امروزه کنترل کیفی مصالح ساختمانی فرآیند بسیار مهمی محسوب می‌شود. در حقیقت اطمینان از بالا بودن کیفیت مصالح ساختمانی یکی از مهم‌ترین مواردی است که بر بهبود کیفیت ساخت و ساز تاثیرگذار است. همانطور که می‌دانید متاسفانه امروزه بسیاری از مصالح ساختمانی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، کیفیت پایینی داشته و حداقل استانداردهای کیفی مصالح را نیز ندارند. کنترل کیفی مصالح ساختمانی باعث می‌شود تا با بهبود سطح کیفی مصالح، کیفیت پروژه‌های حوزه صنعت ساختمان نیز افزایش یابد. از طرفی مصالح ساختمانی بی کیفیت سبب کاهش عمر ساختمان خواهند شد و این موضوع وقتی نمایان می‌شود که دو پروژه با استفاده از یک میزان مصالح ساختمانی تفاوت بزرگی در میزان عمر دارند. این موضوع نه تنها هدر رفت سرمایه ملی را در بر دارد بلکه موجب خواهد شد تا پروژه‌های ساختمانی در مواجهه با اتفاقات ناخواسته و به خصوص بلایای طبیعی، جان انسان‌ها را به خطر بیاندازد. اما سوال اساسی این است که فرآیند کنترل کیفی مصالح ساختمانی چیست؟ شامل چه استانداردهایی است؟ در این مقاله با بررسی پاسخ این سوالات و بررسی اطلاعات مفید دیگر در حوزه کنترل کیفیت مصالح ساختمانی همراه ما باشید.
فرآیند کنترل کیفی مصالح ساختمانی مجموعه‌ای است از فعالیت‌های آزمایشگاهی و کارگاهی که جهت بررسی کیفیت مصالح ساختمانی انجام می‌شود. به عنوان مثال کیفیت سیمان به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین و اصلی‌ترین مصالح ساختمانی، یکی از مصداق‌های این فرآیند است. مدیریت کیفیت مصالح بخش اساسی کیفیت ساخت و ساز است و به همان درجه از برنامه ریزی، پیشگیری، ارزیابی و اقدامات اصلاحی مانند مهندسی طراحی و ساخت نیاز دارد. کنترل کیفیت مواد معمولاً معادل بازرسی مغازه است. عدم انطباق در ساخت باید شناسایی شود تا امکان تصحیح در کارگاه ساخت فراهم شود، جایی که مهارت ها و تجهیزات مناسب برای اصلاح عدم انطباق ها وجود دارد. مدیریت کیفیت مواد جامع تر از بازرسی مغازه است. این یک فرآیند پیوسته است که بخشی از سیستم کیفیت کل پروژه است. این فرآیند شامل برنامه ریزی کیفیت، سازماندهی، طراحی و مشخصات، ارزیابی تامین کننده، کنترل کیفیت تامین کننده، بازرسی فروشگاه، تایید کیفیت میدانی و ممیزی است. مستندسازی باید معنادار باشد و مدیران ارشد باید سازمان را به فرآیند کیفیت کلی متعهد کنند.
شرکت ساختمانی فرداسازان سرزمین پارس به عنوان یک شرکت فعال در حوزه ساخت و ساز فعالیت دارد. پارسلند با شعار انتخابی برای ساختن در عرصه ساختمان سازی در تلاش است تا گامی مهم در زمینه خدمت به هم میهنان عزیز بردارد. از همین رو پارسلند با استفاده از مصالح ساختمانی با کیفیت، مهندسین و معماران خبره و تکنولوژی روز با کیفیت‌ترین ساختمان‌های ممکن را طراحی و پیاده سازی می نماید.
اکنون که با فرآیند کنترل کیفیت مصالح ساختمانی آشنا شدیم، بهتر است از مهم‌ترین استانداردهای آن نیز مطلع شویم. در این قسمت از مقاله برخی از مهم‌ترین این استانداردها را مورد بررسی قرار می‌دهیم. شرکت ساختمانی پارسلند با ارتباط با بهترین تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان مصالح ساختمانی، کیفیت پروژه ساختمانی شما را تضمین می‌کند.
سیمان و بتن دو مورد از مهم‌ترین محصولات در پروسه کنترل کیفیت مصالح ساختمانی هستند. به طور کلی استانداردهای سیمان و بتن با هم متفاوت است. به طور مثال استانداردهای 6044، 2093 و 3820 به ترتیب برای، بررسی ویژگی‌های بتن، کنترل مواد افرودنی شیمیایی و میزان آب انداختن آن تعریف شده است. در حالی که موارد زیر مهم‌ترین استانداردهای کنترل کیفیت سیمان در سطح ملی هستند که به صورت خاص برای سیمان پورتلند مورد استفاده قرار می‌گیرند:
1 . استاندارد ۳۸۹: این استاندارد که برای نخستین بار در سال 1346 تدوین و در سال 1378 بازنگری شد. این استاندارد به ویژگی‌های ساختاری و شیمیایی سیمان اشاره دارد. این استاندارد میزان اکسید سلسیم، اکسید آلومینیوم، درصد کلسیم سیلیکات و مواردی از این دست را بررسی و با میزان استاندارد مقایسه می‌کند.
2 . استاندارد ۳۹۰: استاندارد 390 کنترل کیفی سیمان به میزان نرمی سیمان اشاره دارد. در این استاندارد درصد نرمی سیمان با دستگاه نفوذپذیری هوا تعیین می‌شود.
3 . استاندارد 391: این استاندارد تعیین کننده میزان انبساط سیمان است.
4 . استاندارد 392: این مورد به تعيين زمان گيرش سيمان هيدروليكي با سوزن ويكات اشاره دارد.
5 . استاندارد 393: مقاومت فشاری و خمشی سیمان در قالب استاندارد 393 سنجیده می‌شود.
6 . استاندارد 394: این استاندارد با استفاده از آزمون های تخصصی و آزمایشگاهی، میزان هیدارتاسیون سیمان را تعیین می‌کند.
لازم به ذکر است که استانداردهایی نظیر 3516-1، 4220، 2931 نیز به ترتیب برای بررسی ویژگی‌های سیمان بنایی، پرتلند آهکی و پرتلند سفید، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علاوه بر موارد گفته شده و استانداردهای بین‌المللی ISO، استانداردهایی نظیر ASTM(آمریکا)، DIN(آلمان)، BS(بریتانیا) و JIS (ژاپن)، نیز برای کنترل کیفی سیمان در کشورهای دیگر جهان تعریف شده است.
تیر آهن یکی از پرکاربردترین آهن‌آلات در صنعت ساختمان سازی است. هم اکنون در نقاط مختلف جهان برای این پروفیل پر مصرف استانداردهای کنترل کیفی متنوعی وجود دارد. به طور خلاصه 3 استاندارد INP، IPB و IPE ، مهم‌ترین استانداردهای کنترل کیفی تیرآهن است. مهم‌ترین ویژگی‌های این استانداردها به صورت زیر است:
تیرآهن‌هایی که با استاندارد INP چین و روسیه ساخته می‌شوند، به شکل حرف انگلیسی I طراحی و ساخته می‌شوند و ضخامت بالها در این محصول دارای یک شیب ملایم است. تیرآهن IPB به شکل حرف H ساخته شده و مقاطع آن به صورت سبک و سنگین تولید می‌گردد. نوع IPE نیز با ظاهری شبیه INP ساخته می‌شود، با این تفاوت که ضخامت بالها کاملا یکسان است. استاندارد IPE مطابق با استاندارد ایران و اروپا است.
علاوه بر 3 مورد توضیح داده شده، استاندارد شبکه‌ای نیز دیگر استاندارد رایج تیرآهن است. تیرآهن لانه زنبوری که به اختصار CPE یا CNP نیز نامیده می‌شود به صورت 6 ضلعی یا دایروی توخالی تولید می‌شود و تحمل گشتاور خمشی بیشتری دارد.
میلگرد دیگر آهن الات مورد استفاده در پروژه‌های ساختمانی است. این محصول از طریق روش‌هایی نظیر نورد گرم، نورد سرد، میکروآلیژی ساخته می شود. در حال حاضر ATSM ، JIS ، DIN ، ISO مهم‌ترین استانداردهای بین المللی میلگرد محسوب می‌شوند. در ایران نیز شرکت ذوب آهن به عنوان پیشگام تولید میلگردهای استاندارد است. میلگردهای ذوب آهن عموما بر اساس استاندارد ISIRI 3132 روسیه فرآوری می‌شوند. میلگردها در این استاندارد به چهار کلاس A1 تا A4 تقسیم می‌شوند.
طبقه بندی انواع آجر شامل سه دسته آجر نما، آجر توکار و آجر مهندسی است. طبق استاندارد ملی ابعاد ترجیحی انواع آجر برای آجرهای مهندسی و نما 210 میلی‌متر درازا، 100 میلی‌متر پهنا و بلندی 50 میلی‌متر است. در حال که این مقادیر برای آجر توکار به ترتیب 220، 105 و 53 میلی‌متر است.
از نظر نسب سوراخ‌های آجر نیز استانداردهای متنوعی وجود دارد. به عنوان مثال نسبت سوراخ‌های آجر به حجم آجر حداکثر 40 درصد، نسبت مجموع ضخامت جداره سوراخها در درازا به درازا و پهنا به پهنا حداقل 25 درصد و نسبت مساحت یک سوراخ به مساحت سطح آجر حداکثر باید 10 درصد باشد.
همچنین حداکثر استاندارد مقاومت فشاری برای هر آجر مهندسی، نما و توکار به ترتیب 300 ، 110 و 60 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و میزان جذب آب نیز به ترتیب 15 و 20 درصد برای هر آجر است. آجر توکار برای میزان جذب آب استاندارد الزامی ندارد. با توجه به موارد گفته شده استاندارد آجر مهندسی AM ، آجر نما AN و آجر نما ATB است.
