار است بازتابدهنده نیازها، دغدغهها و پرسشهای واقعی تمام اقشار جامعه باشند؛ از مهندسان و پزشکان گرفته تا مادران خانهدار و مدیران در سطوح مختلف.
این رویکرد، دانش ضمنی و شهودی یک عالم دینی درباره نیازهای جامعه را به دادههای ساختاریافته و قابل پردازش برای یک مدل زبانی بزرگ تبدیل میکند. در واقع، طلاب به عنوان مهندسان پرامپت عمل کرده و دانش سنتی حوزوی را با نیازهای روز جامعه پیوند میزنند تا خوراک فکری لازم برای هوش مصنوعی را فراهم کنند. این تلفیق جالب میان حکمت سنتی و فناوری مدرن، رویکردی منحصربهفرد برای تولید محتوای کاربردی و مرتبط است.
پروژه «تبلیغ اسلام با هوش مصنوعی» نمونهای برجسته از جاهطلبی برای ادغام آرشیوهای عمیق دینی با فناوری مقیاسپذیر هوش مصنوعی است. این طرح با عبور از مرزهای زبانی و جغرافیایی، پتانسیل آن را دارد که دسترسی به معارف اسلامی را متحول کند. این سوال باقی میماند: وقتی هوش مصنوعی نه تنها به پرسشهای ما پاسخ میدهد، بلکه فعالانه برای ما «نیاز معنوی» تعریف میکند، گفتگوی میان ایمان و انسان مدرن چگونه بازتعریف خواهد شد؟
