ساختار هزینه ها
بخش هزینه ها شامل تعاریف و ویژگی هایی است که دانستن آنها در راه اندازی یک کسب و کار ارزش ویژه ای خواهد داشت. شاید تا کنون وارد یک رویداد استارت آپی نشده باشید، شاید تا بحال یک سرمایه گذار را از نزدیک ندیده باشید، اما هم داوران این رویداد ها و هم سرمایه گذاران بعد از ایده و راه حل های شما اولین نکاتی که به ذهنشان میرسد ساختار هزینه ای شما میباشد. اینکه در مراحل مختلف شما با چه هزینه ای کار را جلو خواهید برد و برای قدم هایتان کدام هزینه ها را اولویت بندی کرده اید. لازم است تا تعریف هزینه ها را باهم مرور کنیم.
هزینه های قبل از راه اندازی
این هزینه ها به شما تحمیل خواهند شد، هزینه هایی نظیر گرفتن دفتر کار، تجهیز محیط کار، تبلیغات آنلاین و آفلاین، زیرساخت های دیجیتالی (اینترنت و ...)، هزینه آموزش نیروها، مجوزهای لازم و... . این هزینه ها برای راه اندازی یک کسب و کار لازم و ضروری هستند و شاید بتوان با کمی هوش و ذکاوت و استفاده از شرکای تجاری درست بخشی از این هزینه ها را کاهش داد.
هزینه های تحقیقاتی:
در ابتدای کار و قبل از شروع کار لازم است کمی از سرمایه خود را صرف تجزیه و تحلیل محصولات رقبایتان، حمل و نقل، تامین نیروی انسانی، مشاوره و معاملاتتان با تهیه کنندگان و توزیع کنندگان بالقوه کنید. این هزینه ها عموما در نظر گرفته نمیشود چون به این هزینه ها به چشم یک کاری که باید صورت بگیرد نگاه میشود، من شاهد افرادی بودم که ماه ها زمان و سرمایه خود را روی تحقیقات بازار گذاشته اند و هربار با آنها صحبت کرده ام که خب چقدر هزینه کرده ای تا اکنون به خاطر نداشتن محصول (سایت و اپلیکیشن یا حتی یک محصول فیزیکی) جواب صفر بوده و فکر میکنند که هیچ هزینه ای نکرده اند و از آنجایی که این هزینه ها کوچک هستند و به چشم نمی آیند در طولانی مدت فشار روانی و اقتصادی به شما وارد خواهد کرد. توصیه من به شما این است که هزینه هایتان را ثبت کنید، این هزینه ها میتواند برای شما یک موتور محرک باشد که ببینید برای راه اندازی این کسب و کار تا اکنون چقدر هزینه کرده اید و در صورت جذب سرمایه گذار میتوانید از این هزینه ها بعنوان هزینه های تحقیقاتی نام ببرید. سرمایه گذار و یک شریک تجاری اگر بداند شما برای کسب و کاری که قصد راه اندازی آن را دارید هزینه کرده اید بیشتر به شما اعتماد خواهد کرد.
هزینه ثابت:
این هزینه ها با بالا رفتن حجم تولید و افزایش مشتری تغییری نخواهند کرد، برای مثال هزینه رهن یک دفتر کار، هزینه رهن کارخانه، هزینه خرید دستگاه، هزینه خرید ماشین آلات و ابزار آلات، حقوق کارمندان و ... هزینه هایی هستند که در صورت بالا رفتن تعداد مشتریان و یا افزایش حجم تولید محصول تغییری نخواهند کرد بنابراین این هزینه ها را در بخش هزینه های ثابت مینویسیم. سعی میکنم بخش عمده ای از این مدل هزینه ها را برایتان نام ببرم:
· حقوق کارمندان
· بیمه
· هزینه های ملکی
· حق الزحمه های فنی
· تجهیزات و لوازم
· انبار
· فروش و بازاریابی
· مالی
· فناوری و دیجیتالی
حقوق کارمندان:
برای این کار شما باید حقوق ها را بر اساس پاره وقت بودن یا تمام وقت بودن کارمندان خود در نظر بگیرید. این بخش یک حداقل هایی دارد که طبق حقوق کمینه ای است که وزارت کار در نظر میگیرد اما بیشینه آن به شما و مدل مذاکراتتان با افراد بستگی دارد. اگر درآمد شما به حدی نرسیده که بخواهید یک کارمند تمام وقت استخدام کنید بنابراین این کار را به شما توصیه نمیکنم، اما پیشنهاد میکنم بصورت پروژه ای با افراد قرار داد ببندید. زمانش که برسد راه های استخدام نیرو را پیدا خواهید کرد و بهترین افراد را استخدام خواهید کرد اما در ابتدا این سوال را مدام از خود بپرسید که آیا زمان استخدام نیروی کاری رسیده یا خیر؟ آیا توانایی پرداخت حقوق ماهانه را دارم یا خیر و سوالاتی از این دست.
بیمه:
در این بخش شما شرکت و کارمندان خود را باید بیمه کنید. هزینه های بیمه ای خود را در نظر گرفته اید؟ اگر محصولی تولید کرده اید میدانید که هزینه بیمه محصولتان چقدر خواهد بود؟ اگر شرکت خدماتی دارید آیا میتوانید از شرایط بیمه استفاده کنید؟ این قبیل سوالات شما را در راه اندازی هرچه بهتر کسب و کارتان کمک خواهد کرد پس بی تعارف مدام از خودتان سوال بپرسید تا بتوانید کسب و کار بهتری ایجاد کنید
هزینه های ملکی:
قطعا شما برای اجاره محل کار خود هزینه هایی دارید که این هزینه ها بصورت ماهانه هم به شما تحمیل خواهند شد. این هزینه ها که شامل اجاره ماهانه دفتر، آب، برق، گاز میباشد را در نظر بگیرید. در این بخش هزینه های دکوراسیون داخلی دفتر را هم در نظر بگیرید، زیرا امکان دارد محل کاری که اجاره میکنید با معیارهای شما همخوانی نداشته باشد و مجبور شوید تا دکوراسیون داخلی محل کارتان را تغییر دهید.
حق الزحمه های فنی :
این هزینه ها شامل هزینه استخدام افرادی نظیر حسابدار، وکیل، مشاور،متخصصان فنی و ... است تا در ابتدای راه به شما کمک کنند. مجوزهای لازم نظیر پروانه بهداشت و قانون حق کپی و نوشتن قراردادهای تجاری و غیر تجاری را با استفاده از کمک گرفتن از این افراد به راحتی میتوانید در اختیار داشته باشید و همانطور که قبلا هم اشاره کردم میتوانید پروژه ای قرار داد بسته و با این افراد کار کرده و حق الزحمه آنها را پرداخت کنید.
هزینه تجهیزات و لوازم:
این موارد اولین و ابتدایی ترین هزینه هایی هستند که برای ایجاد یک کسب و کار لازم دارید و خودتان نسبت به کاری که قصد راه اندازی آن را دارید باید دیگر هزینه ها را هم لیست کنید. این هزینه ها شامل موارد زیر میشوند:
· تلفن
· اینترنت
· کامپیوتر / لپتاپ
· میز کنفرانس
· میز کارمندان
· صندلی
· لوازم التحریر
· علائم ( راهنمایی اتاق ها و ...)
· سیم رابط و سه راهی برق
· جعبه کمک های اولیه و اتفای حریق
· سیستم حسابداری
انبار:
در مراحل اولیه کار شاید نیاز آنچنانی به انبار نداشته باشید اما اگر قصد دارید تا با قدرت وارد بازار شوید و محصولاتتان در حجم بالا تولید خواهند شد حتما باید به فکر یک انبار باشید. موقعیت فیزیکی انبار به شدت در ارسال محصولات مهم خواهد بود بنابراین از روش بخش بندی مشتریان بر اساس موقعیت جغرافیایی استفاده کرده تا بهترین مکان را برای انبار خود در نظر بگیرید تا تمام مشتریانتان در یک زمان مشخصی محصولاتشان در دریافت کنند.
فروش و بازاریابی:
این هزینه ها در ابتدای راه غیر قابل انکار هستند و باید مبلغی را هم برای اینها در نظر بگیرید. این هزینه ها شامل هزینه سئو و تبلیغات آنلاین و کلیکی، تبلیغات پیامکی، تبلیغات محیطی، تبلیغات در فضای مجازی و ... هستند. قبلا در رابطه با اینکه مشتریان خود را چگونه میتوانید خوب بشناسید صحبت کرده ایم، بنابراین محیطی را که برای تبلیغات خود در نظر میگیرید را پیدا کرده و هزینه تبلیغات خود را بررسی کنید.
مالی:
اگر وامی دریافت کرده اید و باید بصورت ماهانه مبلغی را پرداخت کنید و یا از کسی پولی قرض گرفته اید که باید بصورت ماهانه این هزینه ها را پرداخت کنید حتما آنها را در نظر بگیرید. این هزینه ها بدهی های اولیه شرکت شما خواهند بود و با نادیده گرفتن آنها زمینه را برای شکست خود محیا کرده اید.
فناوری و دیجیتالی:
این هزینه ها شامل هزینه های سایت و غیره خواهد بود که به برخی از آنها اشاره میکنم.
· هاست و دامین
· مجوز درگاه پرداخت
· تیم IT
Data storage
هزینه های متغیر:
برخلاف هزینه ثابت این هزینه ها رابطه مستقیم با حجم تولید و افزایش تعداد مشتریان دارند. فرض کنید شما پیش بینی کرده اید که در ماه تعداد 100 محصول را تولید کنید، اما بازار حد انتظارات شما را جابجا میکند و شما موظفید تعداد 500 محصول را روانه بازار کنید. در اینصورت شما در هزینه های مواد اولیه، هزینه ارسال محصولات، بسته بندی، شرکت در رویداد ها و فستیوال ها و ... دچار نوسان خواهید شد. این مدل هزینه هارا در بخش هزینه های متغیر باید نوشت، اما حواستان باشد که این مدل هزینه ها را باید پیش بینی کنید، سرمایه گذار یا شرکای تجاری شما انتظار اطلاعات از شما دارند. شرکای تجاری و سرمایه گذاران طاقت اتفاقات پیش بینی نشده را ندارند و اگر سوالی از شما بپرسند که جواب آن را ندانید سخت به شما اعتماد خواهند کرد، بنابراین با دانستن تمام مراحل کسب و کار خیال خود و آنها را باید راحت کنید.
حال که با این مفاهیم آشنا شدیم لازم است اصولی را هم درباره هزینه ها در نظر بگیریم. این هزینه ها لزوما دشمنان کسب و کار نیستند بلکه بعضی مواقع میتوانند کمک کننده هم باشند. برای اینکه بهتر این بخش را متوجه بشویم لازم است تا با صرفه حاصل از مقیاس و صرفه حاصل از بازار آشنا بشویم.
صرفه حاصل از مقیاس:
این هزینه ها، هزینه هایی هستند که به نسبت مقیاس تولید و یا ارائه خدمات میتوانند به صرفه هم باشند، فرض کنید که یک کارخانه ماهی 10 میلیون تومان از شما کرایه بگیرد و تولید ماهانه شما 20 میلیون کالا باشد، هزینه کرایه کارخانه برای هر محصول 5ریال خواهد بود. حالا فرض کنید که شما تولید خود را افزایش داده و تولید شما به 40 میلیون محصول در ماه برسد، در اینصورت هزینه کرایه بابت هر محصول فقط یک چهارم یک تومان خواهد شد. آشنایی با هزینه ها در مرحله اول کار میتواند به شما کمک کند تا در رهن مکان اداری خود به مقیاس تولید خود دقت کرده و هزینه هارا در نظر بگیرید و آنها را مدیریت کنید. بارها این مساله را شنیده ایم که فضای کاری ما کوچک است و باید آن را عوض کنیم، این به دلیل محاسبه نکردن میزان تولید محصول یا ارائه خدمات به مشتریان است. نکته قابل توجه در این صرفه جویی ظرفیت تولید کارخانه است، فرض کنید که شما یک کارخانه را با حداکثر ظرفیت تولید 50000 محصول پلاستیکی به ارزش ماهی 20 میلیون تومان کرایه کرده اید، در اینصورت شما روی هر محصول 400 تومان هزینه اجاره کارخانه را باید پرداخت کنید و این عدد قابل تغییر هم نخواهد بود زیرا شما در بهترین حالت ممکن تولید خود باید این هزینه را پرداخت کنید و در صورت افزایش تقاضا باید به فکر اجاره یک کارخانه دیگر باشید تا بتوانید پاسخگوی بازار باشید که این یعنی هزینه راه اندازی یک کارخانه جدید که تمام هزینه ها را بصورت جداگانه باید بررسی کنید. شاید شما فارغ التحصیل رشته مدیریت نباشید و شاید نسبت به موارد مدیریتی هیچ اطلاعاتی نداشته باشید، اما بگذارید توصیه ای بکنم که شاید این بخش را کاملا درک کنید، صرفه حاصل از مقیاس بصورت مستقیم به چشم انداز محصول یا خدماتتان مرتبط خواهد بود. برای این مرحله لازم است که شما بازار هدف خود را بخوبی شناخته باشید و روند رشد خود را بصورت عددی محاسبه کرده باشید. این روند شد از روی فروش، تعداد مشتریان جدید، تعداد مشتریانی که محصول شما را بصورت ماهانه مصرف میکنند و ... به دست خواهد آمد. به همین خاطر است که برای شرکتهای نوپا عموما استفاده از خدمات شتابدهنده ها، مراکز رشد و جاهایی از این قبیل پیشنهاد میشود تا مدتی را در بازار باشید و نسبت رشد خود را با کمک مشاوران و افراد صاحب فن به دست بیاورید.
صرفه حاصل از بازار
این بخش بیشتر به کشش بازار و رابطه شما با مشتریانتان بستگی دارد که با مثالی سعی میکنیم تا بهتر آن را متوجه بشویم. شرکت دیجی کالا همانطور که از نامش هم پیداست در ابتدا فقط برای فروش محصولات دیجیتال بود، تا اینکه تعداد مشتریان بیشتر شد و امروز ما شاهد یک بخش با نام سوپرمارکت در دیجی کالا هستیم. شاید در ابتدا اینکه ما محصولاتی نظیر نان و روغن و نبات را در کنار انواع مدلهای گوشی و تبلت و ... ببینیم کمی زننده میبود و باعث میشد که دیجی کالا را به عنوان یک منبع درست برای خرید محصولات دیجیتالی انتخاب نکنیم اما رفته رفته با اعتماد سازی و مدل سرویس دهی ایجاد سرویس ها و خدمات جدید برای مشتری جذابتر هم خواهد بود. برای مشتریان هیچ چیزی مهم تر از راحتی نیست، حالا فرض کنید یک سایتی باشد که تمام خدمات را در اختیارتان قرار میدهد، خب دیگر نیازی به گشتن و سفارش های گوناگون و ... نیست بلکه با اطمینانی که طی سالیان شکل گرفته مشتری تمایل دارد تا تمام خریدهای خود را از همانجا انجام دهد. نمونه دیگر سایت ایوند برای برگزاری رویدادهای متفاوت است، این سایت در ابتدا فقط یک وسیله ارتباطی برای اطلاع رسانی و ثبت نام رویدادهای متفاوت بود اما رفته رفته خدمات دیگری رویداد آنلاین را هم به خدمات خود اضافه کرد و خیلی بی ربط نیست اگر پذیرایی، ضبط و فیلمبرداری، آرشیو سازی و ... را به خدمات خود اضافه کند. این بخش به کشش بازار مربوط بوده و لازمه آن سالها اعتمادسازی و ثبت یک برند خوب در ذهن مشتری میباشد.