در دنیای مدرن، تصویر مشخصی از دو فرایند همزمان شکل گرفته است؛ لبه تکنولوژی و یکپارچه سازی، توسعه و بهینه سازی خدمات که هر دوی این فرایندها بر اساس نیازمندیهای بشر است و این یعنی از زنجیره تولید تا مصرف کنندگان نهایی شکل گرفته است.
برای درک عمیق این موضوع می توان از تعریف نگاه میان رشته ای در تلفیق علوم نو و علوم پایه و نتیجه آن بهره وری تکنولوژی ها در فراگیر شدن خدمات و ماشینی کردن فرایندها استفاده نمود.
شناخت دقیق نیازهای ذینفعان و طراحی سیستم های تولید، توزیع و نظارت بر اساس آن حلقه ای از لبه های علوم متفاوت در کنار یکدیگر شکل می گیرد. در کشور می توان به این سوال دقیق تر پرداخت که " آیا تصویر مشخصی از ساختارهای دانش پژوهی و فرایندهای تولید علم از ترکیب علوم در ایجاد نتیجه های مدرن در لبه تکنولوژی و ایجاد رفاه و خدمات وجود دارد یا خیر؟"
تکنولوژی مدرن با هم مرزی دنیای ارتباطات بر اساس نیازمندیهای زندگی بشری در تمام زمینه ها، بهترین تلفیق علوم پایه و علوم مدرن را پدید آورده است. از دستاوردهای این حوزه، اینترنت اشیا IoT و نسل پنجم را می توان نام برد.
خوشبختانه می توان گفت که کشور در تکنولوژی حوزه تلکام، فاصله معناداری با دنیا ندارد و این در صورتی است که در سایر حوزه ها فاصله زیادی وجود دارد. به علاوه سرمایه گذاری های خوبی تاکنون در حوزه زیرساخت و بستر سازی حوزه ارتباطات انجام شده است که نتایج آن به وضوح قابل مشاهده است. در رابطه با نسل پنجم ارتباطات گرچه زمزمه های حضور 5G بیش از پیش به گوش می رسد اما با این تفاسیر نمی توان گفت کشور پذیرش ورود به لبه تکنولوژی را ندارد. همچنین باید توجه داشت که نیاز به حجم بالای سرمایه گذاری و آماده نبودن سایر عوامل موثر مانند نیروی انسانی متخصص و مرتبط، آثار و عواقب تحریم ها تا حدودی این چشم انداز را مبهم ساخته است.
نسل پنجم ارتباطات و زیرساخت های مرتبط با آن در ایجاد ساختارهای یکپارچه نیازمند تصویر شفاف تری نسبت به موازی سازی توسعه دانش بومی و افزایش متخصصین در این حوزه می باشد؛ چنین می توان پنداشت که استراتژی و برنامه مدونی در تعریف یکپارچه سازی خدماتی که نتایج مشخصی را ایجاد می نماید، شکل نگرفته باشد. اما باعث خرسندی است که در گرد آوری و تحلیل داده ها، تعریف خدمات نوین و حضور استارتاپ ها در این زمینه در زمان کوتاهی می توانیم همگرایی لازم را در پیشبرد اهداف سخت افزاری و نرم فزاری در هوش مصنوعی شاهد باشیم.
از نتایج کاربردی شناخته شده که زیرساخت های کنونی در کشور امکان بهره برداری از نسل پنجم ارتباطات و هوش مصنوعی را فراهم نموده است. هوشمند سازی شهرها در خدمات یکپارچه و خدمات جزیی برای تمام سطح ذینفعان آن دارای کارکرد خواهد بود.
اگر بنا بر هوشمندسازی شهرها و اشیا باشد، مشخصا تکنولوژی 5G یک ضرورت انکار ناپذیر است؛ چرا که با توجه به ماهیت IOT و پردازش بلادرنگ Big data که لازمه این تکنولوژی است تنها حضور هوش مصنوعی و 5G این امر را ممکن می کند. به عبارت دیگر عدم وجود AI باعث بلا استفاده شدن فناوری شهر هوشمند می شود، زیرا سیستم با انبوهی از داده ها مواجه می شود که باید در کسری از ثانیه به صورت یکپارچه تحلیل و پردازش شوند و همچنین تصمیمات خرد و کلان در ادامه گرفته شود. در نتیجه هرگونه تاخیر و ضعف سیستم می تواند کل کارایی و بازده را زیر سوال ببرد. برای مثال در پروژه های شهر هوشمند ممکن است در لحظه اطلاعات و دیتای دما و روشنایی منزل تا خودروی هوشمند (خودران) یا دیگر داده ها با ارتباطات معنادار به صورت یکپارچه و بدون درنگ و بدون دخالت انسان تحلیل شوند و درست همینجاست که نقش هوش مصنوعی بیش از پیش پررنگ می شود.
امروزه با گستردگی و فراوانی داده ها، بسیاری از زیر ساخت های پیچیده امروزی که ساده سازی فرآیندهای مطلوب را ایجاد می کنند؛ نیازمند طراحی ساختمانی از داده ها، گردآوری، طبقه بندی و دسته بندی، پردازش های اولیه (بدون درنگ) و پردازش ثانویه ایجاد نتایج مشخص و درگاه های خروجی و ورودی را دارند. در هوش مصنوعی و پردازش Big Data تعریف داده ها از مهمترین اجزا تلقی می شوند؛ طراحی ساختمان داده ها، تفکیک و دسته بندی ها و حلقه های موثر بازگشتی می تواند به ما اهمیت این موضوع را برساند که با افزایش متخصصین حوزه داده با نام علمی Data Scientist از ضرورت های توسعه و فراگیری نسل پنجم، هوش مصنوعی و خدمات مرتبط با آن خواهد بود.
در علم آینده پژوهی، اساتید این حوزه معتقدند که آینده بشریت محدود به چند علم خواهد بود که مهمترین آنها هوش مصنوعی است. لذا در عصر حاضر نیاز است تا متخصصان مجربی در این حوزه تربیت شوند. تجربیات دیگر کشورها نشان میدهد که توجه به کورس ها و دوره های آموزشی بسیار موثرتر از دوره های سنتی آکادمیک عمل کرده است.
از آنجایی که متاسفانه تا به اکنون استراتژی و برنامه مدونی برای تولید و توسعه دانش بومی و جذب متخصصان تکنولوژی های روز پایه ریزی نشده است، لازم است تا به دنبال مراجع پرورش متخصصین، نخبگان بر اساس ماهیت داده،پردازش و ساده سازی فرایندها باشیم. البته در چند سال اخیر حمایت نسبی از شرکت های دانش بنیان شده است که همانطور که پیشتر ذکر شد نتایج آن نیز قابل مشاهده است چرا که غالب این شرکت ها با صرف نظر از درآمد بالا به دنبال حرکت در لبه تکنولوژی بوده اند.
نکته قابل توجه دیگر این است که عموما عصاره تجربیات این شرکت ها تلفیق ارزشمندی از علم و صنعت بوده است که بسیار ارزشمند است. بنابراین با مد نظر قرار دادن تجربیات جهانی و استفاده از تجربیات داخلی اخیر واضح است که برنامه ی به منظور تاسیس و تقویت موسسات آموزشی با کوتاه مدت و میان مدت که توسط شرکت های پیشرو در تکنولوژی اداره شود ضروری است. همچنین پیشنهاد می شود تا بدون توجه به مسائل حاشیه ای صرفا بر موضوعات کلیدی در حوزه های مرتبط پرداخته شود.
به عنوان مثال موفق از این شیوه می توان از شرکت معظم Huawei و یا Ericsson نام برد. به این صورت می توان نیروهای متخصص با تجربه کافی برای فعالیت پرورش داد که به نیاز بازار هم اشراف داشته باشند. متاسفانه در حال حاضر در کشور به جز چند آموزشگاه خاص و دانشگاه، ارگانی برای رقابت بین المللی در این حوزه وجود ندارد و لازم است به سرعت وارد عمل شویم تا به نوعی زمان از دست رفته را جبران کنیم.
از طرفی از آنجایی که 5G یک تکنولوژی بی سیم با توان پایین است، نیاز به ایجاد زیرساخت فیبر نوری برای اتصال نقاط به یکدیگر اجتناب ناپذیر بوده و ناگفته پیداست که در این حوزه نیز متاسفانه با کاستی هایی مواجه هستیم.
به طور کلی می توان گفت نیاز مبرم ما در این عرصه، کوتاه کردن زمان تربیت نیروی متخصص و همچنین آماده کردن زیرساخت های اساسی است. توسعه و نوآوری در IoT و خدمات وابسته با آنها از ضرورت پرداخت به این حوزه می باشد که ساماندهی مجموعه ها و افراد فعال و حمایت از ایشان مهمترین وظیفه دستگاه های ذیربط خواهد بود. در پایان ذکر این نکته خالی از لطف نیست که هدف غایی تمام این تکنولوژی ها، ایجاد حس رفاه و رضایت بیشتر برای جوامع است و شایسته است که بیشترین بهره را در این راه از تکنولوژی ببریم.
خوشحال میشم نظراتتون رو بشنوم
ارادتمند - سجاد صبری
